Έλενα Ακρίτα: Δεν το ξέρω ακόμα, αλλά θα ήθελα και δεύτερο μυθιστόρημα

Συνέντευξη στην Τζωρτζίνα Ντούτση

Η συνέντευξή με την Έλενα Ακρίτα -με αφορμή το νέο της βιβλίο και «το πρώτο αληθινό της μυθιστόρημα», Φόνος 5 Αστέρων (εκδόσεις Διόπτρα)- διήρκεσε κάτι λιγότερο από 50 λεπτά και από την πρώτη στιγμή εξελίχθηκε σε μια όμορφη και ενδιαφέρουσα κουβέντα (θεωρώ πως και η ίδια θα προτιμούσε να τη χαρακτηρίσουμε έτσι, αφού -ως γνωστόν- δεν της αρέσει να δίνει συνεντεύξεις), την οποία απολαύσαμε αμφότερες.

H πολυγραφότατη δημοσιογράφος, συγγραφέας, σεναριογράφος που ξεκίνησε να γράφει στα 18 της χρόνια, με το ξεχωριστό προσωπικό της ύφος, την αιχμηρή γλώσσα και το βιτριολικό χιούμορ, έχει πετύχει κάθε της δημοσίευμα, βιβλίο ή -μερικών γραμμών- ανάρτηση στα social media (όπου είναι ιδιαίτερα ενεργή) να γίνεται σημείο αναφοράς, αντικείμενο σχολιασμού και εν ολίγοις… talk of the town.

Όταν έφτασε η στιγμή λοιπόν, η κουβέντα μας αυτή να πάρει την ψηφιακή της μορφή στην ιστοσελίδα του in.gr, το αμείλικτο πρόγραμμα του Word μού έδειξε ότι μετρούσε, συνολικά περίπου, 4.000 λέξεις. Λέξεις που θα ήταν άδικο και άστοχο να κοπούν και να μην φτάσουν ποτέ στον αναγνώστη. Για το λόγο αυτό αποφασίσαμε να δημοσιεύσουμε τη συνέντευξη σε δυο ενότητες. Στην πρώτη ενότητα η Έλενα Ακρίτα μάς μιλά για το νέο της βιβλίο «Φόνος 5 αστέρων», ενώ στη δεύτερη -που θα ακολουθήσει τη Δευτέρα 30 Νοεμβρίου- συζητάμε για τη σημερινή πραγματικότητα, εντός και εκτός ελληνικών συνόρων.

Το καινούριο σας βιβλίο «Φόνος 5 αστέρων» έχει ξεπεράσει ήδη τα 10.000 αντίτυπα, βρίσκεται στην κορυφή των ευπώλητων, ενώ και οι κριτικές είναι εξαιρετικές. Χαρά, συγκίνηση, καμάρι, ευθύνη… είναι μερικά από τα συναισθήματα που νιώθετε τώρα για την πορεία του βιβλίου;
«Το καινούριο μου βιβλίο δεν είναι απλώς το πρώτο αληθινό μου μυθιστόρημα, είναι το πρώτο μου μυθιστόρημα ever! Άνθρωποι σαν εμένα που δουλεύουμε από τα 18 μας χρόνια σε εφημερίδες, περιοδικά, τηλεοράσεις και γράφουμε συνέχεια δεν έχουμε το χρόνο και την πολυτέλεια να γράψουμε για εμάς. Εγώ αυτό το έχω κάνει μόνο δυο φορές, η μία ήταν το θεατρικό Η Δίαιτα του αστροναύτη, και η δεύτερη είναι ο Φόνος πέντε αστέρων, που πρέπει να πω ότι γράφτηκε λέξη-λέξη, κυριολεκτικά. Με μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια, μεγάλο άγχος, με ψυχογραφήματα ηρώων που κανένας τους δεν είναι καλός ή κακός, είτε είναι δολοφόνος είτε θύμα είτε θύτης. Και παρά το όποιο χιούμορ υπάρχει, στην ουσία ακολουθεί τους κώδικες του αστυνομικού, που πιστέψτε με, είναι πάρα πάρα πολύ δύσκολοι. Με εξέπληξε λοιπόν πολύ ευχάριστα, όταν μέσα σε χρόνο μηδέν, στην ουσία από το πρώτο 48ωρο, αλλά και τώρα, διάβαζα στο Βήμα ότι είναι Νο 1 στις πωλήσεις. Και με εξέπληξε γιατί φαίνεται ότι και ο κόσμος το αγκαλιάζει και είναι κάτι που κι εγώ χαίρομαι που το μοιράζομαι με τους αναγνώστες.

»Αισθάνομαι όλα αυτά που αναφέρατε. Καταρχάς είναι σίγουρο ότι υπήρχε μια μερίδα κόσμου που ενδεχομένως να έλεγε ότι «καλά, τώρα η Ακρίτα ξεπέταξε και ένα μυθιστόρημα». Όποιος το διαβάσει θα δει ότι μόνο αυτό δεν έκανα. Δεν πάτησα πάνω σε όποιο όνομα έχω κάνει στη δημοσιογραφία, μικρό ή μεγάλο δεν το εξετάζω, για να βγάλω ένα μυθιστόρημα, γιατί είναι τελείως άλλη δουλειά. Άρα νομίζω ότι αν κάτι έπαιξε ρόλο είναι ότι καταρχάς έγραψα για ανθρώπους και ρόλους που ξέρω. Θα μπορούσε να λέγεται Έγκλημα στην Φιλοθέη. Γράφω για τον τόπο που γεννήθηκα και μεγάλωσα, αλλά έναν τόπο πολύ διαφορετικό από τη Φιλοθέη του 2015 και τη Φιλοθέη των νεόπλουτων. Εδώ ήταν μια γενιά δημοσιογράφων, οι γονείς μας όλοι ήταν δημοσιογράφοι.

»Γράφω λοιπόν για αυτούς τους ανθρώπους, γράφω και για το γείτονά μου που είναι ο νεόπλουτος, που γκρέμισε το σπιτάκι που βλέπαμε στην ασπρόμαυρη παλιά ταινία (γιατί όλες οι ταινίες εδώ έχουν γυριστεί στις γειτονιές μας) και έκανε μια έπαυλη. Αυτόν δολοφόνησα εγώ, και το έκανα με μεγάλη μου χαρά (γέλια), γιατί γκρέμισε το σπίτι των αγαπημένων παιδικών, κολλητών μου φίλων. Θέλω λοιπόν να πω ότι, όπως και στο θεατρικό μου έτσι και εδώ, έγραψα για ανθρώπους και περιοχές που γνωρίζω, για πράγματα που έχω ζήσει και έχω αγαπήσει. Νομίζω ότι αυτό είναι ίσως το πρώτο μυστικό που έμαθα δουλεύοντας. Νιώθεις πιο σίγουρος και ασφαλής στα βαθιά ύδατα της δραματουργίας, της μυθιστοριογραφίας -ή με οτιδήποτε κανείς καταγίνεται- όταν, αν μη τι άλλο, οι σωσίβιες λέμβοι που έχεις μαζί σου είναι γνώριμα πρόσωπα και σημεία αναφοράς στη ζωή σου».

Σπουδάζετε κοινωνιολογία με εξειδίκευση στην εγκληματολογία όπως αναφέρατε στην κεντρική παρουσίαση του βιβλίου σας πριν από λίγες μέρες. Ήταν η συγγραφή του νέου σας βιβλίου «Φόνος 5 Αστέρων» ένα είδος πτυχιακής για εσάς;
«(γέλια) Στα νιάτα μου είχα μπει στην αγγλική φιλολογία στην Αθήνα και τα παράτησα. Τώρα ασχολούμαι με αυτό και είναι κάτι που πραγματικά μου ξεκλείδωσε πάρα πολλά σημεία, γιατί ακριβώς το σκέλος της εγκληματολογίας άπτεται περισσότερο της παραβατικότητας της συμπεριφοράς. Για αυτό και σας λέω ότι οι ήρωες δεν είναι καλοί και κακοί, οι δικοί μου τουλάχιστον, δεν ξέρω τι κάνουν οι άλλοι. Και επειδή λοιπόν αυτό που σπουδάζω είναι σπουδές στην κοινωνιολογία, αλλά η εξειδίκευση είναι στην εγκληματολογία και την ψυχολογία, όλα αυτά «κλειδώσανε» και αν δεν έκανα αυτές τις σπουδές, δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να αποπειραθώ να ξεκινήσω με κάτι τόσο δύσκολο όσο είναι το αστυνομικό, όσο κι αν το αγαπάω. Ως αναγνώστρια υπήρξα ανέκαθεν φανατική των αστυνομικών, από τα παιδικά μου χρόνια με την Αγκάθα Κρίστι μέχρι τους πιο ζοφερούς σκανδιναβούς του σήμερα.

»Ο Ρέιμοντ Τσάντλερ (ένας συγγραφέας που έπαιξε και πολύ σημαντικό ρόλο και στο παλιό φιλμ νουάρ ) έχει γράψει ένα είδος εγχειριδίου, για το δεκάλογο του καλού φόνου και το βασικό βρίσκεται εκεί που λέει, να είσαι έντιμος με τον αναγνώστη. Θα δείτε ότι όλα τα στοιχεία είναι εκεί, όσο και να λέμε ότι είναι δύσκολο να βρεθεί ο δολοφόνος. Με αυτή λοιπόν την έννοια, είναι πάρα πολλές φορές που βλαστήμησα την απόφασή μου να κάνω ένα αστυνομικό που πρέπει να έχει μια γεωμετρική ακρίβεια και όχι ένα ερωτικό μυθιστόρημα. Αλλά να σας πω και κάτι; Δεν είμαι και πολύ του ερωτικού εγώ. Και τα σίριαλ που έγραφα, όπως το Με θέα στο πέλαγος ήταν καθαρά αστυνομικό. Σε όλες τις σειρές που έχω γράψει, μπορεί να δίνω πολύ περισσότερο έμφαση στη φιλία ή στις ανατροπές αστυνομικού χαρακτήρα, που είναι δυο στοιχεία που από πάντα με γοητεύουν, παρά στο ερωτικό σκέλος.

»Μάλιστα, η μεγάλη μου αγωνία ήταν μήπως το βιβλίο, κάπου κάνει «κοιλιά». Όμως με διαβεβαιώνουν ότι δεν κάνει. Το βιβλίο γράφτηκε ανάποδα στην ουσία. Από το τέλος. Είπα θέλω να γράψω ένα μυθιστόρημα που να τελειώνει έτσι. Και ξετύλιξα το κουβάρι ανάποδα. Επιπλέον, σε κανέναν ήρωά μου, θύτη ή θύμα δεν κουνάω ως συγγραφέας το δάχτυλο. Δεν τον κρίνω, τον αγαπώ πραγματικά».

Στο βιβλίο σας υπάρχουν όλα εκείνα τα δυνατά στοιχεία ενός αστυνομικού μυθιστορήματος: Μυστήριο, σασπένς, καταιγιστικές εξελίξεις, συναρπαστική πλοκή, ανατροπές. Καταφέρατε να δημιουργήσετε το τέλειο έγκλημα τελικά, υπάρχει το τέλειο έγκλημα;
«Δεν το ξέρω! Ωστόσο στη ζωή, σαφέστατα και πιστεύω ότι υπάρχουν τέλεια εγκλήματα. Υπάρχουν δολοφόνοι και εγκληματίες πάσης φύσεως που κυκλοφορούν δίπλα μας και ατιμώρητα, όπως επίσης και ότι κάποιοι από αυτούς που έχουν κατηγορηθεί, έχουν κατηγορηθεί άδικα. Δεν πιστεύω στην αυτοδικία, με τρομάζει πάρα πολύ, απλά η δουλειά ως γραφιάς (δεν λέω ως συγγραφέας, είναι μεγάλη κουβέντα) είναι να μπορώ να καταλάβω πρώτα. Και αυτή είναι πάντα η αγωνία μου σε όλα μου τα κείμενα, είτε είναι στην εφημερίδα ή οπουδήποτε. Να καταλάβω πρώτα, το γιατί κάποιος κάνει κάτι. Εσείς κι εγώ κάτω από τις ίδιες ακριβώς συνθήκες δεν θα αντιδράσουμε με τον ίδιο τρόπο. Αυτό προσπάθησα να κάνω στο βιβλίο μου, σε όλα τα μου σενάρια και σε οτιδήποτε έγραφα που είχε να κάνει με μυθοπλασία».

Όσον αφορά τους χαρακτηρισμούς «Τσιφόρος της εποχής μας και Αγκάθα Κρίστι» που έχουμε διαβάσει σε κριτικές για εσάς, τι απαντάτε;
«Για τον Τσιφόρο πρώτα, θα απαντήσω τιμή μου και καμάρι μου. Γιατί θεωρώ ότι υπάρχουν δυο συγγραφείς, που εμένα τουλάχιστον, με επηρεάσανε πάρα πολύ βαθιά. Είναι ο Όσκαρ Ουάιλντ και ο Νίκος Τσιφόρος. Αντίθετα, μου έχουν κάνει αναγωγές με άλλους Έλληνες που έχουν ασχοληθεί με το ευθυμογράφημα που νιώθω ότι δεν ταυτίζομαι καθόλου και δεν συμφωνώ. Τον Τσιφόρο τον έχω κορώνα στο κεφάλι μου, τον θαυμάζω πάρα πολύ, δεν νομίζω πως θα τον φτάσει κανείς μας ποτέ.

»Για την Αγκάθα Κρίστι, πιστεύω ότι υπάρχουν μυθιστορήματά της για τα οποία μόνο στο χώρο της παραφιλολογίας της αστυνομικής δεν μπορείς να τα καταχωρίσεις. Τα θεωρώ πάρα πολύ σπουδαία, ανάμεσά τους είναι το Ποιος σκότωσε τον Ρότζερ Άκροιντ, το Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές, οι Δέκα μικροί Νέγροι, το Μάρτυρας κατηγορίας. Θα τα έβαζα μέσα στα 4-5 πολύ σπουδαία μυθιστορήματα».

Τι είναι αυτό που τραβάει το κοινό, στο αίμα, στη βία κυρία Ακρίτα; Γιατί ένα αστυνομικό βιβλίο έχει τόση απήχηση κατά τη γνώμη σας;
«Νομίζω ότι οι ήρωες σε ένα καλό αστυνομικό είστε εσείς και είμαι εγώ. Αυτό είναι κάτι το οποίο μας κάνει να ταυτιζόμαστε με ρόλους. Δηλαδή σε ένα μπορεί να είμαστε ο θύτης, σε άλλο το θύμα, σε άλλο είμαστε ο ντετέκτιβ. Και πάντα είμαστε λίγο ντετέκτιβ, γιατί προσπαθούμε να εξιχνιάσουμε. Είμαστε ο μάρτυρας που με τη δική του κατάθεση μπορεί να εξιχνιάσει ένα έγκλημα, ο μάρτυρας που δεν μιλάει από φόβο. Το ένα είναι αυτό. Το δεύτερο είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε άλλους, άρα αυτή η υπέρβαση του ήρωα που φεύγει από το πρέπει του, από το savoir vivre, από τη συμβατικότητα που ζούμε, είναι πια λίγο πριν ή λίγο μετά από το απόλυτο κενό της ζωής του που είναι ο θάνατος, αυτό κάνει εμάς και νιώθουμε λίγο πιο ήσυχοι. Και το τρίτο και σημαντικότερο πιστεύω ότι είναι το κατεξοχήν είδος το οποίο αν δοθεί σωστά, ο αναγνώστης πραγματικά αισθάνεται πρωταγωνιστής. Γιατί συμμετέχει και παίζει μαζί με τον συγγραφέα και τους ήρωες που έχουν δημιουργηθεί. Δηλαδή το περίφημο παιχνίδι του whodunit».

Στην παρουσίαση αποκαλύψατε επίσης πως ο εναλλακτικός τίτλος του βιβλίου ήταν Έγκλημα στην Φιλοθέη. Πώς και γιατί καταλήξατε στο Φόνος 5 Αστέρων;
«Αυτό ήταν ένα μαρτύριο, αν βλέπατε πόσοι τίτλοι έχουν περάσει πέρα δώθε στα e-mail. Κάποια στιγμή καταλήξαμε στο Έγκλημα στη Φιλοθεη, που μου φάνηκε ότι είναι ένας τίτλος πάρα πολύ ακριβής και πάρα πολύ έντιμος. Δηλαδή, τι έχουμε εδώ; Έχουμε ένα έγκλημα στην Φιλοθέη. Παρόλα αυτά, κάτι δεν μου άρεσε, δηλαδή μου άρεσε και δεν μου άρεσε σαν τίτλος. Επίσης ήταν και λίγο περιοριστικό. Δηλαδή ο άλλος θα πει, «α, Φιλοθέη δεν ξέρω αν με αφορά εμένα αυτό». Ενώ η Φιλοθέη δεν είναι παρά το έναυσμα μιας ματιάς σατιρικής σε μια κοινωνική τάξη ολόκληρη. Ενώ το Φόνος 5 αστέρων είναι σαφώς ευρύτερο και πολύ έντιμο σαν τίτλος γιατί περί αυτού πρόκειται. Έτσι, μια νύχτα είπα αυτό είναι. Συνήθως έτσι βρίσκω εγώ τους τίτλους με το «αυτό είναι». Είμαι καλή «τιτλού» γενικά. Πάντα με βασανίζουν οι τίτλοι και πάντα τους βρίσκω εγώ, είναι κάτι που οι συνεργάτες μου δεν μπορούν να με βοηθήσουν ποτέ».

Το βιβλίο πλέον έχει πάρει το δρόμο του. Θα γράψετε επόμενο αστυνομικό μυθιστόρημα;
«Δεν το ξέρω, για να είμαι ειλικρινής. Είναι θέμα έμπνευσης, χρόνου. Όταν έγραφα αυτό το βιβλίο δεν πήγα ούτε μια μέρα διακοπές το καλοκαίρι. Θα μου πεις, αν δεν είχες το βιβλίο θα πήγαινες; Όχι με τον ΕΝΦΙΑ στη Φιλοθέη δεν θα πήγαινα, έτσι κι αλλιώς. Για την ώρα είμαι στη φάση σαν να πρωτοπηγαίνεις το παιδί σου στο πάρκο και θέλεις να το αφήσεις να κάνει βηματάκια, αλλά θέλεις και να το αρπάξεις μη σου βγει στο δρόμο από την πλατεία. Το έχω αγαπήσει και το αγαπώ όσο δεν φαντάζεστε. Ίσως για αυτό και κάνω παρουσιάσεις, που ποτέ μου δεν κάνω. Για αυτό το βιβλίο πραγματικά θέλω να κάνω το καλύτερο. Κάνω συνεντεύξεις, παρουσιάσεις, θα πάω στην Κύπρο, γιατί πραγματικά θέλω. Μέσα στις εποχές που ζούμε είναι μια καλή απόδραση.

»Από εκεί και πέρα θα ήθελα να υπάρξει ίσως και ένα δεύτερο μυθιστόρημα, δεν ξέρω αν κάποιους ήρωες θα τους πάρω από εδώ και θα τους περπατήσω και σε μια καινούρια ιδέα, αλλά αυτή τη στιγμή δεν νομίζω ότι μπορώ να πω κάτι περισσότερο από αυτό. Είμαι και ένα πολιτικοποιημένο ον, με την έννοια ότι με ενδιαφέρει και το τι γίνεται γύρω μου, οπότε όλα μέσα στο μυαλό μου είναι κατά κάποιο τρόπο συνυφασμένα. Μπορεί να πάθω μια μελαγχολία, έλλειψη δημιουργικότητας ή το αντίθετο –η υστερία καμιά φορά είναι πολύ δημιουργικό πράγμα και αυτό έχει να κάνει καθαρά από τους εξωγενείς παράγοντες».

Στο δεύτερο μέρος της κουβέντας μας (που θα διαβάσετε τη Δευτέρα 30/11), η Έλενα Ακρίτα σχολιάζει τη σημερινή κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα

entertainment.in.gr