Πώς έφτασαν στη ΔΕΘ οι «Μαγεμένες»;

Με τη Διεθνή Έκθεση να τη μονοπωλούν πολιτικοί αρχηγοί αυτό το διάστημα, ένα ιδιαίτερο γεγονός, με διεθνή και τοπική σημασία, τείνει να περάσει σε δεύτερη μοίρα. Και όμως, για να γίνει πράξη πέρασε από χίλια δυο κύματα ώσπου να… πιάσει λιμάνι στη Θεσσαλονίκη.

Σεπτέμβριος 2014. Η ενοποιημένη ΔΕΘ – Helexpo «ψάχνεται» για κάτι μεγάλο εν όψει της επετειακής 80ής έκθεσης του 2015. Άλλωστε αποτελεί παράδοση κάθε επετειακή έκθεση να αφήνει κάτι στην πόλη που τη φιλοξενεί, όπως ο Πύργος του Αϊφελ και το Ατόμιουμ των Βρυξελλών, μνημεία που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο παγκόσμιων εκθέσεων.

Η ιδέα έρχεται γρήγορα: η απόκτηση από το Λούβρο αντιγράφων των «Μαγεμένων», των ρωμαϊκών αγαλμάτων που είναι γνωστότερα ως τα «Ελγίνεια της Θεσσαλονίκης» και τα οποία εκλάπησαν από τον Γάλλο Εμμανουέλ Μίλερ το 1864, με την άδεια των οθωμανικών αρχών και υπό τις αντιδράσεις των κατοίκων και των ευρωπαϊκών διπλωματικών αποστολών.

Από τη διερεύνηση ως την παραγγελία

Υπό συνθήκες μυστικότητας, η ΔΕΘ ξεκινά τη διερεύνηση του ζητήματος για να διαπιστώσει ότι η διεκπεραίωσή του περνούσε μέσα από τα υπουργεία Πολιτισμού της Ελλάδας και της Γαλλίας. Τον Οκτώβριο του 2014 η ΔΕΘ απευθύνεται επίσημα στον τότε υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τασούλα, ο οποίος δίνει το «πράσινο φως» για να ξεκινήσουν οι επαφές με το μουσείο του Λούβρου, υπό την υποστήριξη της ελληνικής πρεσβείας στο Παρίσι. Παράλληλα, ο κ. Τασούλας δίνει εντολή στις αρχαιολογικές υπηρεσίες να συνδράμουν τη ΔΕΘ.

Οι εκλογές του Ιανουαρίου 2015 «παγώνουν» τις διαδικασίες για λίγους μήνες. Ο νέος υπουργός Νίκος Ξυδάκης επιβεβαιώνει την υποστήριξη της κυβέρνησης στο εγχείρημα και στα τέλη Απριλίου δίνει εντολή στις υπηρεσίες του υπουργείου να υποστηρίξουν την Έκθεση, ενώ ξεκαθαρίζει ότι για την τοποθέτηση των αγαλμάτων – μετά το πέρας της 80ής ΔΕΘ – θα αποφασίσει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ).

Η ΔΕΘ προχωρεί στην παραγγελία των αντιγράφων, τα οποία συνοδεύονται και από τα εκμαγεία τους, αντί 150.00 ευρώ. Για τη συγκέντρωση του ποσού συμβάλλουν με χρήματα το Εμπορικό και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο, καθώς και οι εισηγμένες Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) και Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ).

Το γαλλικό υπουργείο Πολιτισμού δίνει το «πράσινο φως», μεταβιβάζει το αίτημα στη Γαλλική Ένωση Μουσείων και ειδοποιείται το Λούβρο διά της επίσημης οδού.

«Μπλόκο» από τα capital controls

Το διοικητικό συμβούλιο της Helexpo λαμβάνει απόφαση να στείλει την προκαταβολή. Λίγες ημέρες αργότερα όμως προκηρύσσεται το δημοψήφισμα και στη συνέχεια επιβάλλονται περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, με αποτέλεσμα η εταιρεία να μην μπορεί ούτε να στείλει την εξόφληση ούτε να πληρώσει την εξειδικευμένη μεταφορική εταιρεία.

Σε κατάσταση πανικού και με τον κίνδυνο της πανωλεθρίας, η ΔΕΘ καταφέρνει με την υποστήριξη του τέως αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών κ. Δημήτρη Μάρδα να προχωρήσει στην αποπληρωμή της παραγγελίας. Τα προβλήματα εμφανίζονται εκ νέου με την πληρωμή της μεταφορικής, αλλά επιλύονται με τη βοήθεια της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.

Η μεταφορά και ο όρος τοποθέτησης

Τα αγάλματα φορτώνονται σε εμπορευματική πτήση, η οποία μέσω Λειψίας καταλήγει στη Θεσσαλονίκη. Το ίδιο δρομολόγιο θα κάνουν και τα εκμαγεία, τα οποία θα επιτρέψουν σε όποιον το ζητήσει να αναπαραχθούν αντίγραφα στη Θεσσαλονίκη.

Μετά τη λήξη της 80ής ΔΕΘ, την απόφαση της επανατοποθέτησης των αντιγράφων θα λάβει το ΚΑΣ, έπειτα από διαβούλευση με τον Δήμο Θεσσαλονίκης.

Πάντως, το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΘ έχει λάβει απόφαση με την οποία ορίζει ότι είναι έτοιμο να παραδώσει και να τοποθετήσει τα αγάλματα στο σημείο που θα υποδειχθεί από το υπουργείο Πολιτισμού, υπό την προϋπόθεση ότι όλα θα είναι έτοιμα για την εγκατάστασή τους και ότι δεν θα μείνουν ξεχασμένα σε κάποια αποθήκη.

Αχιλλέας Χεκίμογλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ