Όσοι συναναστρέφονται με παιδιά γνωρίζουν πως το δυσκολότερο πράγμα γι’ αυτά είναι να καταλάβουν και να εφαρμόσουν το delayed gratification. Την ικανότητα δηλαδή να θυσιάζω ένα μικρό όφελος σήμερα (ή να υπόκειμαι σε προσωρινή ταλαιπωρία) για να κερδίσω κάτι μεγαλύτερο στο μέλλον.

Για ένα παιδί, το μέλλον είναι πολύ μακρινό και εκτός του ορίζοντά του. Προτιμά να γλιτώσει λίγο πόνο τώρα κι’ ας έρθει πολύς αργότερα.

Με τον ίδιο παιδικό τρόπο λειτουργούν οι πολιτικοί και η κοινωνία μας. Αντέχουν να κοπούν μισθοί, συντάξεις και δαπάνες για να βγει ο προϋπολογισμός σήμερα. Αλλά όταν χρειαστεί οι πολιτικοί μας να ανοίξουν ένα επάγγελμα, να απλοποιήσουν κάποια διαδικασία ή να εφαρμόσουν τον νόμο που οι ίδιοι ψηφίζουν το βάζουν στα πόδια.

Το άνοιγμα των επαγγελμάτων, οι απλές διαδικασίες και η τήρηση των νόμων είναι πράγματα απαραίτητα για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά έχουν ένα τεράστιο μειονέκτημα.

Όλα αυτά είναι διαρθρωτικές αλλαγές και αποδίδουν σε βάθος χρόνου. Τις κάνεις σήμερα για να ωφεληθείς μετά από κάποια χρόνια. Η απελευθέρωση των μεταφορών στη Γαλλία για παράδειγμα απέδωσε πλήρως μετά από μια δεκαετία.

Ούτε οι πολιτικοί, ούτε ο λαός μας όμως είναι διατεθειμένος να κοιτάξει τόσο μακριά. Ας τη βγάλουμε αυτό το μήνα και βλέπουμε. Έχει ο Θεός για αργότερα.

Έτσι όμως ο Θεός θα συνεχίσει να έχει αλλά εμείς όχι. Θα μας σώσει κανείς από τον εαυτό μας; Πολλοί γνωστοί μου ονειρεύονται πως η Τρόικα θα λειτουργήσει ως παιδονόμος για να κάνουμε το σωστό για τον εαυτό μας. Αλλά οι χώρες δεν σώζονται ποτέ από τους ξένους. Κι εμείς δεν βλέπουμε όσο μακριά θα έπρεπε.

Γιώργος Στ. Επιτήδειος

Γιώργος Επιτήδειος