Η πρώτη επικοινωνία

Η πρώτη ένδειξη ζωής του μωρού σας είναι το κλάμα. Το κλάμα είναι και το μοναδικό
μέσον που έχει για να σας δείξει τις ανάγκες και τα συναισθήματά του. Αργότερα
θα ανακαλύψετε και το πρώτο χαμόγελο ως ένδειξη ανακούφισης και ευχαρίστησης,
που θα είναι ίσως -μαζί με τον ήσυχο ύπνο που δεν διακόπτεται συνεχώς και ανεξήγητα-
η επόμενη μορφή επικοινωνίας.

Εκφράζεται με το κλάμα

Το μωράκι κλαίει επειδή δεν έχει άλλο τρόπο να σας δείξει τι θέλει: να σας
θυμίσει ότι πεινάει, να διαμαρτυρηθεί όταν πονάει, ζεσταίνεται ή κρυώνει, να
σας δείξει ότι νιώθει μοναξιά και θέλει αγκαλίστα και μητρικά χαδάκια. Το κλάμα
του μωρού, βεβαίως, εκφράζει και φόβο, που μπορεί να προέλθει από έναν έντονο,
πρωτόγνωρο γι΄ αυτό θόρυβο, αλλά και δυσαρέσκεια, όταν ανάψει ξαφνικά ένα φως
που θα ενοχλήσει τα μάτια του ή όταν η πάνα είναι πολύ βρεγμένη. Διάφορες θεωρίες,
όπως «το κλάμα ανοίγει τα πνευμόνια», σήμερα πλέον θεωρούνται αναχρονιστικές
και επικίνδυνες. Οι σύγχρονοι παιδίατροι και παιδοψυχολόγοι δεν αποδέχονται
την άποψη ότι ένα παιδί μπορεί να γίνει κακομαθημένο επειδή οι γονείς του ανταποκρίνονται
αμέσως στο κλάμα του. Αντιθέτως, υποστηρίζουν ότι όταν οι γονείς αγνοούν το
κλάμα του μωρού και το αφήνουν να κλαίει για πολλή ώρα, του περνούν το λανθασμένο
μήνυμα ότι «για να ασχοληθούμε μαζί σου και να δούμε τι έχεις πρέπει προηγουμένως
να κλάψεις». Τα παιδιά αυτά, λοιπόν, παύουν να διεκδικούν τις ανάγκες τους μέσα
από το κλάμα, σιγά σιγά «παραδίδονται» και τελικά μαθαίνουν να αποδέχονται την
απόρριψη. Αυτό μακροπρόθεσμα σημαίνει ότι γίνονται ανασφαλή και κλαίνε περισσότερο
μεγαλώνοντας. Όλα τα νεογέννητα μωράκια κλαιν, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο.
Κανένα, όμως, δεν κλαίει χωρίς λόγο. Γιατί κλαίει κάθε φορά το μωρό σας; Στην
αρχή θα μπερδευτείτε. θα αισθανθείτε τύψεις και ενοχές. Τα δάκρυά του θα σας
κάνουν να υποφέρετε. Γρήγορα, όμως, θα μάθετε να αποκωδικοποιείτε τα διάφορα
είδη κλάματος και να ανταποκρίνεστε ανάλογα κάθε φορά στις ανάγκες του.

Πώς να ηρεμήσετε το μωρό σας

Ποτέ μην αργείτε να ανταποκριθείτε στο κλάμα του παιδιού. Όσο περισσότερο
κλαίει τόσο περισσότερο εκνευρίζεται και είναι δυσκολότερο να σταματήσει. Το
μωρό δεν έχει την ανάλογη ωριμότητα, ώστε να ξέρει πότε πρέπει να πάψει να κλαίει.
Προσπαθήστε να ανακαλύψετε την αιτία του κλάματος. Μήπως το μωράκι σας κρυώνει
ή, αντίθετα, μήπως ζεσταίνεται; Ο απλούστερος τρόπος για να το διαπιστώσετε
είναι να πιάσετε τα χέρια και τα πόδια του. Αν είναι παγωμένα, πρέπει να ανεβάσετε
τη θερμοκρασία του δωματίου και να ντύσετε το μωρό καλύτερα. Αν τα χέρια και
τα πόδια του είναι πολύ ζεστά, μη φοβάστε, το μωρό σας δεν έχει πυρετό, απλώς
ζεσταίνεται. Αφαιρέστε του λοιπόν μερικά ρούχα, για να πάψει να υποφέρει. Αν
όμως το παιδάκι συνεχίσει να κλαίει, η δεύτερη σκέψη είναι ότι μπορεί να πεινάει.
Μπορείτε να το ταΐσετε, αν έχουν περάσει δύο ώρες από το προηγούμενο γεύμα.
Αν όμως δεν έχουν περάσει δύο ώρες, δοκιμάστε να του δώσετε λίγο χαμομήλι, γλυκάνισο
ή τίλιο για να ξεδιψάσει. Αν το κλάμα συνεχιστεί, μπορεί το μικρό να θέλει να
χωθεί στη ζεστή αγκαλιά της μανούλας του. Μην του το αρνηθείτε! Κρατήστε το
ήρεμα στην αγκαλιά σας, χωρίς να το κουνάτε δεξιά και αριστερά και χωρίς να
αρχίσετε να το δίνετε σε άλλη αγκαλιά. Το μωρό σας τώρα θέλει εσάς! Δοκιμάστε
να μιλήσετε στο μωράκι ήρεμα και απαλά και να το διαβεβαιώσετε ότι όλα θα πάνε
καλά. «Η μανούλα είναι εδώ και θα δει για ποιο λόγο κλαις». Το παιδί ακούγοντας
τη φωνή της μητέρας του συνήθως νιώθει ασφάλεια και ηρεμεί. Αν παρ΄ όλα αυτά
συνεχίσει να κλαίει, δοκιμάστε να του τραγουδήσετε, να του κάνετε ένα ελαφρύ
μασάζ ή ένα χλιαρό μπάνιο. Αν τίποτα από αυτά δεν αποδειχθεί αρκετά αποτελεσματικό
και το μωρό σας κλαίει για περισσότερο από μία, δύο ώρες. πρέπει να ειδοποιήσετε
τον παιδίατρο.

Το πρώτο χαμόγελο

Σύντομα θα ανακαλύψετε ότι αυτή η ευτυχισμένη αλλά εξοντωτική φάση της ζωής
σας, που οφείλεται στην εισβολή του νεογέννητου στην καθημερινότητα σας, αρχίζει
σιγά σιγά να μπαίνει σε έναν πιο ομαλό ρυθμό. Αντί για τα ατελείωτα ξενύχτια,
τις ανεξήγητες κρίσεις κατάθλιψης και την (αποτυχημένη συνήθως) προσπάθεια να
ξεκλέψετε λίγο χρόνο για τον εαυτό σας, αρχίζετε πάλι να προγραμματίζετε τη
ζωή σας. Το στρες και η κούραση, οι αγωνίες και τα αναπόφευκτα λάθη των πρώτων
ημερών δίνουν τη θέση τους στη γαλήνια ευτυχία της μητρότητας. Μια μέρα, λοιπόν,
θα διαπιστώσετε ότι σταματήσατε πια να αντιμετωπίζετε αυτό τον καινούριο, αγαπημένο
πρωταγωνιστή της ζωής σας ως ένα απρόβλεπτο πλασματάκι, που δεν ξέρατε πώς να
του φερθείτε. Τώρα έχετε αρχίσει να γνωρίζετε το βλαστάρι σας και να το βλέπετε
πια ως αυθύπαρκτη προσωπικότητα με τις δικές της ιδιαιτερότητες και προτιμήσεις
και με συμπεριφορά λίγο πολύ προβλέψιμη. Τώρα πια ξέρετε πότε το μωρό σας είναι
χαρούμενο και πότε εκνευρισμένο, πόσο θέλει να τρωει, γιατί κλαίει, ποιο νανούρισμα
του αρέσει. Όταν μάλιστα μία από αυτές τις ημέρες σάς σκάσει και το πρώτο του
χαμόγελο, σίγουρα θα το λατρέψετε διπλά. Κάποια στιγμή λοιπόν, ανάμεσα στην
τέταρτη και την όγδοη εβδομάδα, ενώ εξετάζει το πρόσωπό σας με ένα βλέμμα σοβαρό
και επίμονο, θα ανθίσει ξαφνικά στο προσωπάκι του το ωραιότερο χαμόγελο του
κόσμου. Τι και αν όλοι γύρω σας σπεύδουν να σας εξηγήσουν ότι είναι μια απλή
σύσπαση των μυών, η οποία πολύ απέχει από το πρώτο δείγμα αγάπης προς τη μανούλα;
Το αξιαγάπητο μωράκι σας έχει φυλάξει για εσάς το καλύτερο χαμόγελο του.

Ο ύπνος του μωρού σας

Σίγουρα θα έχετε ακούσει ότι τα νεογέννητα μόνο τρώνε και κοιμούνται. Αν το
δικό σας μωράκι προτιμά να μένει με το μάτι γαρίδα τις περισσότερες ώρες της
μέρας, μη νομίζετε ότι αποτελεί σπάνιο φαινόμενο. Γιατί, ναι μεν τα περισσότερα
μωρά κοιμούνται 16ώρες το 24ωρο, άλλα όμως αρκούνται σε οκτώ ώρες ύπνου, ενώ
άλλα έχουν ανάγκη από 22 ώρες. Ο ύπνος του νεογέννητου μπορεί να μην είναι πάντα
ήρεμος. Μερικές φορές μπορεί να μουρμουρίζει ή να κουνιέται συνέχεια. Κάποια
νεογέννητα μπορούν να αποκοιμηθούν βαθιά ακόμη και σε… διάδρομο προσγείωσης
αεροπλάνου ή κατά τη διάρκεια μιας ροκ συναυλίας. Αλλα πάλι κοιμούνται τόσο
ελαφριά, ώστε ξυπνούν με τον παραμικρό θόρυβο. Σε γενικές γραμμές, πάντως, τα
νεογέννητα παραδίδονται στην αγκαλιά του Μορφέα δίχως να επηρεάζονται από τα
εξωτερικά ερεθίσματα. Τα βρέφη ξυπνούν συνήθως όταν έχουν χορτάσει ύπνο, όταν
πεινούν, διψούν, έχουν κάποιο πόνο, κρυώνουν ή ζεσταίνονται. Βέβαια, καλό είναι
να κοιμάται το μωρό -ο ύπνος τρέφει τα παιδιά, λεει ο λαός μας-, αλλά, όταν
το μωράκι σας είναι από εκείνα που κοιμούνται στη διάρκεια της ημέρας και όλη
τη νύχτα είναι έτοιμα για δράση, σίγουρα δεν είναι η ιδανικότερη των περιπτώσεων.
Είναι επόμενο τα νεογέννητα που ζούσαν στο απόλυτο σκοτάδι της μήτρας επί εννέα
μήνες, να μην μπορούν να ξεχωρίσουν ακόμη τη διαφορά ανάμεσα στην ημέρα και
τη νύχτα. Σε σπάνιες περιπτώσεις ένα μωρό μπορεί να διακρίνει τη διαφορά μόλις
συμπληρώσει τον πρώτο μήνα της ζωής του. Συνήθως, όμως, κάτι τέτοιο συμβαίνει
μετά το δεύτερο μήνα. Υπομονή, λοιπόν, μέχρι τότε, για να μπορέσετε και εσείς
να μη σηκώνεστε το βράδυ για να ταΐσετε το μωράκι σας, που, όσο και αν το λατρεύετε,
έχει φέρει στη ζωή σας τα πάνω κάτω. Αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για να βάλετε
ένα πρόγραμμα στο νεογέννητο, μπορείτε να το βοηθήσετε ήδη από τις πρώτες ημέρες
της ζωής του να ξεχωρίζει την ημέρα από τη νύχτα. Έτσι, τις πρωινές ώρες αφήντε
το να άκουει όλους τους ήχους του σπιτιού. Μπορείτε να του μιλάτε, να έχετε
ανοιχτό το παράθυρο στο δωμάτιό του, να το βάζετε στο ριλάξ και λιγότερη ώρα
στο κρεβάτι του. Βέβαια, άμα θέλει να κοιμηθεί, δεν θα το κρατήσετε ξάγρυπνο,
γιατί τότε θα εκνευριστεί και θα κλαίει συνέχεια. Το βράδυ οι ήχοι του σπιτιού
θα είναι πιο ήπιοι, θα περιορίσετε τα παιχνίδια μαζί του και θα το βάλετε να
κοιμηθεί στο κρεβατάκι του. Επίσης, καλό είναι, πριν κοιμηθεί, κάθε βράδυ να
του κάνετε ένα χλιαρό μπάνιο, λίγο μασάζ στο κορμάκι του, γιατί τα μωράκια το
χρειάζονται, λίγα χαδάκια και, αν θέλετε, του τραγουδάτε για να κοιμηθεί στο
κρεβάτι του. Όταν κοιμάται το μωράκι σας, πρέπει να φροντίσετε ώστε τίποτα να
μη διακόψει τον ύπνο του. Να είναι σκεπασμένο καλά για να μην κρυώνει, η θερμοκρασία
στο δωμάτιο να είναι σωστή ώστε να μην ξυπνήσει επειδή θα ζεσταίνεται ή θα κρυώνει.
Να μην το σηκώνετε στην αγκαλιά σας με τον παραμικρό θόρυβο που θα κάνει. Όταν
αργότερα ξυπνήσει για το γεύμα του, να ανταποκριθείτε γρήγορα στο κλάμα του,
ώστε να μην εκνευριστεί και μετά δεν θέλει ούτε να φαει ούτε να κοιμηθεί. Θα
το ταΐσετε γρήγορα, χωρίς να ανάψετε δυνατό φως. Αποφεύγετε να του μιλάτε, δίνοντάς
του το μήνυμα ότι το φαγητό του είναι μια παρένθεση μέσα στον ύπνο του. Μετά
το φαγητό θα το βάλετε στο κρεβατάκι του για να συνεχίσει τον ύπνο του.

Η αναπνοή

Η αναπνοή στα νεογέννητα είναι άρρυθμη. Κάνει επιταχύνσεις, επιβραδύνσεις,
παύλες και ξανά από την αρχή. Τα μωρά πότε ροχαλίζουν δυνατά και πότε κοιμούνται
τόσο ήσυχα ώστε η μητέρα χρειάζεται να σκύψει πάνω από το κεφαλάκι τους για
να ακούσει αν αναπνέουν. Οι φυσιολογικές αναπνοές στα παιδάκια είναι γύρω στις
30 με 40 το λεπτό. Πρέπει να ειδοποιήσετε τον παιδίατρο, αν διαπιστώσετε ότι
το παιδί σας έχει λιγότερες από 10 ή περισσότερες από 60 αναπνοές το λεπτό,
αν το παιδάκι σας αναπνέει πολύ δύσκολα, δηλαδή αν το στήθος του ανεβοκατεβαίνει
έντονα και τα ρουθουνάκια του ανοίγουν έως τα όρια τους, αν ακούγεται ένας εισπνευστικός
συριγμός, δηλαδή σαν να περνάει ο αέρας από κάτι πολύ στενό και, τέλος, αν την
ώρα που αναπνέει, το χρώμα γύρω από τα χείλη του ή στην άκρη των δαχτύλων του
γίνεται μπλε.

health.in.gr