Ανθρακας

Περίληψη

Ο άνθρακας είναι ένα σπανιότατο νόσημα που οφείλεται στον Bacillus anthracis
και προσβάλλει κατοικίδια και άγρια ζώα, από τα οποία μεταδίδεται στον άνθρωπο.
Συνεπώς, με τον άνθρακα κινδυνεύουν να μολυνθούν τα άτομα που έρχονται σε επαφή
με τα ζώα ή με ζωικά παράγωγα.

Τα
ζώα που συνήθως προσβάλλονται από τον άνθρακα και μπορούν να αποτελέσουν πηγή
μολύνσεως για τον άνθρωπο είναι τα βοοειδή, το άλογο, το πρόβατο, η κατσίκα
και ο χοίρος. Ο άνθρωπος μολύνεται κατά τη διάρκεια σφαγής, τεμαχισμού και εκδοράς
των μολυσμένων ζώων. Η νόσος μπορεί ακόμη να μεταδοθεί μέσω του καθαρισμού των
ενδιαιτημάτων μολυσμένων ζώων από το έδαφος, εφόσον υπάρχουν μολυσμένα υπολείμματα
ζώων (κοπριά και κρέας μολυσμένων ζώων), ή μέσω της κατεργασίας μολυσμένου μαλλιού.
Σπανιότερα, η νόσος μπορεί να μεταδοθεί με δήγματα εντόμων ή από την επαφή με
ασθενή που πάσχει από άνθρακα (πνευμονική μορφή).

Το μικρόβιο του άνθρακα, εξαιτίας της ικανότητάς του να σχηματίζει σπόρους,
μπορεί να επιβιώσει στο χώμα ή σε προϊόντα ζώων μέχρι και 20 χρόνια.

Ο μικροοργανισμός εισέρχεται στον ανθρώπινο οργανισμό είτε μέσω της λύσης
της συνέχειας του δέρματος (δερματική μορφή), είτε με την εισπνοή (πνευμονική
μορφή), είτε με την κατάποση. Επομένως η κυριότερη κλινική μορφή του άνθρακα
είναι ο δερματικός άνθρακας (95%).

Ο δερματικός άνθρακας εμφανίζεται ως ανώδυνη, ερυθηματώδης κηλίδα. Εντοπίζεται
στα ακάλυπτα μέρη του σώματος, φυσαλιδοποιείται με την πάροδο του χρόνου και
εξελίσσεται σε μελανή εσχάρα (μαύρη νέκρωση -σαν κάρβουνο- του δέρματος). Η
πρόγνωση του δερματικού άνθρακα είναι άριστη, εφόσον η θεραπεία αρχίσει έγκαιρα.

Ο πνευμονικός άνθρακας ή νόσος των υφαντουργών μαλλιού, προκαλείται από την
είσοδο του μικροοργανισμού στο αναπνευστικό και είναι συνήθως θανατηφόρος. Αρχίζει
ύπουλα με την εμφάνιση ήπιων συμπτωμάτων, (μέτριος πυρετός, κακουχία, μυαλγίες,
ξηρός βήχας και αίσθημα πιέσεως πίσω από το στέρνο). Ακολουθεί μια φάση που
χαρακτηρίζεται από σοβαρή δύσπνοια, αιμόπτυση, κυάνωση, συριγμό και τελικά καταπληξία.

Ο εντερικός άνθρακας προκαλείται από την κατάποση υλικού μολυσμένου από το
μικρόβιο και εκδηλώνεται με την παρουσία πυρετού, ναυτίας, εμετών, αιματέμεσης,
κοιλιακών πόνων και αιμορραγικών κενώσεων.

Περιοχές υψηλού κινδύνου

Οι περιοχές με το μεγαλύτερο κίνδυνο νόσησης από τον άνθρακα είναι η Αφρική,
η Ασία και η Απω Ανατολή. Επιδημίες έχουν αναφερθεί επίσης στην Ταϊτή και στο
Μεξικό.

Πρόληψη

Τα άτομα που διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να μολυνθούν με τον άνθρακα, μπορούν
να εμβολιαστούν με ειδικό ακυτταρικό εμβόλιο. Οι ταξιδιώτες, εφόσον δεν έχουν
εμβολιαστεί, θα πρέπει να αποφεύγουν να έρχονται σε επαφή με κοπάδια ζώων που
πιθανώς να είναι μολυσμένα. Θα πρέπει επίσης να είναι πεπεισμένοι ότι το κρέας
έχει σφαγιαστεί κάτω από σωστές υγειονομικές συνθήκες και έχει μαγειρευτεί καλά
πριν καταναλωθεί.

Αντιμετώπιση

Προτιμάται η θεραπευτική αγωγή με τη χορήγηση πενικιλίνης, αλλά μπορούν επίσης
να χρησιμοποιηθούν και τετρακυκλίνες ή αντιβιοτικά ευρέως φάσματος, όπως είναι
η ερυθρομυκίνη και η χλωραμφαινικόλη.

health.in.gr