Το παιδί σας σας ζητάει απεγνωσμένα γατούλα, σκυλάκι ή παπαγάλο. Πριν πάρετε την οποιαδήποτε αυθόρμητη απόφαση και υιοθετήσετε το «νέο μέλος» της οικογένειάς σας, ζυγίστε τα υπέρ και τα κατά.

«Μαμά, σε παρακαλώ, ας πάρουμε αυτό το γατάκι». Από τα τρία της χρόνια, οπότε η μικρή Έλσα εκδήλωσε τα πρώτα έντονα φιλοζωικά της ένστικτα, ζητούσε επίμονα ένα ζωάκι. Τα επιχειρήματά της, πάντα δυνατά και με έντονο συναισθηματικό κίνητρο («Γιατί να μην έχω κι εγώ ένα φίλο;» ή «Θέλω κάποιον να τον φροντίζω»), άλλοτε γέμιζαν τη μαμά της ενοχές, άλλοτε την έσπρωχναν να υποκύψει. Άλλες φορές απέρριπτε το αίτημά της επικαλούμενη αόρατους κινδύνους, κι άλλες φορές ακροβατούσε ανάμεσα στο ναι και στο όχι. Κατά βάθος, βέβαια, αυτό που θαύμαζε ήταν το θάρρος της κόρης της να έρθει σε επαφή με το θαύμα της ζωής. Γιατί η υιοθεσία ενός ζώου περιλαμβάνει τα πάντα: γέννηση, επιβίωση, φιλία, αρρώστια, προστασία, προσφορά, συναισθηματικό δέσιμο, ακόμη και θάνατο.

Το ζώο είναι ένα πλάσμα που ζητάει αγάπη, φροντίδα, σεβασμό, και γι’ αυτό η απόκτησή του θα πρέπει να γίνει μετά από υπεύθυνη σκέψη και σαφή υπολογισμό των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων. Συχνά τα παιδιά, καθώς μεγαλώνουν, και ιδιαίτερα στην ηλικία μεταξύ 4-10 ετών, εκφράζουν την επιθυμία να έχουν κάποιο μικρό ζώο στο σπίτι για να το φροντίζουν. Αν και δεν υπάρχει κατάλληλη ή όχι ηλικία για να πάρει το παιδί κάποιο ζώο, οι ειδικοί θεωρούν ότι από τα πέντε χρόνια και μετά είναι σε θέση –με τη βοήθεια βέβαια των γονιών– να αναλάβει το ίδιο μερικές από τις απλές υποχρεώσεις που συνεπάγεται η φροντίδα ενός κατοικίδιου.

Επιλέγοντας το ζώο που σας ταιριάζει

Αυτό που θα πρέπει κάθε γονιός να σκεφτεί πριν προχωρήσει σε οποιαδήποτε απόφαση είναι πως σε καμιά περίπτωση το ζωάκι δεν θα πρέπει να αποτελέσει «αμοιβή» ή δώρο προς το παιδί. Διαφορετικά, το μήνυμα που θα λάβει θα είναι ότι το ζώο είναι ένα «εργαλείο» ή παιχνίδι και όχι σύντροφος. Σε ό,τι αφορά την επιλογή του ζώου, θα πρέπει να σκεφτείτε όχι μόνο ποιο θα ταίριαζε πιο εύκολα με τα δεδομένα της οικογένειάς σας, αλλά και ποιο θα περνούσε καλύτερα μαζί σας. «Επειδή συνήθως στόχος των γονέων είναι η σωματική και ψυχική επαφή και επικοινωνία του παιδιού με το ζώο, η πιο εγγυημένη επιλογή είναι εκείνη της γάτας ή του σκύλου, αφού οι συνθήκες ζωής τους, η συμπεριφορά τους και τα σωματικά τους χαρακτηριστικά τα εντάσσουν με ευκολία στο ανθρώπινο περιβάλλον», επισημαίνει ο κτηνίατρος Νίκος Παραγυιός. «Τα ασυνήθιστα και εξωτικά ζώα βρίσκονται μακριά από τον φυσικό τους χώρο και δεν προσαρμόζονται εύκολα στις συνθήκες του διαμερίσματος. Εξάλλου, η αίσθηση εγκλεισμού πουλιών, ψαριών και ερπετών σε κλουβιά, ενυδρεία και γυάλες στερεί τη χαρά της αμεσότητας και του αγγίγματος». Μερικές από τις σημαντικές παραμέτρους που πρέπει να λάβετε υπόψη πριν επιλέξετε είναι ο χώρος, το οικονομικό κόστος, τι ακριβώς απαιτεί η καθημερινή φροντίδα, ποια είναι η ενδεδειγμένη υγειονομική περίθαλψη και ποιος θα το φροντίζει σε περίπτωση που χρειαστεί να λείψετε για μερικές μέρες. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι να γνωρίζετε (τόσο εσείς όσο και το παιδί) ποιο είναι το προσδόκιμο ζωής κάθε ζώου, ώστε να επιλέξετε είτε το μακροβιότερο είτε να προετοιμάσετε εγκαίρως το παιδί για την επικείμενη απώλειά του (οι σκύλοι ζουν κατά μέσο όρο 12-15 χρόνια, οι γάτες 15, τα κουνέλια 5, τα χάμστερ 2-3, τα παπαγαλάκια 2-7, οι παπαγάλοι 40-80 ανάλογα με το είδος, οι χελώνες ξηράς 60-70 χρόνια, οι χελώνες νερού αρκετές δεκαετίες).

Η αξία της σχέσης των παιδιών με τα ζώα

Η επαφή των μικρών παιδιών με τα ζώα μπορεί να αποδειχτεί πολύ ευεργετική για την ψυχολογία τους, γιατί τα βοηθά:

Ένα ζώο χρειάζεται φροντίδα και περιποίηση. Θα πρέπει να το ταΐζουν, να του βάζουν νερό και να το καθαρίζουν. Κάτι τέτοιο ωθεί τα παιδιά να αναλάβουν αρμοδιότητες.

Να αντιληφθούν ότι κάθε πράξη τους έχει και την αντίστοιχη συνέπεια (θετική ή αρνητική). Αν, για παράδειγμα, ενοχλήσουν το σκύλο ή τη γάτα τους, αυτό πιθανόν θα τα δαγκώσει ή θα τα γρατσουνίσει. Αν, όμως, φροντίζουν το ζωάκι τους με αγάπη και τρυφερότητα, αυτό θα τους το ανταποδώσει.

Να μάθουν να πειθαρχούν. Τα ζώα, ειδικά ο σκύλος, μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμο πρότυπο πειθαρχίας και υπακοής, που το παιδί, ειδικά σε μικρή ηλικία, θα μιμηθεί σαν παιχνίδι.

Να μάθουν να μοιράζονται το χώρο, τη φροντίδα και την αγάπη των γονιών τους. Στην περίπτωση που το παιδί δεν έχει ακόμα αδερφάκι, ένα ζωάκι θα το προετοιμάσει να μεταβεί πιο ομαλά σε μια κατάσταση όπου θα πρέπει να αρχίσει να μοιράζεται πράγματα (είτε στο οικογενειακό είτε ακόμα και στο σχολικό περιβάλλον).

Να ασχολούνται με πιο ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, όπως διάφορα παιχνίδια με το ζωάκι που έχουν επιλέξει και βόλτες στη φύση.

Τέλος, αν το παιδί ενθαρρυνθεί στην καθημερινή φροντίδα και περιποίηση του καινούργιου του φίλου, θα νιώσει ικανοποίηση για την υπευθυνότητά του. Στην αρχή, η συνεπής μέριμνα για την καθαρή τροφή και το φρέσκο νερό, σε μεγαλύτερη ηλικία η βόλτα και το μπάνιο και σε σταθερή βάση η συνοδεία κατά την επίσκεψη στον κτηνίατρο εξοικειώνει το παιδί με το αίσθημα της ισορροπίας ανάμεσα στις χαρές και στα καθήκοντά του.

Χάσαμε τον Αζόρ

Από τη στιγμή που ένα παιδί –όπως βέβαια κι ένας ενήλικος– αποκτά ζώο, το μόνο σίγουρο είναι πως θα έρθει σε επαφή με το φόβο της απώλειας. «Σίγουρα ένα παιδί θα επηρεαστεί από το θάνατο του ζώου που έχει υπό τη φροντίδα του, καθώς έρχεται αντιμέτωπο με την απώλεια κι το απότομο κόψιμο του συναισθηματικού δεσμού που έχει αναπτύξει με τον μικρό του φίλο», επισημαίνει η ψυχολόγος Δρ. Κατερίνα Στρουμπούλη. «Το πόσο έντονα θα βιώσει την απώλεια αυτή, καθώς και ποια αντίστοιχη συμπεριφορά θα εκδηλώσει εξαρτάται από το χαρακτήρα και την ηλικία του. Συνήθως το παιδί είναι μελαγχολικό για ένα μικρό διάστημα και δεν έχει όρεξη να ασχοληθεί με τα παιχνίδια του ή με τις διάφορες δραστηριότητες που πριν το διασκέδαζαν. Κάποια ίσως εκδηλώσουν επιθετικότητα προς τους γονείς ή τα αδέρφια τους, εκφράζοντας με αυτό τον τρόπο το θυμό και τη στεναχώρια τους. Κάθε παιδί θα προσπαθήσει να ξεπεράσει την απώλεια με τον δικό του τρόπο». Για να το βοηθήσετε, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα εξής:

  • Μην πανικοβληθείτε και μην «πέσετε» πάνω στο παιδί σαν να έχει έρθει το τέλος του κόσμου.
  • Αφήστε το να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του με όποιο τρόπο θέλει και, όταν πια ηρεμήσει, καθίστε μαζί του, μιλήστε του και εξηγήστε του με απλά λόγια τι ακριβώς συνέβη.
  • Μην αντικαταστήσετε το ζωάκι που χάθηκε με κάποιο άλλο χωρίς πρώτα να το συζητήσετε με το παιδί, για να δείτε τι επιθυμεί το ίδιο, ούτε όμως να του απαγορεύσετε να πάρει κάποιο άλλο αν το ζητήσει, από φόβο μήπως βιώσει ξανά αντίστοιχη συναισθηματική φόρτιση.

Οι τρεις χρυσοί κανόνες

Το πρώτο που θα πρέπει να μάθει το παιδί που θα αποκτήσει τον τετράποδο φίλο είναι πως το ζώο, εκτός από αγάπη, χρειάζεται και σεβασμό. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να μάθει από νωρίς τους βασικούς κανόνες.

  • Δεν πλησιάζουμε και δεν τρομάζουμε ποτέ ένα ζώο που τρώει ή κοιμάται.
  • Δεν το ταΐζουμε ποτέ από το τραπέζι.
  • Σεβόμαστε το ζώο που βρίσκεται σε κατάσταση εγκυμοσύνης.

Aδεσποτη αγαπη!

Αντί να πληρώσετε αδρά για να αποκτήσετε τον κατοικίδιο φίλο σας αγοράζοντάς τον από κάποιο pet shop, μπορείτε να τον αναζητήσετε στο διαδίκτυο. Υπάρχουν πολλά sites και blogs φιλόζωων (όπως το www.stray.gr, www.e-pets.gr, www.pets.gr), αλλά και αρκετοί online φιλοζωικοί όμιλοι και σωματεία, όπου μπορείτε να απευθυνθείτε.

Μια επίσης καλή ιδέα είναι να επισκεφθείτε ένα κτηνιατρείο. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσα ζωάκια «παρκάρονται» εκεί από οικογένειες που δεν τα θέλουν πλέον ή δεν μπορούν να τα φροντίσουν.

Extra tips

Μην υποκύψετε χωρίς σκέψη στη γοητεία ενός βλέμματος που θα αντικρίσετε σε κάποιο pet shop. Ένα σκυλάκι που τώρα σας φαίνεται απίστευτα όμορφο, σε λίγους μήνες μπορεί να γίνει τεράστιο για τα δεδομένα του σπιτιού σας. Επίσης, ένα ζώο που για εσάς αποτελεί πρότυπο εξωτισμού μπορεί να ταράξει την ησυχία της οικογένειάς σας. Σκεφτείτε πώς θα αντιδράσουν τα παιδιά, οι γείτονες ή οι φίλοι σας στη θέα ενός μεγάλου ερπετού ή μιας ανατριχιαστικής αράχνης.

Αρσενικό ή θηλυκό; Συνήθως τα θηλυκά είναι πιο συνεργάσιμα, ενώ τα αρσενικά πιο ζωηρά. Τα θηλυκά έχουν περίοδο ανά εξάμηνο και πάντα υπάρχει η πιθανότητα εγκυμοσύνης, ενώ τα αρσενικά, για να μαρκάρουν το χώρο τους, ουρούν κάποιες φορές σε διάφορα σημεία του σπιτιού. Η στείρωση λύνει πολλά από αυτά τα προβλήματα και προστατεύει το ίδιο το ζώο από πιθανές ασθένειες.

kids.in.gr