Όποιος από εμάς τους γονείς δεν είχε φαντασιωθεί στη διάρκεια της εγκυμοσύνης το παιδί του με «δάνειο» κάποια χαριτωμένη φατσούλα από αυτές που διαφημίζουν στην τηλεόραση, την πιο αναπαυτική πάνα και το πιο δυναμωτικό γάλα, ας σηκώσει το χέρι του!

Της Φλώρας Παρασκευοπούλου με τη συνεργασία των Αλεξάνδρας Καππάτου, ψυχολόγου, Ελένης Αγγελοπούλου, εκπαιδευτικού, Μαργαρίτας Σαμάνογλου, booker του πρακτορείου Matharikou Models Kids.

Ένα υγιές και όμορφο μωρό. Με ξανθά μαλλιά, γαλάζια μάτια και ροδοκόκκινα μάγουλα. Αυτή δεν είναι η εικόνα που έρχεται στο μυαλό όλων μας, όταν μιλάμε για το «ιδανικό» παιδί; Και όταν η επιθυμία μας γίνει πραγματικότητα; Τότε χρειάζεται προσοχή, διότι τα χαριτωμένα μωρά μεγαλώνουν γρήγορα και γίνονται όμορφα παιδιά, τα οποία -χωρίς τους σωστούς χειρισμούς- καμιά φορά όμορφα «καίγονται»…

Άλλωστε ποιος από εμάς θα μπορούσε να αποτελέσει την εξαίρεση σε έναν κανόνα που εφαρμόζεται χιλιάδες χρόνια τώρα σε όλες τις γωνιές της Γης; Πάρτε την αρχαία Σπάρτη για παράδειγμα: Σε ποιο «αξιοθέατο» χρέωνε τη διασημότητά της; Στον Καιάδα, όπου διά της μεθόδου του αφανισμού «διόρθωνε» οποιοδήποτε λάθος τολμούσε η φύση να κάνει στα δικά της παιδιά, τα οποία όφειλαν εκ γενετής να είναι και να δείχνουν τέλεια. Αντίστοιχα, στην Κίνα τα μικρά κορίτσια υποχρεώνονταν να φορούν στενότερα παπούτσια, καθώς το μικρό πόδι θεωρούνταν σωματική ένδειξη αριστοκρατικής γενιάς, ενώ στα βόρεια χωριά της Ταϊλάνδης οι νεαρές Ανατολίτισσες φορούσαν δεκάδες χρυσούς χαλκάδες -και αυτή τη φορά όχι για να συνηθίζουν από νωρίς στην αίσθηση του συζυγικού ζυγού-, προκειμένου να επιμηκύνουν το λαιμό τους. Με λίγα λόγια η ομορφιά πάντα απασχολούσε και θα απασχολεί την ανθρωπότητα. Πολύ περισσότερο σήμερα που η ομορφιά -ιδιαίτερα- των παιδιών προβάλλεται παντού. Παρατηρώντας τις τηλεοπτικές διαφημίσεις συμπεραίνουμε πως τα παιδιά είναι όμορφα και ως εκ τούτου καλά και ευτυχισμένα. Πολλές φορές άλλωστε η ομορφιά συμβολικά παραπέμπει στην ευτυχία. Συνειρμικά, στο μυαλό των περισσότερων ένα όμορφο παιδί είναι και ένα χαρούμενο παιδί, προικισμένο με όλα τα προσόντα που προκαλούν θετικά συναισθήματα σε μικρούς και μεγάλους. Γιατί όμως πολλές φορές, όταν πρόκειται για την εξωτερική εμφάνιση των παιδιών μας, το «σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραίο» δεν συνοδεύεται από το «σ’ αγαπώ γιατί είσαι εσύ;».

Η επιθυμία των γονιών να είναι όμορφο το παιδί τους είναι μία από τις βασικές, διότι τους δημιουργεί μια αίσθηση αρμονίας, ηρεμίας, ικανοποίησης. Μια «ορατή» επιβεβαίωση ότι τα έχουν φέρει εις πέρας καλά. Χαίρoνται όταν το παιδί τους ξεχωρίζει, όταν συγκεντρώνει τα βλέμματα πάνω του, όταν γίνεται αποδέκτης θαυμασμού. Κατά βάθος εισπράττουν και οι ίδιοι κάτι από την αίγλη του παιδιού τους, τη «χρεώνονται». Άλλες φορές πάλι νιώθουν αμήχανα και δεν ξέρουν πώς πρέπει να χειριστούν την κατάσταση.

Η αμηχανία ωστόσο δεν είναι -για εμάς τους δύσπιστους- αρκετή για να χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι στις περιπτώσεις που μια «μόλις πριν από λίγο» μητέρα αντιδρά με αρνητικά σχόλια στην πρώτη επαφή με το συνήθως άσχημο νεογέννητο μωρό της. «Αυτή η αντίδραση στην πρώτη οπτική επαφή μιας μητέρας με το μωρό της έχει να κάνει με άλλα συναισθήματα», εξηγεί η ψυχολόγος κα Καππάτου. «Με το πόσο έτοιμη είναι να αποκτήσει παιδί, με την ποιότητα της σχέσης της με το σύντροφό της και φυσικά με το τι είδους συναισθήματα της κινητοποιεί ένα παιδί ανάλογα με το φύλλο που έχει. Βλέπετε, πολύ συχνά προβάλλουμε στα παιδιά τις σχέσεις που είχαμε εμείς με τον αντίστοιχο γονέα. Αν δηλαδή εμείς αισθανόμασταν ένα ανεπιθύμητο μωρό, πολλές φορές δυστυχώς προβάλλουμε κάτι αντίστοιχο στο παιδί το δικό μας, ανεξαρτήτως ομορφιάς».

Πίστευε και ερεύνα

Ο μύθος της μητέρας κουκουβάγιας έχει απόλυτη εφαρμογή. Για τους γονείς πάντα τα παιδιά τους είναι τα ωραιότερα, εξυπνότερα, ικανότερα και διαθέτουν με λίγα λόγια όλα τα θετικά στοιχεία με κατάληξη σε -τερα. Η καναδική πραγματικότητα όμως -όπως προκύπτει από έρευνα που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα- είναι τελείως διαφορετική. Τόπος έρευνας: ένα τυπικό σούπερ μάρκετ και αντικείμενο παρατήρησης 426 γονείς που συνοδεύονταν από τα παιδιά τους ηλικίας 2 έως 5 ετών. Επιστημονικό συμπέρασμα: οι γονείς παραμελούσαν περισσότερο τα λιγότερο προικισμένα εμφανισιακά παιδιά. «Αν τους ρωτήσεις, απαντούν ότι αγαπούν όλα τα παιδιά τους το ίδιο. Στην πραγματικότητα όμως οι γονείς ασυνείδητα δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στα ομορφότερα παιδιά», επισημαίνει ο επικεφαλής της έρευνας Dr Andrew Harrell. Ίσως διότι ενδόμυχα θεωρούν ότι αυτά κουβαλούν το καλύτερο γενετικό υλικό».

«Κάθε έρευνα -όπως η παραπάνω- πρέπει να λαμβάνεται υπόψη», καταλήγει η κα Καππάτου. «Ποτέ όμως δεν θα πρέπει να θεωρείται κανόνας. Στην περίπτωση που εξετάζουμε, ο αντίλογος θα μπορούσε να είναι ένα και μόνο ερώτημα: αφού η ομορφιά ενός παιδιού επηρεάζει τόσο καταλυτικά τις συμπεριφορές των γονέων, τότε πώς εξηγείται η υπερπροστασία που επιδεικνύει το οικογενειακό περιβάλλον σε παιδιά που πάσχουν -για παράδειγμα- από σύνδρομο Down;».

Η βαθμολογία της ομορφιάς

Είναι λοιπόν η ομορφιά το απόλυτο διαβατήριο που επιτρέπει στα παιδιά είσοδο ελευθέρας στην έγκριση ή την απόρριψη του περιβάλλοντός τους; «Ας είμαστε ειλικρινείς», παραδέχεται η εκπαιδευτικός κα Ελένη Αγγελοπούλου. «Ακόμη και εμείς οι δάσκαλοι πολλές φορές μεροληπτούμε υπέρ ενός χαριτωμένου παιδιού. Μάλλον πρόκειται για αυτή τη βεβαιότητα πως κανένα όμορφο περιτύλιγμα δεν μπορεί να κρύβει κάποια άσχημη έκπληξη. Δεν μπορείς να τιμωρήσεις εύκολα έναν όμορφο μαθητή ή μια όμορφη μαθήτρια. Ωστόσο, αν θέλουμε να είμαστε απόλυτα ακριβείς, αυτό ισχύει κυρίως στις πιο μικρές τάξεις του δημοτικού, διότι καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και ο χαρακτήρας τους σχηματοποιείται και αποκαλύπτεται όλο και περισσότερο, αυτό που τελικά σε κερδίζει είναι το περιεχόμενο, η συμπεριφορά».

Άσχημα νέα;

Αντίστοιχα όμως είναι τα πράγματα και για τους μικρούς «επαγγελματίες» της ομορφιάς, αφού, όπως μας εξηγεί η κα Μαργαρίτα Σαμάνογλου, booker του πρακτορείου Matharikou Models Kids «όσο εντυπωσιακό κι αν είναι ένα παιδάκι που ασχολείται με το modeling, αν διαθέτει κακά στοιχεία, αν είναι με λίγα λόγια αυτό που αποκαλούμε “ψώνιο”, η ίδια η αγορά το αποβάλλει». Μπορούν λοιπόν τα λιγότερο προικισμένα στην εμφάνιση παιδιά να βγουν νικητές σε αυτή τη «μάχη των εντυπώσεων» κρατώντας… χαρακτήρα;

Η 19χρονη Όλγα-Άρτεμις Πολίτη κάνει μόντελινγκ από τα 6 της. Με άλλα λόγια διαθέτει τα «αντικειμενικά διαπιστευτήρια» ότι έχει υπάρξει ένα τρισχαριτωμένο παιδί και μια γοητευτική έφηβη. Θα πρέπει λοιπόν -σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα- να αναφέρεται στην παιδική ηλικία της με τον κωδικό «τα καλύτερά μου χρόνια». Τα πράγματα ωστόσο δεν είναι έτσι ακριβώς. «Ψυχολογικά δεν θα έλεγα πως επρόκειτο για την καλύτερη εμπειρία μου. Διότι παρόλο που στη διάρκεια των διαφημιστικών γυρισμάτων και των φωτογραφήσεων περνούσα υπέροχα, ωστόσο οι συμμαθητές μου στο δημοτικό με αντιμετώπιζαν ως κάτι αξιοπερίεργο. Δεν είχαν την ωριμότητα να καταλάβουν ότι αυτό που έκανα ήταν μία δουλειά, μία ενδιαφέρουσα εμπειρία για εμένα. Μου συμπεριφέρονταν, λοιπόν, ρατσιστικά, σαν να ήμουν ένας μαύρος ανάμεσα σε άσπρους. Αντί να με κάνουν να νιώθω περήφανη, με κορόιδευαν κι αυτό με στενοχωρούσε συχνά».

«Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή», επιχειρεί να ξεκαθαρίσει το τοπίο η κα Καππάτου. «Καταρχάς, η έκφραση θαυμασμού ενισχύει την αυτοεκτίμηση των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Χαίρονται και καμαρώνουν όταν ακούν κολακευτικά σχόλια, χωρίς ωστόσο να πολυσυνειδητοποιούν τι ακριβώς εννοούμε. Το ναρκισσιστικό στοιχείο τους ενισχύεται, τονίζεται ωστόσο ακόμη περισσότερο όταν το παιδί μπαίνει πια στις τάξεις του δημοτικού και τότε είναι που εμφανίζονται οι πρώτες παγίδες. Διότι ένα παιδάκι το οποίο έχει μια όμορφη εμφάνιση, μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για τους συνομηλίκους του, αλλά δυστυχώς πολλές φορές δημιουργεί και αντιζηλίες, οι οποίες όταν πια μπαίνουν στην περίοδο της εφηβείας μπορεί να εξελιχθούν σε διχόνοιες ή και διαμάχες, που με τη σειρά τους μπορεί να διαταράξουν την εικόνα που έχτιζε μέχρι τότε το παιδί για τον εαυτό του. Αυτή ακριβώς λοιπόν είναι η δυσκολία ενός εμφανίσιμου παιδιού: Πως θα πρέπει να μάθει από μικρό να διαχειρίζεται αυτή την τάση της ζήλιας και του ανταγωνισμού που μπορεί να προκαλέσει. Βλέπετε, ένας έφηβος επιβεβαιώνεται κυρίως από την παρέα του κι όταν αυτή δεν τον αποδέχεται ή δυσκολεύεται να τον αποδεχτεί, δυστυχώς εκείνος μένεις ακάλυπτος σε επίπεδο συναισθήματος».

«Η ομορφιά δεν είναι το παν», επιβεβαιώνει η κα Μαργαρίτα Σαμάνογλου. «Ένα παιδί που θα μπει στο χώρο του modeling θα πρέπει ταυτόχρονα να είναι έξυπνο, επικοινωνιακό, να έχει αυξημένη αντίληψη και πειθαρχία».

Οδηγίες κρίσης

Πώς λοιπόν θα πρέπει να χειριστούν οι γονείς το θέμα της ομορφιάς των παιδιών τους; Πώς θα «λογοκρίνουν» τον ίδιο τους τον εαυτό, όταν και οι ίδιοι αρέσκονται να εκφράζουν και κυρίως να αντιμετωπίζουν με εκδηλώσεις τύπου «θέλω να το ακούω» το θαυμασμό των γύρω τους προς τα χαρισματικά τέκνα τους; «Θα έλεγα ότι χρέος των γονέων σε αυτές τις περιπτώσεις» καταλήγει η κα Καππάτου «είναι να μην υπερτονίζουν αυτό το χαρακτηριστικό των παιδιών και βεβαίως να απαιτούν την ίδια συμπεριφορά και από το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον. Διότι αν βασίσουμε την ύπαρξη ενός παιδιού εξ ολοκλήρου στην εξωτερική του εμφάνιση και δεν φροντίσουμε να αναπτύξει πολύπλευρα την προσωπικότητά του, να αποκτήσει ενδιαφέροντα, να γίνει προσεγγίσιμο στα συνομήλικά του, να μάθει να διαχειρίζεται τις κρίσεις του, να μη θεωρεί τον εαυτό του υπεράνω όλων λόγω της εμφάνισής του, να μάθει να μοιράζεται και να μη θεωρεί δεδομένα όλα τα προνόμια, σίγουρα θα μεγαλώσουμε έναν έφηβο με δεδομένα προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις του. Η οικογένεια οφείλει να βοηθήσει το παιδί να είναι προσγειωμένο και βεβαίως να καταστήσει σαφές ότι η εμφάνιση δεν είναι αυτό που μετράει. Ότι πιο σημαντική είναι η προσωπικότητα, διότι αυτή θα τα βοηθήσει να γίνουν αποδεκτά και αγαπητά».

Η ομορφιά των παιδιών μας, λοιπόν, αντιμετωπίζεται και γίνεται πραγματικό προνόμιο με εξελιγμένους, ανθρώπινους και δημοκρατικούς τρόπους. Οι σύγχρονοι γονείς άλλωστε γνωρίζουν καλά -ή μπορούν να μάθουν εύκολα- πώς να στέλνουν δικτατορικές ή ρατσιστικές συμπεριφορές που αφορούν στην εξωτερική εμφάνιση των απογόνων τους, πού αλλού; Στον Καιάδα!

kids.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: