Γονιδιακή μετάλλαξη μετατρέπει θηλυκά έμβρυα σε αγόρια

Λονδίνο: Ένα γονίδιο που διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στον καθορισμό του φύλου ανακαλύφθηκε από Ιταλούς ερευνητές. Μεταλλάξεις του γονιδίου μετατρέπουν σε αγόρια τα έμβρυα που κανονικά θα έπρεπε να γεννηθούν κορίτσια.

Ο φυσιολογικός ρόλος του γονίδιου RSPO1, αναφέρουν οι ερευνητές στο Nature Genetics, φαίνεται ότι είναι να καταστέλλει την ανάπτυξη όρχεων στα θηλυκά έμβρυα. Στην περίπτωση μετάλλαξης, η καταστολή αυτή αποτυγχάνει και το έμβρυο από θηλυκό γίνεται αρσενικό.

Η διαπίστωση αυτή είναι αναπάντεχη. Μέχρι σήμερα, πολλοί επιστήμονες πίστευαν ότι τα ανθρώπινα έμβρυα είναι «εξ΄ορισμού» θηλυκά, και ότι τα αρσενικά προκύπτουν από ειδικά γονίδια που ενεργοποιούν την ανάπτυξη όρχεων.

Οι γυναίκες κανονικά διαθέτουν δύο ίδια φυλετικά χρωμοσώματα, ΧΧ, ενώ οι άνδρες δύο διαφορετικά, Χ και Υ. Όμως ήταν γνωστό ότι σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις ο κανόνας αυτός παραβιάζεται, για παράδειγμα σε άνδρες με γονότυπο ΧΧ.

Μέχρι σήμερα, ένα ήταν το βασικό γονίδιο που ήταν γνωστό ότι μπορούσε να προκαλεί τη μεταστροφή από θηλυκό σε αρσενικό. Είναι το «αρσενικό» γονίδιο SRY.

Το SRY κανονικά υπάρχει στο ανδρικό χρωμόσωμα Υ, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να μετακινηθεί στο χρωμόσωμα Χ. Στην περίπτωση αυτή το έμβρυο μπορεί να έχει γονότυπο ΧΧ αλλά να είναι αρσενικό, έστω και στείρο.

Τώρα, η ομάδα της Τζιοβάνα Καμερίνο στο Πανεπιστήμιο της Πάβια ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν μεταλλάξεις του RSPO1 που μπορούν να επιφέρουν εξίσου δραματικές αλλαγές με τη μετακίνηση του SRY.

H μετάλλαξη εντοπίστηκε σε τέσσερις αδελφούς που είχαν όλοι το θηλυκό γονότυπο ΧΧ. Όμως κανείς από τους τέσσερις δεν διέθετε το SRY, όπως ήταν αναμενόμενο. Όλοι είχαν μετάλλαξη στο RSPO1.

Ο καθορισμός του φύλου στον άνθρωπο φαίνεται ότι είναι ακόμα πιο περίπλοκος από ό,τι νόμιζαν οι επιστήμονες. Το αρσενικό γονίδιο SRY είναι γνωστό ότι οδηγεί στην ανάπτυξη όρχεων ενεργοποιώντας το γονίδιο SOX9. Η Δρ Καμερίνο εκτιμά ότι ο ρόλος του RSPO1 είναι να απενεργοποιεί το SOX9 και να εμποδίζει έτσι την ανδροποίηση.

Η θεωρία αυτή συμφωνεί με προηγούμενα πειράματα, στα οποία ποντίκια με γονότυπο ΧΧ αναπτύσσουν όρχεις όταν ενεργοποιηθεί τεχνητά το SOX9.

O ρόλος του RSPO1 είναι κρίσιμος για τον καθορισμό του φύλου, δεν περιορίζεται όμως σε αυτό. Τα τέσσερα αδέλφια πάσχουν επίσης από μια διαταραχή που προκαλεί πάχυνση του δέρματος και αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο.

Οι ερευνητές ελπίζουν τώρα να διαλευκάνουν το μηχανισμό λειτουργίας του RSPO1 εξετάζοντας τι συμβαίνει στα ποντίκια όταν το γονίδιο εξουδετερωθεί στο εργαστήριο.

health.in.gr