36

Η κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών που αφορούν σε γονίδια ή τμήματά τους είναι δυνατή μόνο εάν η εταιρεία που υποβάλλει την αίτηση μπορεί να αποδείξει ότι τα γονίδια αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για «υπαρκτούς, συγκεκριμένους και ουσιαστικούς» σκοπούς, ανακοίνωσε την Παρασκευή το Γραφείο Ευρεσιτεχνιών και Κατοχυρωμένων Σημάτων των ΗΠΑ. Τα νέα μέτρα έχουν σκοπό να βάλουν τέλος στην τακτική των εταιρειών βιοτεχνολογίας να κατοχυρώνουν γονίδια αμέσως μόλις τα ανακαλύψουν, προτού ακόμα διαπιστώσουν αν και πώς θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν εμπορικά.

Τα τελευταία χρόνια, με την επιτάχυνση των τεχνικών προσδιορισμού της αλληλουχίας και του χαρακτηρισμού των γονιδίων, οι εταιρείες επιδίδονται σε έναν άνευ προηγουμένου ανταγωνισμό υποβολής αιτήσεων, μπλοκάροντας το σύστημα κατοχύρωσης ευρεσιτεχνιών.


Τα κανονιστικά μέτρα που εκδόθηκαν πέρυσι προέβλεπαν ότι για την κατοχύρωση απαιτείται τα γονίδια να έχουν «υπαρκτές» (credible) και «συγκεκριμένες» (specific) χρήσεις. Τώρα οι εταιρείες θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι τα προς έγκριση γονίδια πρέπει να έχουν και «ουσιαστικές» (substantial) χρήσεις, δηλαδή τα έσοδα της εταιρείας από την αξιοποίησή τους να δικαιολογούν και το κόστος της έρευνας.


Σύμφωνα με την Μπρίτζιτ Κουίν, εκπρόσωπο του Γραφείου Ευρεσιτεχνιών, «μπορείς να κατοχυρώσεις ένα γονίδιο, αλλά πρέπει να κατοχυρώσεις ένα γονίδιο με συγκεκριμένη χρήση». Εάν, για παράδειγμα, η εταιρεία δηλώσει ότι σκοπεύει να χρησιμοποιήσει την πρωτεΐνη που κωδικοποιείται από ένα γονίδιο σε σκυλοτροφές ή σαμπουάν, η χρήση αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί «ουσιαστική», καθώς δεν δικαιολογεί τα τεράστια ποσά που διατέθηκαν για τον εντοπισμό του.


Στο παρελθόν πολλοί ειδικοί είχαν διατυπώσει την άποψη ότι τα γονίδια δεν μπορούν να κατοχυρωθούν, καθώς υπάρχουν στη φύση και δεν είναι προϊόντα έρευνας και ανάπτυξης. Παράλληλα, ένα άτομο που φέρει κατοχυρωμένα γονίδια θα μπορούσε να κατηγορηθεί για παραβίαση της ευρεσιτεχνίας.


Το Γραφείο Ευρεσιτεχνιών και Κατοχυρωμένων Σημάτων αποφάνθηκε ότι η κατοχύρωση γονιδίων επιτρέπεται από την αμερικανική νομοθεσία, αρκεί τα γονίδια αυτά να έχουν κλωνοποιηθεί (δηλαδή να έχουν εισαχθεί σε έναν άλλο οργανισμό – φορέα) στο εργαστήριο και να έχουν χαρακτηριστεί, δηλαδή να έχει καθοριστεί η λειτουργία τους.


Τα νέα μέτρα προβλέπουν ότι μπορεί να κατοχυρωθεί ακόμα και τμήμα ενός γονιδίου, αρκεί να ξεπερνά ένα ορισμένο μήκος, ενώ δεν είναι απαραίτητο να είναι γνωστή και να έχει δημοσιευτεί η νουκλεοτιδική αλληλουχία του. Παράλληλα, διαφορετικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας μπορούν να «επικαλύπτονται», να αφορούν δηλαδή σε διαφορετικές χρήσεις του ίδιου γονιδίου.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,Reuters