σελήνης

Μια σπάνια «υβριδική» έκλειψη Ηλίου την Κυριακή έγινε ορατή ως μερική έκλειψη στην Ελλάδα, ως ολική έκλειψη στην Κεντρική Αφρική και ως δακτυλιοειδής έκλειψη σε μια στενή ζώνη στον Ατλαντικό. Στη νότια Ελλάδα, ο δίσκος της Σελήνης κάλυψε τον ηλιακό δίσκο σε ποσοστό έως 10%, ενώ στη βόρεια Ελλάδα η κάλυψη ήταν μικρότερη.

Μια αψίδα φωτιάς, αρκετά μεγάλη για να δρασκελίσει την απόσταση Γης-Σελήνης, σκίζει την ατμόσφαιρα του Ήλιου και τινάζεται στο διάστημα. Η ΝASA δημοσιοποίησε το θεαματικό βίντεο μιας έκρηξης που θα έκανε τη Γη να μοιάζει μυγάκι στον άνεμο.

Εκτοξεύτηκε το ερευνητικό σκάφους LADEE της NASA που έχει ως βασική αποστολή την πραγματοποίηση ατμοσφαιρικών μελετών στη Σελήνη. Το ερευνητικό σκάφος εκτοξεύτηκε από το διαστημικό κέντρο Γουόλοπς στη Βιρτζίνια και αναμένεται να βρεθεί στην τροχιά της Σελήνης σε ένα μήνα.

Την Παρασκευή ανοίγει το παράθυρο εκτόξευσης για το LADEE, τον «Εξερευνητή Σεληνιακής Ατμόσφαιρας και Περιβάλλοντος Σκόνης». Η αποστολή θα μελετήσει την αραιή ατμόσφαιρα της Σελήνης, η οποία φαίνεται ότι μοιάζει με τις ατμόσφαιρες πολλών εξωπλανητών. Επιπλέον, θα δοκιμάσει ένα σύστημα υπέρυθρης επικοινωνίας, το οποίο εξαπλασιάζει την ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων πίσω στη Γη.

Πριν από δύο χρόνια ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βέρνης διατύπωσαν τη θεωρία η Γη διέθετε όχι ένα αλλά δύο φυσικούς δορυφόρους. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία κάποια στιγμή οι δύο δορυφόροι συγκρούστηκαν δημιουργώντας τη Σελήνη. Μια νέα μελέτη που πραγματοποίησαν ερευνητές στις ΗΠΑ στηρίζει τη θεωρία για την ύπαρξη (κάποτε) δύο δορυφόρων γύρω από τη Γη.

Το περίγειο της Σελήνης, η θέσης της δηλαδή στην κοντινότερη απόστασή της από τη Γη, σε συνδυασμό με το ύψος της πιο κοντά στον ορίζοντα έκανε την πανσέληνο της 23ης Ιουνίου (αλλά και το φεγγάρι της προηγούμενης νύχτας) να φαίνεται η μεγαλύτερη του χρόνου. Η αστρονομική εξήγηση όμως είναι μάλλον αδιάφορη: Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο στάθηκαν για λίγο να θαυμάσουν το φεγγάρι που έμοιαζε σχεδόν σαν ήλιος πάνω από τα γνωστότερα μνημεία αλλά και τις λιγότερο διάσημες γωνιές του πλανήτη.

Η πανσέληνος της 23ης Ιουνίου θα φαίνεται μεγαλύτερη για δύο λόγους, εξηγεί ο Διονύσης Σιμόπουλος του Ευγενιδείου Πλανηταρίου. Πρώτον, η Σελήνη θα βρίσκεται στο περίγειο, δηλαδή στην ελάχιστη απόστασή της από τη Γη. Δεύτερον, το φεγγάρι θα βρίσκεται πιο κοντά στον ορίζοντα, θέση στην οποία φαίνεται μεγαλύτερο λόγω οπτικής απάτης.

Η αποψινή πανσέληνος, που θα εμφανιστεί περίπου στις 11 το βράδυ ώρα Ελλάδας, θα συνοδευτεί και από μια μερική σεληνιακή έκλειψη, που θα είναι ορατή σε μεγάλες περιοχές της ανατολικής Ευρώπης (και στην Ελλάδα), της Αφρικής, της κεντρικής Ασίας και της δυτικής Αυστραλίας.

Μια μεγάλη λεκάνη που σημαδεύει την αθέατη πλευρά της Σελήνης είναι στην πραγματικότητα τα απομεινάρια μιας θάλασσας λιωμένων πετρωμάτων που δημιουργήθηκε από την αρχαία πρόσκρουση ενός αστεροειδή, μαρτυρούν τα δεδομένα της αποστολής LRO που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι.

Λίγες εβδομάδες μετά τη θεαματική πτώση του μετεώρου στο Τσελιαμπίνσκ της κεντρικής Ρωσίας, αλλά και το πέρασμα ενός μεγαλύτερου αστεροειδή ξυστά από τη Γη, ένας ακόμα διαστημικός βράχος πέρασε το πρωί της Δευτέρας μέσα από την τροχιά της Σελήνης.

Ενας εξωπλανήτης μικρότερος από τον Ερμή εντοπίστηκε να περιφέρεται γύρω από ένα άστρο παρόμοιο με τον δικό μας. Η ανακάλυψη, η οποία έγινε από διεθνή ομάδα ερευνητών με τη συνδρομή του διαστημικού τηλεσκοπίου Kepler, θεωρείται σημαντική γιατί επιβεβαιώνει κάτι που οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο: ότι τα ηλιακά συστήματα που μας περιβάλλουν στο Διάστημα δεν μοιάζουν απαραίτητα με το δικό μας.

Έχοντας ολοκληρώσει μια λεπτομερή χαρτογράφηση του βαρυτικού πεδίου της Σελήνης, τα δίδυμα σκάφη Grail της NASA αυτοκαταστράφηκαν, προσκρούοντας σε ένα βουνό κοντά στο βόρειο πόλο του φεγγαριού. Η αυτοκτονία εξετελέσθη στις 00.28 ώρα Ελλάδας την Τρίτη.

Έχοντας ολοκληρώσει μια λεπτομερή χαρτογράφηση του βαρυτικού πεδίου της Σελήνης, τα δίδυμα σκάφη Grail της NASA πρόκειται να αυτοκαταστραφούν προσκρούοντας σε ένα βουνό κοντά στο βόρειο πόλο του φεγγαριού. Η αυτοκτονία προγραμματίζεται για τις 00.28 ώρα Ελλάδας την Τρίτη.

Δεδομένα από τους δίδυμους δορυφόρους Grail, οι οποίοι χαρτογραφούν το βαρυτικό πεδίο της Σελήνης, επέτρεψαν τη δημιουργία ενός χάρτη που αποκαλύπτει με μοναδική λεπτομέρεια τα ίχνη των αρχαίων προσκρούσεων που σημάδεψαν το πρόσωπο του φεγγαριού -ο ταλαιπωρημένος φλοιός μοιάζει με σουρωτήρι.

Τα μόρια νερού που έχουν ανιχνευθεί στην επιφάνεια της Σελήνης πρέπει να σχηματίστηκαν από την αντίδραση των ατόμων οξυγόνου που διαθέτει ο δορυφόρος με ιόντα υδρογόνου που προέρχονται από τον Ήλιο, προκύπτει από την ανάλυση δειγμάτων που είχαν φέρει στη Γη οι αποστολές Apollo. Η τελευταία μελέτη δείχνει να επιβεβαιώνει τη θεωρία για την επίδραση του ηλιακού ανέμου στη σεληνιακή επιφάνεια.

Μετεωρίτες από τον Άρη αλλά και ο μεγαλύτερος βράχος από τη Σελήνη που έχει πουληθεί σε ιδιώτη περιλαμβάνονταν στον κατάλογο της «μεγαλύτερης δημοπρασία μετεωριτών της ιστορίας», η οποία έληξε την Κυριακή στη Νέα Υόρκη με πωλήσεις ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Πετυχημένη, στην τιμή των 1.375 δολαρίων, ήταν η δημοπράτηση μιας πέτρας στην οποία αποδίδεται ο μόνος καταγεγραμμένος θάνατος από μετεωρίτη.

Από τα ξημερώματα της Δευτέρας ώρα Ελλάδας, η σκιά της Σελήνης θα πέσει στη νότια Κίνα και στη συνέχεια θα κινηθεί σε μια πορεία 7.000 χιλιομέτρων στον Ειρηνικό και μέχρι τις ΗΠΑ, δημιουργώντας το εντυπωσιακό φαινόμενο της δακτυλιοειδούς έκλειψης, κατά την οποία το φεγγάρι καλύπτει το κέντρο του ηλιακό δίσκου αλλά αφήνει έναν πύρινο δακτύλιο ορατό στην περιφέρειά του.

Οι επιστήμονες, εδώ και χρόνια, πιστεύουν ότι η Σελήνη δημιουργήθηκε μετά από μία σφοδρή σύγκρουση ενός μεγάλου ουράνιου σώματος όσο ο 'Αρης πάνω στη Γη, πριν από περίπου 4,5 δισ. χρόνια. Όμως αυτή η επικρατούσα θεωρία τίθεται τώρα σε αμφισβήτηση, καθώς μία νέα χημική ανάλυση των σεληνιακών πετρωμάτων, όσον αφορά την ποσότητα του τιτανίου, διαπίστωσε ότι είναι υπερβολικά όμοια με την αντίστοιχη των γήινων πετρωμάτων, κάτι που δεν δικαιολογείται αν το φεγγάρι είχε σχηματιστεί από δύο διαφορετικά σώματα, τη Γη και το άλλο που έπεσε πάνω της

Η Σελήνη δεν διαθέτει μαγνητικό πεδίο όπως η Γη, περιέργως, όμως, πολλές περιοχές στην επιφάνειά της είναι γεμάτες μαγνητικό υλικό. Η παρουσία του υλικού αυτού προβληματίζει τους επιστήμονες εδώ και σχεδόν μισό αιώνα, από την εποχή των αμερικανικών αποστολών Apollo. Τώρα, όμως, Αμερικανοί και Γάλλοι ερευνητές πιστεύουν ότι βρήκαν μια πειστική εξήγηση: το μαγνητικό υλικό θα μπορούσε να έχει προέλθει από έναν σιδερένιο αστεροειδή που χτύπησε το φεγγάρι πριν από περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια.

Τελικά το φεγγάρι ίσως δεν είναι ένας νεκρός, παγωμένος βράχος: Μικρές ρωγμές που εντοπίστηκαν σε διάφορα σημεία της επιφάνειας της Σελήνης αποτελούν τις ισχυρότερες μέχρι σήμερα ενδείξεις για σεισμική δραστηριότητα στο πρόσφατο γεωλογικό παρελθόν.

Ένα από τα δίδυμα σκάφη GRAIL που τέθηκαν πρόσφατα σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι μετέδωσαν το πρώτο στα χρονικά βίντεο από την αθέατη πλευρά της Σελήνης. Κανένα ανθρώπινο μάτι δεν είχε δει την αθέατη, ή «σκοτεινή» πλευρά του φεγγαριού μέχρι την πρώτη φωτογράφησή της από τη σοβιετική αποστολή Luna 3 το 1959.

O δορυφόρος LRO της NASA πέρασε μόλις 30 χιλιόμετρα πάνω από το Υψίπεδο του Αρίσταρχου, μιας περιοχής στο βόρειο ημισφαίριο της Σελήνης όπου βρίσκεται ένας κρατήρας με βάθος διπλάσιο από του Γκραν Κάνιον. Το τρισδιάστατο μοντέλο που δημιουργήθηκε με βάση της νέες εικόνες επιτρέπουν μια εικονική κατάδυση στη γιγάντια τρύπα.

Τα δίδυμα σκάφη Grail της NASA έκαναν ποδαρικό για την αστρονομία μπαίνοντας σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη την Πρωτοχρονιά. Οι δύο δορυφόροι θα ακολουθούν ο ένας τον άλλο και θα μετρούν τις αυξομειώσεις της απόστασης που τους χωρίζει προκειμένου να χαρτογραφήσουν το σεληνιακό βαρυτικό πεδίο.

Ένα λαμπρό ουράνιο θέαμα είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν οι αστροπαρατηρητές στη βόρεια Αμερική και σε μέρος της Ευρώπης και της Ασίας κατά την ολική έκλειψη Σελήνης το βράδυ του Σαββάτου. Σε πολλά σημεία πάνω στο μονοπάτι που ακολουθούσε η σκιά πάνω στην επιφάνεια της Γης στήθηκαν νυχτερινά ακόμα και μεταμεσονύχτια πάρτι παρατήρησης του φαινομένου.

Η τελευταία ολική έκλειψη Σελήνης για το 2011 δεν θα είναι ορατή από την Ελλάδα στην αποκορύφωσή της, παρόλα αυτά θα προσφέρει ένα εντυπωσιακό θέαμα καθώς το πέπλο της γήινης παρασκιάς χρωματίζει κόκκινο το δορυφόρο. Το σόου θα ξεκινήσει το Σάββατο λίγο μετά τις 17.00 και θα λήξει γύρω στις 19.30.