Μεταναστευτικό: Ο Πέδρο Σάντσεθ δίνει μοναχικό αγώνα, καθώς οι περισσότεροι ηγέτες σκληραίνουν τη στάση τους

Καθώς η ακροδεξιά ενισχύεται στην Ευρώπη, με τον αέρα που της δίνει και η νέα στήριξη που λαμβάνει και από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο Πέδρο Σάντσεθ βρίσκεται μόνος του απέναντι σε όλους, και στο θέμα της μετανάστευσης.

Την ώρα που οι περισσότερες χώρες στην Ευρώπη σκληραίνουν τη στάση τους στο μεταναστευτικό, και ο Αμερικανός πρόεδρος προειδοποιεί την ΕΕ για «πολιτισμική διαγραφή», η κυβέρνηση στην Ισπανία επισημαίνει τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη που φέρνουν οι μετανάστες. Κυρίως εκείνοι που έρχονται νόμιμα στην Ισπανία, την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.

Η Ισπανία είναι χώρα που δέχεται μετανάστες από την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Και ο Πέδρο Σάντσεθ επισημαίνει ότι επιλογή της Ισπανίας είναι μεταξύ του «να είναι μια ανοιχτή και ευημερούσα χώρα ή μια κλειστή και φτωχή».

Ταχεία ανάπτυξη

Μέχρι στιγμής, όπως δείχνουν οι αριθμοί, το στοίχημα Σάντσεθ αποδίδει. Η οικονομία της Ισπανίας έχει αναπτυχθεί ταχύτερα από οποιοδήποτε άλλη της ΕΕ για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Οι άνθρωποι που φτάνουν στην Ισπανία, ουσιαστικά ενισχύουν το εργατικό δυναμικό που γερνάει.

Τον Ιούλιο, έπειτα από αντιμεταναστευτικές ταραχές στη Νότια Ισπανία, ο Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε: «Σήμερα, η πρόοδος και η ισχυρή οικονομική κατάσταση της Ισπανίας οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη συμβολή των μεταναστών που έχουν έρθει στην Ισπανία».

Αφρικανοί μετανάστες που έφτασαν στη Θέουτα, στην Ισπανία / REUTERS/Fabian Bimmer

Σύμφωνα με την Άννα Τερόν Κούσι, ανώτερη συνεργάτιδα στη δεξαμενή σκέψης Migration Policy Institute, που μίλησε στο Associated Press, η προσέγγιση Σάντσες για τη μετανάστευση είναι συνεπής με εκείνες των προηγούμενων προοδευτικών κυβερνήσεων της χώρας. Η Κούσι, που έχει εργαστεί στο παρελθόν για την πολιτική μετανάστευσης για πολλές ισπανικές κυβερνήσεις, επισημαίνει επίσης: «Αυτό που έχει αλλάξει πολύ είναι ότι τώρα υπάρχει πολλή αντιμεταναστευτική ρητορική από το Vox, ειδικά εναντίον των μουσουλμάνων μεταναστών».

Το ακροδεξιό Vox βρίσκεται στην τρίτη θέση στις δημοσκοπήσεις, πίσω από τους κυβερνώντες Σοσιαλιστές και το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα. «Αλλά ο Σάντσες, σε αντίθεση με άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, απαντά αντιμετωπίζοντας άμεσα και έντονα αυτή την αφήγηση». Στην υπόλοιπη Ευρώπη, κεντρώοι ηγέτες αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση από ακροδεξιά κόμματα κατά των μεταναστών, και υιοθετούν συχνά τη ρητορική τους.

Η κεντρική τράπεζα της Ισπανίας εκτιμά ότι η χώρα θα χρειαστεί περίπου 24 εκατομμύρια μετανάστες σε ηλικία εργασίας τα επόμενα 30 χρόνια για να διατηρήσει την ισορροπία μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων.

Η υπόλοιπη Ευρώπη

Στη Γαλλία, π.χ., όπου ενισχύεται ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν, ο Εμανουέλ Μακρόν μιλάει για «το πρόβλημα της μετανάστευσης». Και έχει δηλώσει ότι, «αν δεν θέλουμε να έρθει ο Εθνικός Συναγερμός στην εξουσία, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα που τον τροφοδοτεί». Δηλαδή η παράνομη μετανάστευση.

Στη Γερμανία, διεκδικώντας τη θέση του καγκελάριου, ο Φρίντριχ Μερτς δεσμεύτηκε να σκληρύνει την μεταναστευτική πολιτική της χώρας. Μέρες μετά την εκλογή του, η Γερμανία ενίσχυσε την ασφάλεια των συνόρων. Και τις τελευταίες εβδομάδες, παρουσίασε νέα στοιχεία που υποδηλώνουν αύξηση των απελάσεων απορριφθέντων αιτούντων άσυλο και μείωση του αριθμού των νέων αιτούντων άσυλο.

Αλλά στην Ισπανία, τα πράγματα δεν είναι ρόδινα. Πολλές προτάσεις της κυβέρνησης Σάντσεθ για τη μετανάστευση βρίσκουν εμπόδια. Το 2024, τροποποιήθηκε ο νόμος περί μετανάστευσης για να διευκολύνει την παραμονή και την άδεια εργασίας σε εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες που ζουν παράνομα στη χώρα. Σύμφωνα με την αρμόδια υπουργό, Έλμα Σάιθ, η Ισπανία έπρεπε να προσθέσει έως και 300.000 φορολογούμενους ξένους εργάτες ετησίως. Έτσι θα μπορούσε να διατηρήσει τα κρατικά της επιδόματα, συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων, της υγειονομικής περίθαλψης και της ανεργίας. Οι επικριτές, ωστόσο, δήλωσαν ότι οι αλλαγές στον νόμο είχαν πολλές ελλείψεις και μάλιστα έβλαπταν ορισμένους μετανάστες.

Ταρίφα, Νότια Ισπανία, σκάφος με μετανάστες και πρόσφυγες / REUTERS/Jon Nazca

Μια πιο φιλόδοξη πρόταση αμνηστίας που αργότερα εγκρίθηκε από την κυβέρνηση του Σάντσεθ σταμάτησε στο Κοινοβούλιο λόγω της ακανθώδους πολιτικής της.

Ο ρόλος της ΕΕ

Η Θεθίλια Εστράδα Βιγιασενιόρ, ερευνήτρια για θέματα μετανάστευσης στο Καθολικό Πανεπιστήμιο Κομίγιας στη Μαδρίτη, εξηγεί: «Υπήρχαν κάποιες φωνές που επεσήμαναν ότι (η αμνηστία) θα μπορούσε να έχει πολύ μεγάλο κοινωνικό αντίκτυπο. Υπάρχει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο που παίζει ρόλο. Ανήκουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτή τη στιγμή η ισορροπία βρίσκεται σε διαφορετικό σημείο».

Η κυβέρνηση του Σάντσεθ, σε συνεργασία με την ΕΕ, έχει δίνει χρήματα σε αφρικανικές κυβερνήσεις για να βοηθήσουν στην αποτροπή των μεταναστών που φτάσουν στις ισπανικές ακτές, συμπεριλαμβανομένων πολλών επίδοξων αιτούντων άσυλο.

Οι περισσότεροι μετανάστες στην Ισπανία εισέρχονται νόμιμα στη χώρα με αεροπλάνο. Αλλά οι σχετικά λίγοι που φτάνουν στις ισπανικές ακτές με βάρκες λαθρεμπόρων κυριαρχούν στα πρωτοσέλιδα και συνήθως παρουσιάζονται από ακροδεξιούς πολιτικούς και μέσα ενημέρωσης για να επικρίνουν την κυβέρνηση. Το 2024, ο Πέδρο Σάντσεθ ταξίδεψε στη Μαυριτανία με την πρόεδρο της Επιτροπής. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεσμεύτηκε να διαθέσει 210 εκατ. ευρώ για να βοηθήσει τη βορειοδυτική αφρικανική χώρα να περιορίσει τη μετανάστευση. Οι προσπάθειες φαίνεται να αποδίδουν. Οι αφίξεις μεταναστών στα Κανάρια Νησιά φέτος έχουν μειωθεί κατά 60%.

Κριτική

Και ενώ οι επικριτές της κυβέρνησης παραδέχονται ότι οι αφρικανικές χώρες έχουν περιορίσει τις βάρκες, οι υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγορούν τις πολιτικές του Σάντσεθ για τους βίαιους θανάτους μεταναστών στην Ισπανία και στο εξωτερικό. Όπως το 2022 στον ισπανικό θύλακα της Μελίγια, στη Βόρεια Αφρική. Τότε, μετανάστες και αιτούντες άσυλο από την υποσαχάρια Αφρική σκαρφάλωσαν στον συνοριακό φράχτη και ξέσπασαν συγκρούσεις με τις αρχές, στις οποίες έχασαν τη ζωή τους 23 μετανάστες.

Τότε, ο Πέδρο Σάντσεθ υπερασπίστηκε τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασαν η μαροκινή και η ισπανική αστυνομία. Είπε ότι επρόκειτο για «επίθεση στα σύνορα της Ισπανίας».

Λατινοαμερικανοί μετανάστες

Η Ισπανία φιλοξενεί εκατομμύρια μετανάστες από τη Λατινική Αμερική. Λαμβάνουν ισπανική υπηκοότητα με ταχεία διαδικασία και ενσωματώνονται εύκολα λόγω της κοινής γλώσσας.

Περισσότεροι από 4 εκατομμύρια άνθρωποι από τη Λατινική Αμερική ζούσαν νόμιμα στην Ισπανία το 2024, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Οι κύριες χώρες προέλευσης των μεταναστών από την Ισπανία είναι το Μαρόκο, η Κολομβία και η Βενεζουέλα.

Οικονομολόγοι, ωστόσο, λένε ότι τα εκατομμύρια μεταναστών της Ισπανίας έχουν ρίξει λάδι σε μια άλλη πολιτική φωτιά – την ολοένα και πιο απρόσιτη αγορά κατοικίας της χώρας. Σύμφωνα με τον Χοσέ Μποσκά, οικονομολόγο στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια, εν μέσω πιέσεων από τον υπερτουρισμό και τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις στις πόλεις, η Ισπανία δεν έχει κατασκευάσει αρκετές κατοικίες για να φιλοξενήσει τους νέους κατοίκους της.

«Αν ενσωματώσεις τόσους πολλούς ανθρώπους, αλλά δεν χτίσεις περισσότερες κατοικίες, θα μπορούσαν να υπάρξουν προβλήματα», λέει ο Μποσκά.

Ωστόσο, η κυβέρνηση Σάντσεθ έχει δεσμευτεί να χρηματοδοτήσει την κατασκευή περισσότερων κοινωνικών κατοικιών. Επίσης, πρότεινε μέτρα για την καταπολέμηση των πλούσιων αλλοδαπών που αγοράζουν δεύτερες κατοικίες στη χώρα.

• Με στοιχεία από το Associated Press