Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Το ειδικό λεξιλόγιο της θρησκείας (Μέρος Δ’)
Η λέξη «άγος» κατά κανόνα σημαίνει μίασμα ή κατάρα (εξ ου και ο «εναγής»), αλλά μπορεί να έχει και την έννοια της καθαρτήριας θυσίας, της θυσίας που προσφέρεται προς εξαγνισμό
Το επίθετο άγιος, κατά δεύτερον, δηλώνει τόσο στην ποίηση όσο και στην πεζογραφία κάτι το αξιοσέβαστο, το καθαγιασμένο από το χρόνο. Η λέξη, που δε συναντάται στον Όμηρο και στην τραγωδία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ένα ναό, για θυσίες ή όρκους, καθώς και για όντα (όχι όμως για τα θεία όντα, τις θεότητες) που αντιμετωπίζονται με σεβασμό.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, πέραν του δασυνόμενου τύπου, εμφανίζεται κι ένας ψιλούμενος τύπος της ρίζας αγ- στη λέξη άγος, η οποία κατά κανόνα σημαίνει μίασμα ή κατάρα (εξ ου και ο εναγής, δηλαδή ο ευρισκόμενος σε άγος, ο καταραμένος, ο μιαρός), αλλά μπορεί να έχει και την έννοια της καθαρτήριας θυσίας, της θυσίας που προσφέρεται προς εξαγνισμό. Το γεγονός αυτό οδήγησε ορισμένους μελετητές στο να εικάσουν ότι υπάρχει μία και μοναδική ρίζα αγ-, που φανερώνει την ιδιαίτερη σχέση του ανθρώπου με τους θεούς, είτε με την έννοια του ιερού είτε με την έννοια του μιάσματος (στη λατινική γλώσσα, κατ’ αντιστοιχίαν, το επίθετο sacer σημαίνει ιερός, αλλά και κατάρατος, επάρατος, καταδικασμένος από τους θεούς σε καταστροφή). Δεδομένου πάντως ότι κάποιοι άλλοι μελετητές απορρίπτουν τη συσχέτιση των δύο τύπων της ρίζας που εξετάζουμε, του δασυνόμενου και του ψιλούμενου, αυτό τουλάχιστον που μπορούμε να θεωρήσουμε ως δεδομένο είναι η νοηματική τους αλληλεπίδραση, και μάλιστα από πολύ νωρίς.
Συγγενείς όροι με όλους τους προαναφερθέντες (αγνός, άγιος, άζω/άζομαι, άγος, εναγής) είναι τα ρήματα αγίζω (καθιστώ κάτι ιερό, αφιερώνω, καθαγιάζω, θυσιάζω), εναγίζω (προσφέρω θυσία σε ήρωες ή σε νεκρούς) και αγιστεύω (καθαίρω ή εξαγνίζω τελετουργικώς, τελετουργώ, επιτελώ ιερές τελετές), καθώς και τα ουσιαστικά αγισμός/εναγισμός (νεκρική προσφορά, αφιέρωμα στους νεκρούς), ενάγισμα (θυσία που προσφέρεται σε ήρωες ή σε νεκρούς) και αγιστεία (τελετουργική προσφορά, ιεροτελεστία).
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, σύγχρονο θεατρικό έργο του συγγραφέα Άκη Παρισιάδη, εμπνευσμένο από το διαβόητο Κυλώνειο Άγος, μια ιστορία παραβίασης ασύλου, κρίσης και καθαρμού στην αρχαία Αθήνα.
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Το ειδικό λεξιλόγιο της θρησκείας (Μέρος Α’)
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Το ειδικό λεξιλόγιο της θρησκείας (Μέρος Β’)
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Το ειδικό λεξιλόγιο της θρησκείας (Μέρος Γ’)
- Φοινικούντα: Απολογείται σήμερα ο 30χρονος για συνέργεια
- Φοινικούντα: «Ήταν σαν να μιλούσε κάποιος άλλος, ήταν φοβισμένος» – Τι αποκαλύπτει ανιψιός του ιδιοκτήτη
- Stoiximan GBL: O Παναθηναϊκός κοντράρεται με τον Ηρακλή στο ΟΑΚΑ, ματσάρα στο Αλεξάνδρειο
- Χριστουγεννιάτικο bazaar για τις γατούλες του Βοτανικού
- Κλιματική αλλαγή: Οι πλημμύρες απειλούν τους υπόγειους σιδηροδρόμους – Το παράδειγμα της Νέας Υόρκης
- Τα Ελληνικά στην Αγγλία και την Ουαλία: πού μιλιούνται περισσότερο
- Η μάχη χάθηκε, ο πόλεμος συνεχίζεται: Η Αντζελίνα Τζολί, ο Μπραντ Πιτ και Château Miraval των 500 εκατ. δολαρίων
- Aegean Airlines: Where Greeks Travel for Christmas Holidays
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Σάββατο 20.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/samuel-quek-cD4pt47I4JY-unsplash-1-315x220.jpg)
![Airbnb: Πάνω από 90% οι πληρότητες για Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά [πίνακας]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/shutterstock_2395408901-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442