Η Ευρώπη ενόψει ενός «Περλ Χάρμπορ»; – «Θα το ρισκάρουμε για να σταματήσουμε έναν Γ’ ΠΠ;»

Ενώ κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες ακόμα καλούν σε αυτοσυγκράτηση και ψυχραιμία, για να μην πέσει το ΝΑΤΟ στην «παγίδα κλιμάκωσης» της Μόσχας, όπως ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας έχει μια εκ διαμέτρου αντίθετη άποψη: Η Ευρώπη βαδίζει προς ένα νέο «Περλ Χάρμπορ», προειδοποίησε.

To τελευταίο διάστημα, η Δύση εκτιμά ότι η Ρωσία εντείνει τις προσπάθειές της να δοκιμάσει τις αμυντικές δυνατότητες του ΝΑΤΟ παραβιάζοντας τον εναέριο χώρο του.

Η εισβολή drones στην Πολωνία ενεργοποίησε το Άρθρο 4 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ, που απαιτεί άμεσες διαβουλεύσεις μεταξύ των κρατών-μελών. Μαχητικά του ΝΑΤΟ απογειώθηκαν για να τα καταρρίψουν, στην πρώτη άμεση στρατιωτική εμπλοκή μεταξύ της Συμμαχίας και της Μόσχας.

Για τον Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις, ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του ανώτατου διπλωμάτη της Λιθουανίας τον Δεκέμβριο του 2024, οι Ευρωπαίοι δεν το «πάνε» καθόλου καλά το ευρωπαϊκό καράβι.

Μιλώντας στη βρετανική Telegraph δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ «δεν κάνει τίποτα» απέναντι στην επικίνδυνη τακτική εκφοβισμού της Ρωσίας, επιτρέποντας στον Πούτιν να σύρει τη Δύση πιο κοντά σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο.

«Αποδεχόμαστε την πραγματικότητα ότι μπορεί να βρισκόμαστε ήδη σε πόλεμο ή πιστεύουμε ακόμη ότι έχουμε τον έλεγχο; Επιτρέπουμε ολοένα και υψηλότερα επίπεδα κλιμάκωσης χωρίς καμία ουσιαστική απάντηση. Αν αυτό συνεχιστεί, πρέπει να περιμένουμε μια ημέρα τύπου Περλ Χάρμπορ για την Ευρώπη — όταν η κλιμάκωση θα είναι τόσο αδύνατο να αγνοηθεί, ώστε θα προκαλέσει μια δυτική αφύπνιση» δήλωσε ο Λαντσμπέργκις

Έπρεπε να αντιδράσει το ΝΑΤΟ

Ο Λαντσμπέργκις φοβάται ότι παρόμοια επεισόδια στο μέλλον θα μπορούσαν να ενεργοποιήσουν το Άρθρο 5, το οποίο θεωρεί μια ένοπλη επίθεση εναντίον ενός μέλους ως επίθεση εναντίον όλων. «Τότε θα είναι ήδη πολύ αργά», είπε — «η Δύση θα βρίσκεται σε πόλεμο με τη Ρωσία».

Δεν είναι η πρώτη φορά που επικρίνει το ΝΑΤΟ. Σε μια σαρκαστική ανάρτηση στην πλατφόρμα X, είχε γράψει: «Είναι παρηγορητικό να σκεφτόμαστε ότι όταν ακουστούν οι πρώτες βολές του Γ΄ Παγκοσμίου Πολέμου, θα μπορούμε να κοιταχτούμε και να πούμε με ειλικρίνεια ότι κάναμε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό για να προστατεύσουμε τα ρωσικά χρήματα».

Ο ίδιος ήταν διατεθειμένος, μάλιστα, να στείλει η χώρα του στρατεύματα στην Ουκρανία να πολεμήσουν εναντόν των Ρώσων.

Όσον αφορά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 ο ίδιος «είχε υποστηρίξει τότε ότι το ΝΑΤΟ έπρεπε να αντιδράσει, αλλά εδώ είμαστε ξανά. Πρόκειται για σαφή κλιμάκωση κι όμως δεν κάνουμε τίποτα».

Για τον πρώην υπουργό Εξωτερικών η εισβολή των ρωσικών drones είναι μια «επιχείρηση» γιατί «πρόκειται για σχέδιο του ρωσικού στρατού με σαφείς στρατιωτικούς και πολιτικούς στόχους και αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής μιας ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης εναντίον της Δύσης», είπε.

Συμφωνεί με αξιωματούχους και αναλυτές του ΝΑΤΟ που προειδοποιούν ότι η τακτική των ρωσικών drones στοχεύει να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα της Συμμαχίας. «Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που η Ρωσία το κάνει — δοκιμάζει τα νερά», είπε ο Λαντσμπέργκις.

«Ο Πούτιν τώρα καταλαβαίνει ότι 20 drones στην Πολωνία σημαίνουν Άρθρο 4, 12 λεπτά στον εναέριο χώρο της Εσθονίας δεν σημαίνουν ακόμη Άρθρο 5. Θα συνεχίσει να πιέζει αυτή τη γραμμή».

Τι προτείνει ο Λιθουανός

Ο Λαντσμπέργκις επέκρινε το ΝΑΤΟ που δεν έχει καθορίσει όρια: «Αυτό που βλέπουμε είναι στρατηγική επικοινωνία αντί για στρατηγική δράση».

Πρόσθεσε ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να επιβληθεί μια “κόκκινη γραμμή”, όπως να ειπωθεί στη Ρωσία ότι αν ξαναπαραβιάσει τον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ, η Ουκρανία θα λάβει τους γερμανικούς πυραύλους Taurus ή τους αμερικανικούς Tomahawk για να καταστρέψει τις βάσεις εκτόξευσης drones. Το ενδεχόμενο αυτό είναι πιθανό να ανησυχήσει τη Μόσχα, καθώς και οι δύο τύποι πυραύλων μεγάλης εμβέλειας μπορούν να πλήξουν τη ρωσική πρωτεύουσα από το Κίεβο.

Ακόμα κι αν μια τέτοια μεταφορά όπλων παραμένει απίθανη, ο Λαντσμπέργκις υπογράμμισε ότι χρειάζονται σαφώς καθορισμένες και εφαρμόσιμες “κόκκινες γραμμές” ώστε η Ρωσία να καταλάβει πως το ΝΑΤΟ είναι ενωμένο και θα αντιδράσει.

Οι ρωσικές προκλήσεις έχουν επίσης αποκαλύψει την έλλειψη συναίνεσης στην Ευρώπη και το ΝΑΤΟ σχετικά με την αντίληψη της απειλής, εγείροντας ερωτήματα για το αν θα υπάρξει συμφωνία στις ακριβείς συνθήκες που θα ενεργοποιούσαν το Άρθρο 5.

Ο Λαντσμπέργκις χαρακτήρισε αυτή την παθητικότητα «γεωπολιτική Μέρα της Μαρμότας που επαναλαμβάνεται συνεχώς», προσθέτοντας: «Αντί να ρωτάμε αν θα ρισκάρουμε να ξεκινήσουμε τον Γ’ ΠΠ, το ερώτημα είναι: θα ρισκάρουμε να τον σταματήσουμε;».

Εκθέσεις διαψεύδουν τον Λαντσμπέργκις

Το ερώτημα είναι γιατί όμως να τα κάνει όλα αυτά η Ρωσία από τη στιγμή που δεν διαθέτει τις… δυνατότητες.

Δυτικοί αναλυτές και υπηρεσίες είναι ξεκάθαρες ότι η Ρωσία δεν θα άντεχε για πολλά χρόνια ακόμα έναν πόλεμο με το NATO.

Πρόσφατα οι υπηρεσίες πληροφοριών της Δανίας με έκθεσή τους ανέφεραν ότι η απειλή συμβατικών στρατιωτικών επιθέσεων κατά της Δανίας είναι ΜΗΔΕΝΙΚΗ. «Η Ρωσία θεωρεί ότι βρίσκεται σε σύγκρουση με τη Δύση και προετοιμάζεται για έναν πιθανό πόλεμο με το ΝΑΤΟ. Παρότι δεν έχει ληφθεί απόφαση για την έναρξη ενός τέτοιου πολέμου, η Ρωσία ενισχύει τις στρατιωτικές της δυνάμεις και επεκτείνει τις δυνατότητές της ώστε να μπορεί να λάβει αυτή την απόφαση. Επί του παρόντος, η Ρωσία εξακολουθεί να επιδιώκει να αποφύγει ενέργειες που θα μπορούσαν να ενεργοποιήσουν το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ».

Το ίδιο το IISS, που θεωρείται από τους πιο αξιόπιστους στρατηγικούς οργανισμούς, αναγνωρίζει ότι η Ρωσία δεν έχει σήμερα τη στρατιωτική δυνατότητα να επιτεθεί στην Ευρώπη. Η απειλή είναι υπαρκτή μεσοπρόθεσμα, αλλά όχι άμεση. «Η ρωσική εισβολή μεγάλης κλίμακας έχει αποδυναμώσει σοβαρά τις χερσαίες δυνάμεις της Ρωσίας… Αν και μαθαίνουν και προσαρμόζονται, παραμένουν υποδεέστερες σε σύγχρονο εξοπλισμό και τακτική σε σχέση με το ΝΑΤΟ» αναφέρει η έκθεση του 2025. Επίσης «η ικανότητα της Ρωσίας να ανασυγκροτήσει γρήγορα τις χερσαίες της δυνάμεις δεν πρέπει να υποτιμάται, αλλά η πλήρης εξοπλιστική ανασυγκρότηση των νέων σχηματισμών δεν αναμένεται πριν από το 2030–2035, ακόμη και αν η παραγωγή συνεχιστεί με τον τωρινό ρυθμό».

Δύσκολο να το πιστέψουμε λένε Δυτικοί αναλυτές

«Μου φαίνεται δύσκολο να πιστέψω ότι οι Ρώσοι επιτέθηκαν σκόπιμα στην Πολωνία με drones—δεν βγάζει νόημα» είχε σημειώσει στην εκπομπή Deep Dive ο πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, Τζον Μιρσχάιμερ. «Δεν έχουν κανένα συμφέρον να προκαλέσουν το ΝΑΤΟ αυτή τη στιγμή. Πιθανότερο είναι ότι τα drones από μόνα τους ξέφυγαν ή ότι παρεμβλήθηκαν και κατέληξαν στην Πολωνία ή μέσω Λευκορωσίας».

Στο ίδιο συντείνει και ανάλυσή του Στήβεν Μπρίεν, πρώην αναπληρωτή υφυπουργού Αμυνας των ΗΠΑ, ειδικού στη στρατηγική και την τεχνολογία ασφαλείας. «Ιδιαίτερα ασαφές είναι το γιατί η Ρωσία θα εξαπέλυε οποιαδήποτε επίθεση στην Πολωνία, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκαλέσει μια απάντηση υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ευρύτερη σύγκρουση στην περιοχή. Γιατί η Ρωσία θα έστελνε drones σε μια άνευ νοήματος αποστολή αντί να επιλέξει πλήγματα εναντίον αποθηκών ανεφοδιασμού, στρατιωτικών βάσεων και ενδεχομένως πολωνικών συστημάτων αεράμυνας;».

Τη στιγμή που η Ρωσία βρίσκεται βαλτωμένη σε έναν πόλεμο στα σύνορά της που της κοστίζει, άραγε γιατί παράλληλα να θέλει να δοκιμάσει τα όρια της ισχυρότερης στρατιωτικής συμμαχίας του πλανήτη;