Tι είναι η εαρινή ισημερία και πώς φαίνεται από το Διάστημα

Το βόρειο ημισφαίριο γιορτάζει ανεπίσημα την Πέμπτη τον ερχομό της άνοιξης, μια ενθαρρυντική αλλαγή την οποία σηματοδοτεί η εαρινή ισημερία στις 11.01 ώρα Ελλάδας. Αυτό σημαίνει ότι η μέρα διαρκεί πλέον περίπου όσο η νύχτα, και θα συνεχίσει να μεγαλώνει μέχρι το θερινό ηλιοστάσιο.

Τι είναι όμως η ισημερία; Η απάντηση είναι πιο εύκολα κατανοητή αν κοιτάξει κανείς τη Γη από το Διάστημα αυτή την ιδιαίτερη ημέρα.

NOAA

Η παραπάνω εικόνα τραβήχτηκε από αμερικανικό δορυφόρο τη στιγμή της εαρινής ισημερίας του 2013. Μια οριζόντια λευκή γραμμή σημειώνει τον ισημερινό, ενώ ο Ήλιος έχει τοποθετηθεί στην εικόνα εκ των υστέρων.

Όπως είναι εμφανές, τη στιγμή της ισημερίας (είτε της εαρινής είτε της φθινοπωρινής) οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν κάθετα στον ισημερινό.

Ο πλανήτης παίρνει κλίση

Οι ισημερίες, τα ηλιοστάσια αλλά και η ίδια η εναλλαγή των εποχών οφείλονται στο γεγονός ότι ο άξονας περιστροφής της Γης δεν είναι ακριβώς κάθετος στο επίπεδο στο οποίο κινείται ο πλανήτης, το λεγόμενο επίπεδο της εκλειπτικής, αλλά έχει μια μικρή κλίση, όπως στην παρακάτω εικόνα.

Σε άλλους πλανήτες, ο άξονας σχηματίζει μεγαλύτερη γωνία, όπως στην ακραία περίπτωση του Ουρανού, στον οποίο ο άξονας περιστροφής είναι σχεδόν παράλληλος με το επίπεδο της εκλειπτικής και δημιουργεί μια αλλόκοτη εναλλαγή «εποχών».

Το σημαντικό είναι ότι άξονας περιστροφής κοιτάει πάντα το ίδιο σημείο του ουρανού, τον λεγόμενο ουράνιο πόλο, ανεξάρτητα από την εποχή και το σημείο όπου βρίσκεται ο πλανήτης στο ταξίδι του γύρω από τον Ήλιο. Αυτό είναι εμφανές στην παρακάτω εικόνα.

(Wikimedia Commons)

Το γεγονός ότι ο προσανατολισμός του άξονα είναι σταθερός σημαίνει ότι ότι το καλοκαίρι και την άνοιξη ο βόρειος πόλος του πλανήτη κοιτάζει προς τον Ήλιο, ενώ το φθινόπωρο και το χειμώνα [του βορείου ημισφαιρίου] ο ήλιος χάνεται από την περιοχή του βόρειου πόλου, ενώ ο νότιος πόλος λούζεται σε μόνιμη λιακάδα.

Δύο φορές το χρόνο, όμως, στην εαρινή όσο και τη φθινοπωρινή ισημερία, το επίπεδο του ισημερινού περνά ακριβώς από το κέντρο του Ήλιου, επιτρέποντας στο ηλιακό φως να φτάσει ταυτόχρονα στο βόρειο και το νότιο πόλο.

Τις ημερομηνίες, αυτές, επίσης, o Ήλιος ανατέλλει ακριβώς στη θέση της ανατολής, και η μέρα και η νύχτα έχουν περίπου ίση διάρκεια.

Η διάρκεια της ημέρας θα συνεχίσει να μεγαλώνει μέχρι το θερινό ηλιοστάσιο, το οποίο πέφτει φέτος στις 21 Ιουνίου.

Και μέχρι τότε, ο Ήλιος θα ανεβαίνει όλο και ψηλότερα στον ουρανό τα μεσημέρια.