Η Γερμανία κινείται προς τα δεξιά

Γράφει ο Boris Kanzleiter*

Οι βουλευτικές εκλογές έχουν πολώσει την κοινωνία στη Γερμανία. Αδιαμφισβήτητος νικητής είναι η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Οι ακροδεξιοί εξτρεμιστές διπλασίασαν το αποτέλεσμά τους στο 20,8%. Το συντηρητικό CDU/CSU κέρδισε επίσης πάνω από 4% και είναι πλέον το ισχυρότερο κόμμα με 28,5%.

Αντίθετα, τα προηγούμενα κυβερνητικά κόμματα έχασαν έδαφος. Οι Σοσιαλδημοκράτες συρρικνώθηκαν κατά σχεδόν 10% σε μόλις 16,4%. Οι Πράσινοι έχουν επίσης συρρικνωθεί στο 11,6%. Το νεοφιλελεύθερο FDP βίωσε την κατάρρευση. Με μόλις 4,3%, δεν κατάφερε να φτάσει το όριο του 5% και έμεινε εκτός κοινοβουλίου.

Το Die Linke

Το κόμμα της αντιπολίτευσης Die Linke κατάφερε να πανηγυρίσει μια εκπληκτική επιτυχία. Με ποσοστό 8,8%, οι αριστεροί σοσιαλιστές μπόρεσαν να πανηγυρίσουν την επιστροφή τους μετά από χρόνια εσωτερικών συγκρούσεων. Το νέο κόμμα της Σάχρα Βάγκενκνεχτ έμεινε λίγο κάτω από το όριο του 5%. Το σοσιαλιστικό -συντηρητικό πείραμα της πρώην αριστερής πολιτικού, έτσι, απέτυχε.

Θα χρειαστούν μερικές εβδομάδες μέχρι να υπάρξει νέα κυβέρνηση. Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία: Η Γερμανία κινείται προς τα δεξιά. Ο νέος ομοσπονδιακός καγκελάριος θα είναι ο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος ηγείται του CDU από το 2022. Στο CDU, ο 69χρονος πρώην πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου της παγκόσμιας επενδυτικής εταιρείας Blackrock ήταν πάντα στη δεξιά πτέρυγα. Υπήρξε αρχι-εχθρός της ακόμα πιο φιλελεύθερης Άνγκελα Μέρκελ, η οποία κυριάρχησε στο CDU κατά τη διάρκεια της καγκελαρίας της από το 2005 έως το 2021.

O Μερτς και το SPD

Κατά πάσα πιθανότητα, ο Μερτς θα σχηματίσει συνασπισμό με τους Σοσιαλδημοκράτες που μόλις υπέστησαν μια ιστορική ήττα. Οι νέοι ισχυροί άνδρες του SPD, ο αρχηγός του κόμματος Λαρς Κλίνγκμπεϊλ και ο πρώην υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, βρίσκονται επίσης στα δεξιά του πρώην καγκελάριου Όλαφ Σολτς, ο οποίος δεν θα παίζει πλέον ρόλο. Ο επερχόμενος συνασπισμός CDU/CSU και SPD θα δεχθεί πιέσεις από το ισχυρό ακροδεξιό AfD. Οι αποδυναμωμένοι Πράσινοι και το ενισχυμένο Αριστερό Κόμμα θα αποτελέσουν την αντιπολίτευση στην άλλη πλευρά του πολιτικού φάσματος.

Οι συνομιλίες για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης έχουν ήδη ξεκινήσει. Ο Μερτς έχει καταστήσει σαφές το πρόγραμμά του. Ζητά σημαντική αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής, προκειμένου να αποτραπεί η παράνομη μετανάστευση. Αυτό περιλαμβάνει την επαναφορά μόνιμων συνοριακών ελέγχων. Ο Μερτς θέλει επίσης να μειώσει τους φόρους, ιδίως για τις επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, ο στρατιωτικός προϋπολογισμός πρόκειται να αυξηθεί. Αναμένονται κοινωνικές περικοπές. Η πολιτική για το κλίμα δεν αποτελεί προτεραιότητα για τον Μερτς. Είναι υπέρ μιας συντηρητικής οικογενειακής πολιτικής.

Δύσκολη η εξωτερική πολιτική

Η εξωτερική πολιτική θα είναι ένας δύσκολος τομέας. Ο Μερτς είναι μεγάλος υποστηρικτής του ΝΑΤΟ και της διατλαντικής συμμαχίας της Γερμανίας με τις ΗΠΑ. Αλλά σε αντίθεση με τον Ντόναλντ Τραμπ, ο Μερτς συνεχίζει να ζητά στρατιωτική, οικονομική και πολιτική στήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο κατά της Ρωσίας.

Ο Μερτς θέλει να στείλει τα οπλικά συστήματα Taurus στην Ουκρανία, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να πλήξουν στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία. Είναι αναμενόμενο να υπάρξουν πολλές συγκρούσεις όσον αφορά το μέλλον της σχέσης ανάμεσα στην κυβέρνηση Τραμπ και την ΕΕ. Ο Μερτς, από την άλλη πλευρά, συμφωνεί με τον Τραμπ για την υποστήριξη της ακροδεξιάς κυβέρνησης του Μπενιαμίν Νετανιάχου στο Ισραήλ.

Ο ρόλος του AfD στη Γερμανία

Ο ρόλος του AfD θα γίνει πιο σημαντικός στη Γερμανία, παρόλο που δεν θα συμμετέχει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Το AfD είναι ο πραγματικός νικητής των εκλογών. Κατάφερε να κυριαρχήσει στην προεκλογική εκστρατεία με το θέμα της μετανάστευσης.

Το AfD είναι ιδιαίτερα ισχυρό στην ανατολική Γερμανία. Στα πέντε ανατολικά ομόσπονδα κρατίδια, κατάφερε να επιτύχει ποσοστό άνω του 40% σε πολλές εκλογικές περιφέρειες. Πολλοί παρατηρητές υποθέτουν ότι το AfD θα εισέλθει στην κυβέρνηση ενός ανατολικογερμανικού κρατιδίου τα επόμενα χρόνια. Ίσως ήδη από τις εκλογές του επόμενου έτους στο κρατίδιο της Σαξονίας-Άνχαλτ.

Υπάρχει μεγάλη συζήτηση σχετικά με τους λόγους της δύναμης του AfD. Το βέβαιο είναι ότι το AfD κατάφερε να καθιερωθεί ως η αντιπολίτευση στο κατεστημένο.

Επωφελείται από την ευρέως διαδεδομένη δυσαρέσκεια για την οικονομική και κοινωνική κατάσταση. Το AfD κατηγορεί τη μετανάστευση για την ανασφάλεια, την εγκληματικότητα και την έλλειψη οικονομικά προσιτής κατοικίας. Αυτό του επιτρέπει να κινητοποιήσει πολλά συναισθήματα. Το AfD τάσσεται κατά της στήριξης της Ουκρανίας και υπέρ της συνεργασίας με τη Ρωσία. Αυτό είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στην ανατολική Γερμανία.

Ο Elon Musk

Το AfD επωφελείται επίσης από την παγκόσμια άνοδο της ακροδεξιάς. Ο Elon Musk έχει επανειλημμένα καλέσει τους ανθρώπους να ψηφίσουν το AfD στην πλατφόρμα του X. Ο Musk προσκάλεσε την κορυφαία υποψήφια του AfD Alice Weidel σε μια δημόσια διαδικτυακή συζήτηση μαζί του λίγο πριν από τις εκλογές. Σε ομιλία του στο συνέδριο ασφαλείας του Μονάχου λίγο πριν από τις εκλογές, ο νέος αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, JD Vance, κάλεσε να ληφθούν σοβαρά υπόψη ακροδεξιές δυνάμεις όπως το AfD.

Η απροσδόκητη επιτυχία της Αριστεράς

Στην άλλη πλευρά του πολιτικού φάσματος, το Κόμμα της Αριστεράς πανηγύρισε μια απροσδόκητη επιτυχία. Το Αριστερό Κόμμα αναδιοργάνωσε το προσωπικό του τους τελευταίους μήνες. Μετά τη διάσπαση από τη Sahra Wagenknecht, στο συνέδριο του κόμματος τον περασμένο Οκτώβριο εξελέγη νέα ηγεσία με την Ines Schwerdtner και τον Jan van Aken.

Η ηγεσία της ομάδας Μπούτεστανγκ ανανεώθηκε επίσης με τη νεαρή πολιτικό Heidi Reichinnek και τον έμπειρο Sören Pellmann. Οι νέοι χαρισματικοί ηγέτες διεξήγαγαν μια πολύ δυναμική προεκλογική εκστρατεία που ενθουσίασε τη βάση του κόμματος και προσέλκυσε μεγάλη προσοχή της κοινής γνώμης.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η Αριστερά επανιδρύθηκε ως κόμμα που αγωνίζεται για την κοινωνική δικαιοσύνη. Τα κύρια αιτήματά της στρέφονταν κατά της αύξησης των τιμών και υπέρ μιας δίκαιης κατανομής του πλούτου.

Ο Jan van Aken απαιτούσε σε όλες τις δημόσιες εμφανίσεις του ότι οι πλούσιοι πρέπει να φορολογηθούν βαρύτερα και ότι οι δισεκατομμυριούχοι πρέπει να τελειώσουν. Το Αριστερό Κόμμα ήταν το μόνο κόμμα που αντιτάχθηκε στην αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής.

Όταν ο Φρίντριχ Μερτς και το AfD θέλησαν να ψηφίσουν νόμο για την αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής στην Μπούντεσταγκ στα τέλη Ιανουαρίου, η Χάιντι Ράιχινεκ διαμαρτυρήθηκε με μια αιχμηρή ομιλία. Το βίντεο της ομιλίας έφτασε τα 25 εκατομμύρια προβολές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η Αριστερά ψηφίστηκε από τους νέους

Το Κόμμα της Αριστεράς ψηφίστηκε κυρίως από νέους ανθρώπους. Πολλές νεαρές γυναίκες υποστηρίζουν το κόμμα. Στην πρωτεύουσα Βερολίνο, το Die Linke έγινε μάλιστα το ισχυρότερο κόμμα. Το Αριστερό Κόμμα έχει την ευκαιρία να γίνει πόλος ελπίδας για τους νέους, τους μετανάστες, τους εργαζόμενους και τους κριτικούς διανοούμενους που θέλουν να πάρουν θέση απέναντι στις δεξιές εξελίξεις.

Η συμμαχία Sahra Wagenknecht, από την άλλη πλευρά, έμεινε λίγο κάτω από το όριο του 5%. Η κοινωνικά συντηρητική πορεία της πρώην αριστερής πολιτικού δεν απέδωσε. Ο κόσμος ήθελε να ψηφίσει το πρωτότυπο. Είτε ένα αυθεντικό αριστερό κόμμα. Ή ένα αυθεντικό δεξιό.

Ταραχώδεις καιροί επίκεινται για την πολιτική σκηνή στη Γερμανία. Η επερχόμενη κυβέρνηση του Φρίντριχ Μερτς βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση. Η οικονομική κατάσταση είναι κακή. Τα κοινωνικά προβλήματα είναι τεράστια. Το διεθνές πλαίσιο είναι αβέβαιο. Αν ο Μερτς δεν καταφέρει να επιτύχει γρήγορα, η κατάσταση θα πολωθεί ακόμη περισσότερο.

*Ο Dr. Boris Kanzleiter είναι διευθυντής του Γραφείου Αθηνών του Ιδρύματος Rosa-Luxemburg-Stiftung, το οποίο συνδέεται με το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) στη Γερμανία