Ιδιωτικά πανεπιστήμια: Η κυβέρνηση αντιμέτωπη με ένα πραγματικό φοιτητικό κίνημα

Όταν αρκετές χιλιάδες φοιτητές διαδηλώνουν σε όλη την Ελλάδα, πρακτικά όπου υπάρχουν πανεπιστημιακές σχολές και στις μεγάλες πόλεις οι διαδηλώσεις είναι από τις πιο μαζικές του τελευταίου διαστήματος, τότε είναι σαφές ότι έχουμε να κάνουμε με ένα φοιτητικό κίνημα και όχι απλώς με την κινητοποίηση κάποιων πολιτικοποιημένων μειοψηφιών.

Η πρόθεση της κυβέρνησης να θεσμοθετήσει τη δυνατότητα ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων με βάση την εκτίμηση ότι πλέον μπορεί να παρακαμφθεί (και η σχετική παράκαμψη να αντέξει τη βάσανο των σχετικών προσφυγών στη δικαιοσύνη) η ρητή συνταγματική απαγόρευσή τους, έχει πυροδοτήσει ένα γύρο μαζικών γενικών συνελεύσεων, καταλήψεων και μαζικών διαδηλώσεων.

Ακόμη και εάν δεν έχει πάρει ακόμη τα χαρακτηριστικά μιας μεγάλης νεολαιίστικης έκρηξης, έχει σίγουρα ξεπεράσει το κατώφλι μαζικότητας που επιτρέπει να μιλάμε για ένα πραγματικό κίνημα.

Αυτό δείχνει ότι για ένα κρίσιμο και σημαντικό τμήμα της νεολαίας, τα μη κρατικά πανεπιστήμια δεν φαντάζουν ούτε αυτονόητη διόρθωση μιας «καθυστέρησης», ούτε «διέξοδος», αλλά ένα βήμα παραπέρα στην όξυνση των ανισοτήτων στην εκπαίδευση και την εργασία αλλά και στην εμπορευματοποίηση βασικών κοινωνικών αγαθών.

Αυτή η διαπίστωση έρχεται να συναντηθεί με το γεγονός ότι η βελτίωση των στατιστικών για την απασχόληση δεν αναιρεί τη διατήρηση ενός ισχυρού βαθμού επισφάλειας και μια διαρκή αίσθηση ότι αυτή η γενιά, ακόμη και εάν βρει απασχόληση ανάλογη με τα αυξημένα προσόντα της, εντούτοις η συνθήκη με την οποία θα αναμετρηθεί θα απέχει των προσδοκιών της.

Σε αυτή το αίσθημα απειλής από την ανάπτυξη των μη κρατικών πανεπιστημίων, που έρχεται να συναντηθεί με την επισφάλεια, αλλά και μια διάχυτη αίσθηση ότι η νεολαία είναι στο στόχαστρο – θυμηθείτε εδώ ότι ήταν η νεολαία που πρωταγωνίστησε στις κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας ύστερα από την τραγωδία στα Τέμπη -, προστίθεται το γεγονός ότι σήμερα η φοιτητική νεολαία είναι αρκετά πιο αριστερόστροφη από άλλες ηλικιακές κατηγορίες, αλλά και αρκετά πολιτικοποιημένη, στοιχείο που προσφέρει και μια πολιτική και οργανωτική ραχοκοκαλιά στο αναδυόμενο φοιτητικό κίνημα.

Εάν συνυπολογίσουμε μάλιστα ότι τα φοιτητικά κινήματα παραδοσιακά δεν λειτουργούν με τους ρυθμούς ή τους πολιτικούς υπολογισμούς που διαπερνούν το – εδώ και χρόνια σε κρίση – συνδικαλιστικό κίνημα μπορούμε να αντιληφθούμε γιατί μπορούν και δυναμική και διάρκεια.

Προφανώς η κυβέρνηση κάνει την εκτίμηση ότι ανεξαρτήτως των διαθέσεων των φοιτητών, μπορεί να στηρίζεται πάνω στην ευρύτερη αποδοχή που έχει στα μεσαία και ανώτερα στρώματα η ιδέα των ιδιωτικών πανεπιστημίων, τα στρώματα δηλαδή που σήμερα ούτως ή άλλως τροφοδοτούν και την αναζήτηση πανεπιστημιακών σπουδών στο εξωτερικό, αλλά και την όποια ιδεολογική αίγλη του «ιδιωτικού».

Όμως, η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να ξεχνά ότι τα δημόσια αγαθά, όπως είναι η παιδεία και η υγεία εξακολουθούν να αποτελούν αυτονόητα δικαιώματα από μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, ακόμη και όταν αυτά στην πράξη έχουν πολλαπλά εμπορευματοποιηθεί. Σε τέτοιες περιπτώσεις υπάρχει το ενδεχόμενο η απειλεί σε κάποιο από αυτά να λειτουργήσει ως μια μετωνυμία για ένα ευρύτερο σύνολο προβλημάτων και ανασφαλειών. Και αυτό μπορεί να τροφοδοτήσει ακόμη περισσότερο τις κινητοποιήσεις, ιδίως εάν από τα πανεπιστήμια περάσει και στο χώρο των μαθητών.

Σήμερα στη δημόσια σφαίρα φαίνεται να κυριαρχούν άλλα θέματα και άλλες αντιπαραθέσεις, που ως ένα βαθμό έχουν να κάνουν και με το πώς είναι η ίδια η κυβέρνηση τις προωθεί, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι από ένα και σημείο μια εικόνα με δεκάδες καταλήψεις πανεπιστημιακών σχολών και μεγάλες κινητοποιήσεις θα αρχίσει να αποτελεί ένα πραγματικό πολιτικό ζήτημα.

Και μπορεί το φοιτητικό κίνημα να μην έχει την αίγλη των πρώτων δεκαετιών της μεταπολίτευσης, όμως αυτό δεν αναιρεί ότι εύκολα μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα και για άλλους χώρους, ιδίως εάν αναλογιστούμε τον τρόπο που ιδίως η ακρίβεια αυτή τη στιγμή συνεχώς τροφοδοτεί ένα διάχυτο αίσθημα δυσαρέσκειας.

Πράγμα που σημαίνει ότι η αίσθηση σχετικής ισχύος που προσδίδει στην κυβέρνηση η κρίση της αντιπολίτευσης μπορεί να τροποποιηθεί όταν βρεθεί αντιμέτωπη με μια δυναμική κοινωνική αντιπολίτευση.