Σεξουαλική απελευθέρωση και ψηλά τακούνια: Οι γυναίκες στη Βόρεια Κορέα αλλάζουν

Η Kang* ήταν 20 ετών όταν άφησε την επίσημη δουλειά της ως ερευνήτρια πατάτας στη Βόρεια Κορέα. Ήθελε να ενταχθεί στις γυναίκες που είχαν ξεκινήσει παράνομες δραστηριότητες στην αγορά, πρώτα για να επιβιώσουν από την «Δύσκολη Πορεία» (όπως ήταν γνωστά τα χρόνια της πείνας στα μέσα της δεκαετίας του 1990) και στη συνέχεια για να χτίσουν μια καλύτερη ζωή για τις ίδιες και τις οικογένειές τους έξω από τους αυστηρούς ελέγχους της κυβέρνησης.

Η Kang άρχισε να εμπορεύεται αγαθά όπως ρύζι, μέταλλα και πετρέλαιο για να αποκτήσει ένα εισόδημα πολύ μεγαλύτερο από αυτό που θα μπορούσε να περιμένει από την κρατικά εγκεκριμένη απασχόληση. Τελικά, πριν φτάσει στη Νότια Κορέα το 2013, η πιο επικερδής δουλειά της ήταν μια υπηρεσία διαμεσολάβησης για νεαρές γυναίκες που επιθυμούσαν να εργαστούν σε εργοστάσια στην Κίνα.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Everyday DPRK (@everydaydprk)

Γυναίκες τις Βόρειας Κορέας περπατούν στον δρόμο 

Η ανάδυση του καπιταλισμού βάσης στη Βόρεια Κορέα

Η Kang ήταν μία από τις γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα για το νέο βιβλίο, «North Korea’s Women-led Grassroots Capitalism» των Bronwen Dalton, Kyungja Jung και Lesley Parker. Όπως είπε η Kang: «Αυτό που ήταν το πιο ικανοποιητικό στη δουλειά ήταν τα χρήματα. Μπορούσα να πληρώσω τα δίδακτρα του πανεπιστημίου της μικρότερης αδελφής μου, καθώς και των θετών παιδιών μου. Μπορούσα ακόμη και να αγοράσω την ιδιότητα μέλους του Εργατικού Κόμματος για τον σύζυγό μου, κάνοντάς τον τελικά γραμματέα του κόμματος. Ένιωθα να ωριμάζω μέσα από τις επιχειρήσεις μου.

»Ήταν σαν να ήμασταν κομματικά στελέχη που φροντίζουν τα παιδιά τους. Μπορούσα να τα κάνω όλα αυτά δυνατά με τα χρήματα που κέρδιζα».

Η ανάδυση του καπιταλισμού βάσης στη Βόρεια Κορέα, μέσω γυναικών όπως η Kang, αποτελεί ένα προειδοποιητικό παράδειγμα για τις πατριαρχικές κοινωνίες παντού: Υποτιμήστε τις γυναίκες με δική σας ευθύνη.

«Κατά ειρωνικό τρόπο, διαπιστώσαμε στην έρευνά μας ότι επιδιώκοντας να αποκλείσει τις γυναίκες από τη δημόσια σφαίρα και την επίσημη οικονομία, η κυβέρνηση της Βόρειας Κορέας τις ώθησε στην πραγματικότητα να γίνουν επιχειρηματίες, με αλυσιδωτές επιπτώσεις στην κοινωνία» σχολιάζουν οι τρείς γυναίκες συγγραφείς του βιβλίου «North Korea’s Women-led Grassroots Capitalism».

Οι γυναίκες έχουν γίνει ενεργές παίκτριες στην αναδυόμενη ανεπίσημη οικονομία με επίκεντρο τις τοπικές αγορές

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Everyday DPRK (@everydaydprk)

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Everyday DPRK (@everydaydprk)

Πώς συνέβη αυτό;

Οι αρχές της Βόρειας Κορέας συνεχίζουν να καταπιέζουν το κοινό με μια κουλτούρα τρομοκρατίας και επιτήρησης που αποσκοπεί στον περιορισμό της εξάπλωσης του καπιταλισμού. Αλλά , έχουν επικεντρωθεί κυρίως στους άντρες- όχι στις γυναίκες.

Οι γυναίκες της Βόρειας Κορέας, υποτιμημένες και δρώντας στη σκιά, έχουν γίνει όλο και πιο ικανές στο να παρακάμπτουν την επίσημη παρακολούθηση και τους ελέγχους για να δημιουργήσουν το χώρο που θα οδηγήσει σε σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές.

«Το βιβλίο μας διερευνά τους πολύπλοκους τρόπους με τους οποίους οι γυναίκες της Βόρειας Κορέας άσκησαν τη δράση τους μέσα από την καθημερινή ζωή. Η έρευνά μας βασίστηκε σε 52 συνεντεύξεις με Βορειοκορεάτισσες αποστάτριες, σε ΜΚΟ και σε αρκετά ταξίδια στη Βόρεια Κορέα και τη βορειοανατολική Κίνα. Μακριά από τα στερεότυπα των ατόμων-ρομπότ που έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου ή των ανήμπορων θυμάτων που χρειάζονται προστασία, διαπιστώσαμε ότι οι γυναίκες της Βόρειας Κορέας είναι δυνατές, ανθεκτικές και δημιουργικές» εξηγούν οι τρεις συγγραφείς και συνεχίζουν:

«Μέσα από πράξεις συγκαλυμμένης αντίστασης, έχουν οδηγήσει σε αλλαγές στις οικογενειακές σχέσεις, στη σεξουαλικότητα των γυναικών και σε θέματα αναπαραγωγής, καθώς και στην πολιτιστική ταυτότητα των γυναικών».

Οι γυναίκες έχουν οδηγήσει σε αλλαγές που αποσταθεροποιούν δύο θεμελιώδεις πυλώνες της Βόρειας Κορέας: Τον ιδιότυπο σοσιαλισμό (Τζούτσε ή Ιδεολογία της Εθνικής Αυτάρκειας) και τη βαθιά ριζωμένη πατριαρχία

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Everyday DPRK (@everydaydprk)

6 τρόποι με τους οποίους οι γυναίκες αλλάζουν τη Βόρεια Κορέα

1) Οι γυναίκες καθοδηγούν τον καπιταλισμό της βάσης

Οι γυναίκες έχουν γίνει ενεργές παίκτριες στην αναδυόμενη ανεπίσημη οικονομία με επίκεντρο τις τοπικές αγορές, η οποία πριν από την Covid αντιπροσώπευε περίπου το 80% του εισοδήματος των νοικοκυριών και πάνω από το 60% των τροφίμων και των βασικών αναγκών των ανθρώπων.

Εν ολίγοις, οι Βορειοκορεάτες εξαρτώνται από την εργασία των γυναικών, τόσο στο νοικοκυριό όσο και στην αγορά, για να επιβιώσουν.

Στις περισσότερες βορειοκορεατικές οικογένειες, οι γυναίκες έχουν γίνει οι κύριοι τροφοδότες. Αυτό έχει δημιουργήσει περισσότερες ευκαιρίες για τις γυναίκες – και προκλήσεις για όσους προσπαθούν να τις ελέγξουν, συμπεριλαμβανομένου του κράτους.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Everyday DPRK (@everydaydprk)

2) Οι ρόλοι των φύλων μεταβάλλονται

Οι γυναίκες έχουν οδηγήσει σε αλλαγές που αποσταθεροποιούν δύο θεμελιώδεις πυλώνες της Βόρειας Κορέας: Τον ιδιότυπο σοσιαλισμό (Τζούτσε ή Ιδεολογία της Εθνικής Αυτάρκειας) και τη βαθιά ριζωμένη πατριαρχία.

Η συμμετοχή των γυναικών στις δραστηριότητες της αγοράς τους έχει δώσει πρόσβαση σε σπάνιους πόρους, συμπεριλαμβανομένων των χρημάτων, και σε ένα επίπεδο δημόσιας προβολής και κοινωνικής αλληλεπίδρασης που προηγουμένως ήταν αποκλειστικά για τους άνδρες.

Η οικονομική ανεξαρτησία και ο μεγαλύτερος λόγος στη λήψη αποφάσεων στο σπίτι έχουν επιβαρύνει τις μακροχρόνιες οικογενειακές δυναμικές και έχουν αμφισβητήσει τους ευρύτερους κοινωνικούς κανόνες. Όπως εξηγεί η Seol*:

«Καθώς οι μερίδες μειώνονταν, οι γυναίκες ανέλαβαν περισσότερες πρωτοβουλίες και βγήκαν και εργάστηκαν εκτός σπιτιού. Οι άνδρες ήταν αυτοί που έμεναν στο σπίτι. Αρχίσαμε να περιμένουμε ότι οι άνδρες θα έπρεπε να μαγειρεύουν και να κάνουν οικιακές εργασίες. Νομίζω ότι οι γυναίκες και οι άνδρες αντέστρεψαν τους ρόλους».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Everyday DPRK (@everydaydprk)

3) Μια σεξουαλική επανάσταση βρίσκεται σε εξέλιξη

Ο τρόπος με τον οποίο οι γυναίκες βιώνουν και προσεγγίζουν τη σεξουαλικότητα, τις σχέσεις και το γάμο έχει γίνει πολύ πιο πολύπλοκος. Αυτό περιλαμβάνει την καθυστέρηση του γάμου και περισσότερα διαζύγια. Οι μη παραδοσιακές σχέσεις γνωρίζουν επίσης άνθηση, όπως οι προγαμιαίες και εξωγαμιαίες σχέσεις (οι οποίες έχουν οδηγήσει σε αυξανόμενο αριθμό ανύπαντρων μητέρων) και οι μεγαλύτερες γυναίκες που παντρεύονται νεότερους άνδρες. Μια νεαρή γυναίκα με το όνομα Bae* είπε:

«Καθώς βγάζω πολλά χρήματα, έχω υψηλές απαιτήσεις για έναν σύζυγο. Όσο είμαι απασχολημένη με το να βγάζω χρήματα, δεν έχω χρόνο να σκεφτώ το γάμο ή να παντρευτώ»

Εν τω μεταξύ, οι νεότερες που ανήκουν σε κόμματα και κατοικούν στην πόλη υιοθετούν πιο φιλελεύθερες στάσεις για τα ραντεβού και το σεξ και πιο ρομαντικές απόψεις για τις σχέσεις. Όπως είπε η Joo*:

«Πολλοί νέοι βγαίνουν ραντεβού δημοσίως αυτή τη στιγμή. Αφού παρακολούθησαν νοτιοκορεατικά δράματα, οι νεαρές κυρίες αποκαλούν το φίλο τους «oppa» (ή «αδελφό») όπως οι Νοτιοκορεάτες. Τα νεαρά ζευγάρια κυκλοφορούν με τα χέρια τους γύρω από τους ώμους ο ένας του άλλου».

Ορισμένες γυναίκες έχουν επίσης σχεδιάσει στρατηγικά σχέσεις με Κινέζους άνδρες ως μέσο εγκατάστασης στην Κίνα, για να εξασφαλίσουν την ασφάλειά τους.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Everyday DPRK (@everydaydprk)

4) Όλα έχουν να κάνουν με τα τακούνια

Ενώ φαίνεται να συμμορφώνονται με τις πατριαρχικές εκδοχές της θηλυκότητας, οι γυναίκες στην πραγματικότητα κατασκευάζουν μια νέα εκδοχή της ιδανικής, υπερ-θηλυκής, βορειοκορεάτισσας γυναίκας. Αυτό είναι συνήθως ένα μέσο για την πρόσβαση σε υλικά αγαθά και κοινωνικές ανταμοιβές.

Μέσω των επιλογών μόδας και της επιδεικτικής κατανάλωσης, οι γυναίκες αυτές παίζουν βασικό ρόλο στο πώς καθορίζεται πλέον η θέση στη Βόρεια Κορέα. Για παράδειγμα, τα ψηλά τακούνια είναι de rigeur.

Η Bae είπε: «Οι ψηλοτάκουνες γόβες είναι πολύ δημοφιλείς. Οι γυναίκες έχουν εμμονή με τα ψηλά τακούνια. Πιθανώς επειδή εμείς τα κορίτσια είμαστε κοντές. Είτε οι γυναίκες ζουν στην ύπαιθρο είτε στα βουνά, προτιμούμε αυτά τα παπούτσια, ακόμη και σε μη ασφαλτοστρωμένους δρόμους».

Όπως και οι αντίστοιχες της Νότιας Κορέας, η νεότερη γενιά ενδιαφέρεται περισσότερο για τα λεπτά σώματα και τα μακριά ίσια μαλλιά. Περισσότερες γυναίκες έχουν προβεί όχι μόνο σε χειρουργική επέμβαση διπλών βλεφάρων, αλλά και σε χειρουργική επέμβαση μύτης. Μια άλλη γυναίκα, η Gho, είπε:

«Εμείς οι νέοι είμαστε ακριβώς όπως οι Νοτιοκορεάτες. Παρακολουθούμε κρυφά νοτιοκορεατικά τηλεοπτικά δράματα και φοράμε παντελόνια όπως οι Νοτιοκορεάτες [γέλια], και βάφουμε τα μαλλιά μας κίτρινα όπως οι Νοτιοκορεάτες».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Everyday DPRK (@everydaydprk)

5) Η πρώτη κυρία της χώρας φόρεσε σκουλαρίκια

Μέσω αυτών των ενεργειών, οι γυναίκες αμφισβητούν τα στενά αντιληπτά, οικιακά ιδεώδη της συζύγου και της μητέρας και δημιουργούν νέα σύνολα κοινωνικών προσδοκιών και κατασκευών της θηλυκότητας.

Ο τρόπος με τον οποίο η Paik* περιγράφει την απόφασή της να βάψει τα μαλλιά της και να φορέσει σκουλαρίκια είναι ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο οι γυναίκες μιμούνται επίσης τη μοντέρνα πρώτη κυρία της χώρας Ri Sol-ju:

«Οι αξιωματούχοι συνήθιζαν να επιθεωρούν όλους όσους φορούσαν σκουλαρίκια. Αλλά τότε εμφανίστηκε η Ri Sol-ju φορώντας σκουλαρίκια και τώρα οι αρχές δεν μπορούν να κάνουν πολλά γι’ αυτό. Οι άνθρωποι άρχισαν να επαναστατούν. Στη Βόρεια Κορέα δεν επιτρέπεται η βαφή των μαλλιών. […] Αυτές τις μέρες, πολλοί άνθρωποι βάφουν τα μαλλιά τους».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Everyday DPRK (@everydaydprk)

6) Νέες προπαγανδιστικές εκδοχές της ιδανικής γυναίκας

Το κράτος ανταποκρίθηκε σε αυτή την κοινωνική αλλαγή αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει την «ιδανική» γυναίκα στην προπαγάνδα του.

Για παράδειγμα, προβάλλει πλέον γυναίκες που ενσαρκώνουν ένα ελκυστικό και δυναμικό μείγμα παλαιού και νέου, πίστης και νεωτερικότητας – συμπεριλαμβανομένης της αδελφής, της συζύγου και τώρα της κόρης του ηγέτη.

Για παράδειγμα, η Ri Sol-ju εμφανίζεται τακτικά με ρούχα Prada, Christian Dior και Chanel ή με εμφανίσεις εμπνευσμένες από αυτούς τους σχεδιαστές.

Με αυτόν τον τρόπο, το καθεστώς επιδιώκει να συνυπολογίσει τις κοινωνικές τάσεις για να διατηρήσει τη νομιμότητά του.

(*Για λόγους ασφαλείας, τα ονόματα των γυναικών της Βόρειας Κορέας που έλαβαν μέρος σε αυτή την έρευνα έχουν αλλάξει).

*Με στοιχεία από theconversation.com