ΟΗΕ: Μπορεί το ψήφισμα 377Α να βοηθήσει να σταματήσει ο πόλεμος Ισραήλ-Γάζας;

Το ψήφισμα 377Α του ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τα κράτη μέλη να προβούν σε συλλογικές συστάσεις, αλλά είναι νομικά μη δεσμευτικό. Το Al Jazeera προβαίνει σε μια πρώτη ανάλυση για το ψήφισμα του ΟΗΕ σχετικά με τις πιθανότητες εφαρμογής που έχει.

Το βέτο που άσκησαν οι ΗΠΑ την Παρασκευή κατά του προτεινόμενου ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ζητούσε άμεση κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, προκάλεσε συζήτηση και έκκληση για δράση, ώστε να χρησιμοποιηθεί ένα σπάνιο ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών στις προσπάθειες να σταματήσει ο βάναυσος πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα.

Στο πεδίο του ΟΗΕ οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, όμως πάντα παραμονεύει το βέτο των ΗΠΑ

Η Αίγυπτος και η Μαυριτανία επικαλέστηκαν τη Δευτέρα το ψήφισμα 377A (V) για να ζητήσουν έκτακτη συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ σήμερα Τρίτη. Το ψήφισμα αναφέρει ότι εάν το ΣΑ δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει την πρωταρχική του ευθύνη για τη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης λόγω έλλειψης ομοφωνίας, η ΓΣ του ΟΗΕ μπορεί να παρέμβει.

Το Ισραήλ έχει αψηφήσει εκατοντάδες ψηφίσματα του ΟΗΕ ως μη δεσμευτικά, όπως για τους παράνομους εποικισμούς

Όμως, αυτό συνοδεύεται από παγίδες καθώς οι συστάσεις του ΟΗΕ είναι νομικά μη δεσμευτικές, πράγμα που σημαίνει ότι οι προτάσεις του μπορούν να αγνοηθούν χωρίς συνέπειες. Το Ισραήλ έχει αγνοήσει αρκετές δεσμευτικές αποφάσεις του ΟΗΕ στο παρελθόν, κυρίως χάρη στη διπλωματική υποστήριξη της Ουάσινγκτον.

Ποιο είναι λοιπόν το ψήφισμα, ποια είναι η ιστορία του και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να παρακαμφθεί το βέτο των ΗΠΑ και να σταματήσει ο καταστροφικός πόλεμος που έχει σκοτώσει περισσότερους από 18.400 Παλαιστίνιους από τις 7 Οκτωβρίου;

Τι αναφέρει το ψήφισμα 377Α

Το ψήφισμα δεν είναι δεσμευτικό για το Ισραήλ, όπως και τα εκατοντάδες που έχουν ήδη αγνοήσει ανά τα χρόνια.

Το τμήμα Α του ψηφίσματος 377A (V), γνωστό και ως  «Ενωμένοι για την ειρήνη», αποσκοπεί στην επίλυση μιας κατάστασης στην οποία ο ΟΗΕ «αδυνατεί να ασκήσει την πρωταρχική του ευθύνη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας» επειδή τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν μπορούν να συμφωνήσουν.

Εξουσιοδοτεί τη Γενική Συνέλευση, πρώτον, να συγκαλέσει συνεδρίαση μέσω του γενικού γραμματέα. Η συνέλευση προορίζεται να διατυπώνει συστάσεις προς τα μέλη για συλλογικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης «της χρήσης ένοπλης βίας, όταν αυτό είναι απαραίτητο».

Τουλάχιστον ένα μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ή μια ομάδα μελών της Γενικής Συνέλευσης θα πρέπει να είναι υπέρ της σύγκλησης του ψηφίσματος για να τεθεί σε ισχύ.

Πότε ξεκίνησε το άρθρο 377Α

Η ιδέα να προβλεφθούν πρόσθετες εξουσίες για τον γενικό γραμματέα ώστε να μπορεί ενδεχομένως να βγει από ένα αδιέξοδο υιοθετήθηκε ως αποτέλεσμα του πολέμου της Κορέας το 1950, κατά τον οποίο η Βόρεια Κορέα εισέβαλε στον νότιο γείτονά της μετά από χρόνια εχθροπραξιών μεταξύ των δύο χωρών.

Εκείνη την εποχή, η πρώην Σοβιετική Ένωση εμπόδιζε κάθε απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας να σταματήσει τον πόλεμο, με αποτέλεσμα να ψηφιστεί το ψήφισμα 377 (V) στις 3 Νοεμβρίου 1950.

Αυτό έγινε αφού οι ΗΠΑ κατάφεραν να εξασφαλίσουν την υποστήριξη της ιδέας ότι η Γενική Συνέλευση έπρεπε να εξουσιοδοτηθεί για να ενισχύσει τις δυνατότητές της στην προστασία της παγκόσμιας ασφάλειας.

Πριν την ανάληψη στρατιωτικής δράσης, θα μπορούσαν να υπάρξουν οικονομικές κυρώσεις απέναντι στο Ισραήλ ή μια διαφορετική κλιμάκωση.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα;

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες θα μπορούσε δυνητικά να εξουσιοδοτηθεί να συγκαλέσει έκτακτη σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης εντός 24 ωρών, εάν υπάρξει πρόσκληση από τουλάχιστον ένα μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας ή μια ομάδα μελών της Γενικής Συνέλευσης.

Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν στη συνέχεια να διατυπώσουν συστάσεις για συλλογική δράση, η οποία θα μπορούσε να σημαίνει την προσφυγή σε πιο ακραίες επιλογές, εφόσον συμφωνηθεί, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής δράσης.

Αλλά όλα τα ψηφίσματα και οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης είναι ακριβώς αυτό – συστάσεις. Αυτό σημαίνει ότι, σε αντίθεση με ορισμένες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, τα ψηφίσματα αυτά δεν είναι νομικά δεσμευτικά.

Ανεξαρτήτως αυτού, έχουν αυξηθεί οι συζητήσεις και οι εκκλήσεις στο διαδίκτυο, ώστε ο ΟΗΕ να χρησιμοποιήσει αυτή την εξουσία. Αυξήθηκαν μετά την απόφαση του Γκουτέρες την Τετάρτη να επικαλεστεί το άρθρο 99 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών για να προειδοποιήσει επίσημα το Συμβούλιο Ασφαλείας ότι ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα αποτελεί πλέον παγκόσμια απειλή.

Μιλώντας στο Φόρουμ της Ντόχα την Κυριακή, ο επικεφαλής του ΟΗΕ δήλωσε ότι δεν θα εγκαταλείψει την έκκληση για ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, παρά το βέτο της Παρασκευής.«Προέτρεψα το Συμβούλιο Ασφαλείας να πιέσει να αποτρέψει μια ανθρωπιστική καταστροφή και επανέλαβα την έκκλησή μου για την κήρυξη ανθρωπιστικής κατάπαυσης του πυρός. Δυστυχώς, το Συμβούλιο Ασφαλείας απέτυχε να το πράξει, αλλά αυτό δεν το καθιστά λιγότερο αναγκαίο», δήλωσε.

Την Παρασκευή οι ΗΠΑ ψήφισαν και πάλι βέτο στο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας για εκεχειρία στη Γάζα.