Η συσχέτιση ανάμεσα στον φεμινισμό και σε ένα βιβλίο μαγειρικής του 16ου αιώνα

Στο «Βιβλίο των απολαύσεων» (Niʻmatnāmah-i Nāṣirshāhī) του Nasir Shah οι γυναίκες απεικονίζονται να περιποιούνται τον σουλτάνο Ghiyas al-Din Khilji (κυβέρνησε το 1469-1500).

Ως μέρος της διαρκούς εξερεύνησης των διαφορετικών πολιτισμών με γνώμονα τη γεύση, η γεννημένη στο Πακιστάν καλλιτέχνις Sarah K. Khan αναμετράται με αυτό το περσικό βιβλίο μαγειρικής του 16ου αιώνα, το οποίο φυλάσσεται στη Βρετανική Βιβλιοθήκη, για να χειραφετήσει τις ανώνυμες Αφρικανές, Αράβισσες, Τουρκάλες και γυναίκες της Κεντρικής Ασίας, ώστε να μπορέσουν να αναζητήσουν τις δικές τους ηδονές.

Τις «οπλίζει» εναντίον των καταπιεστών τους.

Photo: Instagram | Indigo Arts Alliance

Αναλογιζόμενη ότι αυτές οι γυναίκες έμειναν ανώνυμες, η Khan διερωτήθηκε: «Από πού ήρθαν, σε αυτόν τον απέραντο κόσμο του Ινδικού Ωκεανού;» «Τι έχουν να διηγηθούν για τις ζωές τους;» «Θεωρούσαν απολαυστικό να φροντίζουν τον σουλτάνο;»

Αυτά τα ερωτήματα, που προέρχονται από τη δήλωσή της για την έκθεση Pleasure & Defiance, την οδήγησαν στο ερώτημα που ενέπνευσε το έργο της: «Αν ο πολυπολιτισμικός κόσμος του χαρεμιού ευημερούσε χωρίς άρχοντες και χωρίς σουλτάνο, ποια θα ήταν τα όνειρα αυτών των αφανών γυναικών;»

Οι αδέσμευτες φιγούρες απολαμβάνουν την ελευθερία τους και αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους με νάζι. Η καλλιτέχνις τους δίνει επίσης το προτέρημα να μπορούν να κατανοήσουν τη θέση τους στη μάχη ώστε να μεταφερθούν στο παρόν και να πολεμήσουν τη παραπληροφόρηση, την αδικία και άλλα δεινά.

Η Khan «εμπλουτίζει» τα έργα της με μελάνι και αιθέρια έλαια, εκχυλίσματα και μπαχαρικά, όπως γαρύφαλλο, κανέλα και μύρο, για να αναδείξει τον αισθησιασμό που υπάρχει στη νέα τους ζωή.

Οι φιγούρες των έργων της Khan έχουν ονόματα εμπνευσμένα από γυναίκες αγωνίστριες  από τους πολιτισμούς της Νότιας Ασίας, της Νοτιοδυτικής Ασίας και της Αφρικής. Συνοδεύει κάθε εικόνα με μια σύντομη αφήγηση. Για το «Vigilant Defiance: To Arms Freedom Fighter Abebach (Myrrh)» (2020), έχει γράψει πώς η πολεμίστρια Abebach, που απεικονίζεται κρατώντας ένα πιστόλι Luger τρέχει όταν ακούει το κάλεσμα μαιών και βοτανολόγων, στην άκρη του δάσους, για να τις βοηθήσει να πολεμήσουν ενάντια στους καταπατητές των ιερών τους περιοχών.

Σε έργα μικρότερων διαστάσεων, η Khan αντικατοπτρίζει το «fully frontal femmes» δηλαδή πορτραίτα γυναικών «μεγάλης απόλαυσης» οπλισμένων με «Όπλα μαζικής δημιουργίας-καταστροφής», όπως σπαθιά και ποτήρια κρασιού.Η χαμογελαστή Tashu, για παράδειγμα, απεικονίζεται με ένα κουτάλι και ένα μπολ με μακριά λαβή.

Photo: Instagram | Indigo Arts Alliance

Τα κεραμικά που δημιούργησε η Khan κατά τη διάρκεια της παραμονής της στο εργαστήρι του Kohler Foundation το 2022, τα εκθέτει μαζί με τα χαρακτικά της έργα. Όπως εξήγησε σε συνέντευξή της στο περιοδικό Garland, αφού έμαθε τα βασικά τα καλούπια και το γάνωμα, συνεργάστηκε με καλλιτέχνες και τεχνικούς στο Kohler για να κατασκευάσει σκεύη για τρόφιμα και τα προαναφερθέντα όπλα μαζικής δημιουργίας/καταστροφής που φαντάστηκε ή βρήκε στο χειρόγραφο του 16ου αιώνα.

Διακοσμημένα με φιγούρες, λουλούδια και άλλα σχέδια, κάθε αντικείμενο φέρει έναν τίτλο, ο οποίο; που σχετίζεται με τη χρήση του. Η Khan ονομάζει ένα σετ τριών ματ πορσελάνινων Luger «Defend or Destroy» (Υπερασπιστείτε ή καταστρέψτε), ενώ ένα μαχαίρι με κοντή λαβή προσφέρει την επιλογή «Slice or Sever» (Κόψτε ή κόψτε). Αυτοί οι τίτλοι τονίζουν τον πολύπλευρο χαρακτήρα αυτών των όπλων και μαγειρικών σκευών.

Μαζί με τα χαρακτικά και τα κεραμικά, η Khan δημιούργησε ένα animation στο παρουσιάζει τις «world femmes» Marjane και Uzza να συμμετέχουν σε μια «πράξη δημιουργίας» κατά τη διάρκεια του μουσώνα. Όπως σημειώνει η Khan, «προάγουν τις δυναμικές, πολυαισθητηριακές θεραπευτικές τους τέχνες» εμπλουτίζοντας τον κόσμο τους με τοπικές τροφές και ιατρικά «ματζούνια», όπως μαύρο πιπέρι, τριαντάφυλλο και νεράντζι.

Συνολικά, το έργο της Khan «μετατρέπει» με ευφυή τρόπο πανάρχαιες ιστορίες ως σύγχρονες αλληγορίες. Από μια αρχαία συλλογή συνταγών, δημιούργησε ένα στρατό αδέσμευτων γυναικών. «Αναδιατυπώνοντας το παρελθόν», αναφέρει, «εξασφαλίζω το μέλλον».

*Με πληροφορίες από: hyperallergic | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Photo: Instagram | Indigo Arts Alliance