Συλλέκτης έργων τέχνης με αλάνθαστο κριτήριο ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς – 1δισ. δολάρια η αξία τους

Η διαδρομή του Ρόμαν Αμπράμοβιτς από τη Σιβηρία, όπου μεγάλωσε με τους θείους του μετά το θάνατο της μητέρας του από σηψαιμία και το εργατικό ατύχημα του πατέρα του, μέχρι την κατάκτηση του τίτλου του πλουσιότερου Ρώσου, πριν από μερικά χρόνια, είχε δύο σταθμούς και δύο μπόνους.

Ο πρώτος σταθμός ήταν ο Μπόρις Μπερεζόφσκι, που τον γνώρισε στον Μπόρις Γιέλτσιν και μοιράστηκε μαζί του την πετρελαϊκή εταιρεία Sibneft και ο δεύτερος ο Βλαντιμίρ Πούτιν, που του επέτρεψε να αποκτήσει μια ακόμα, την προσοδοφόρα Slavneft. Όσον αφορά τα προσωπικά του κέρδη από αυτή την άγρια κούρσα είναι το δίχως άλλο η Τσέλσι, η ποδοσφαιρική ομάδα, που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το 2022 και μια μοναδική συλλογή έργων τέχνης, που λέγεται ότι βρήκε τον τρόπο να κρατήσει για πάντα δική του.

Με την πρώτη ματιά το μεγάλο κτίριο από κόκκινα τούβλα κοντά σε μια από τις πολλές γραμμές των τρένων που διασχίζουν το Λονδίνο, μοιάζει με οποιαδήποτε άλλη αποθήκη στην πρωτεύουσα της Βρετανίας, γράφει ο Guardian. Ένας προσεχτικότερος παρατηρητής θα διακρίνει τα κάγκελα με τις κοφτερές άκρες, την ατσάλινη βαριά πόρτα και τις μεταλλικές πύλες από τις οποίες μπαίνουν και βγαίνουν φορτηγά, τις περισσότερες φορές όχι τις συνηθισμένες ώρες των μεταφορικών εταιρειών.

Στον Αμπράμοβιτς η μούσα του «Benefits Supervisor Sleeping»

Ένα κρύο βράδυ του Οκτωβρίου του 2014, ένα τέτοιο φορτηγό σταμάτησε έξω από το μικρό φρούριο για να αφήσει ένα πολύτιμο φορτίο. Αυτό ήταν ένα εκπληκτικό και αντισυμβατικό γυμνό από τον ζωγράφο Λουσιέν Φρόιντ, ο διάσημος πίνακας «Benefits Supervisor Sleeping», που απεικονίζει ένα από τα πιο αγαπημένα του μοντέλα να κοιμάται στον καναπέ με τη σάρκα της να γεμίζει τον χώρο του σε μια στάση απόλυτης παράδοσης και με μια έκφραση πλήρους ευδαιμονίας.

Το σύγχρονο αυτό αριστούργημα, όπως έχει χαρακτηριστεί, αγοράστηκε από τον Ρομάν Αμπράμοβιτς σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη το 2008 έναντι του ποσού των 33.6 εκατομμυρίων δολαρίων για να τοποθετηθεί σε κεντρικό σημείο της έπαυλης του στην γειτονιά των πλούσιων, το Κέσινγκτον του Λονδίνου.

Οι περισσότεροι εραστές της τέχνης και φανατικοί συλλέκτες της δεν μπορούν ούτε να ονειρευτούν την απόκτηση ενός πίνακα τόσο μεγάλης αξίας, ωστόσο για τον Ρώσο ολιγάρχη ήταν μόνο ένα από τα πολλά έργα τέχνης παρόμοιας αξίας που απέκτησε για προσωπική του απόλαυση στα σπίτια του στην Αγγλία ή στα νότια της Γαλλίας ή ακόμα και στο διάσημο σκάφος τους Eclipse, αξίας 700 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς αγόρασε τον διάσημο πίνακα «Benefits Supervisor Sleeping» έναντι 33.6εκατ. δολαρίων

Πως μπορείς να αγοράσεις ένα κομμάτι ιστορίας

Σύμφωνα με τους Φακέλους των Ολιγαρχών (Oligarch Files), που διέρρευσε η offshore εταιρεία οικονομικών υπηρεσιών MeritServus με έδρα την Κύπρο, ο Αμπράμοβιτς και η πρώην σύζυγος του Ντάσα Ζούκοβα, σήμερα σύζυγος του Σταύρου Νιάρχου, έχουν αποκτήσει την πιο ενδιαφέρουσα συλλογή από τουλάχιστον 300 έργα τέχνης, αξίας σχεδόν 1δισ. δολαρίων.

«Θα μπορούσαν να γεμίσουν ένα μουσείο με τα έργα που διαθέτουν. Πρόκειται για μια εκπληκτική συλλογή», δηλώνει στον Guardian ο Άντριου Ρέντον, καθηγητής συντήρησης έργων τέχνης στο πανεπιστήμιο Goldsmiths του Λονδίνου. «Δεν είναι η χυδαία συλλογή ενός νεόπλουτου. Αποκαλύπτει πολύ καλό γεύση. Η αλήθεια είναι ότι αν έχεις αρκετά χρήματα, μπορείς να αγοράσεις ένα κομμάτι ιστορίας», προσθέτει.

Για τους διακριτικούς γνώστες του κόσμου της τέχνης, το πρώην ζευγάρι ξόδευε πολλά για να έχει τους πίνακες που αγαπά εύκολα προσβάσιμους όποτε ήθελε να τους απολαύσει. Κανείς όμως δεν περίμενε, όπως αποκαλύφθηκε στη συνέχεια, ότι τα 9 χρόνια του γάμου τους θα είχαν καταφέρει να συγκεντρώσουν έργα των Μονέ, Μοντριάν, Ματίς και Πικάσο, Ρώσων μοντερνιστών όπως η Ναταλία Γκονκάροβα, του σουρεαλιστή Μαγκρίτ και πολλών σημαντικών εκπροσώπων της αφηρημένης τέχνης. Ο Αμπράμοβιτς και η Ζούκοβα αγόρασζν αφειδώς και έργα πιο σύγχρονων καλλιτεχνών, όπως ο Φράνσις Μπέικον, η Πάουλα Ρεγκό, ο Φρανκ Άουερμπαχ και ο σπουδαίος Ντέιβιντ Χόκνεϊ.

Το τέλος ενός γάμου και η συμφωνία για την τέχνη

Τις ημέρες πριν από τη ρωσική εισβολή στα ουκρανικά εδάφη, τα προαναφερθέντα έγγραφα, δείχνουν ότι το ενδιαφέρον του Ρώσου μεγιστάνα για το ίδρυμα που είχε στην κατοχή του τα έργα μειώθηκε, αφήνοντας την σημερινή σύζυγο του Έλληνα κροίσου βασικό δικαιούχο τους, βάσει μιας πράξης που υπογράφηκε από την ομάδα των διαχειριστών του. Η πράξη αυτή δεν χρειαζόταν να είναι σε γνώση της Ζούκοβα, ούτε να έχει την έγκριση της, οπότε εκτιμάται ότι προέρχεται από τη συμφωνία που έκανε με τον πρώην σύζυγο της για τη λύση του γάμου τους το 2016.

Η πράξη αυτή τέθηκε σε ισχύ τις τελευταίες ημέρες του Φεβρουαρίου του 2022, λίγα μόλις 24ωρα αφότου η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ενημέρωσε τους ολιγάρχες που διατηρούσαν καλές σχέσεις με το Κρεμλίνο ότι υπήρχε περίπτωση να κατασχεθούν τα περιουσιακά τους στοιχεία.

Για πολλά χρόνια οι Ρώσοι ολιγάρχες χρησιμοποιούσαν το Λονδίνο σαν την παιδική χαρά τους, αφού πολλά από τα έργα αυτά, που δεν αποκτήθηκαν πάντα με διαφανείς τρόπους, ήταν τοποθετημένα στις όχθες του Τάμεση στο περίφημο Βόξχολ, κάποτε καρδιά της νυχτερινής ζωής της βρετανικής πρωτεύουσας και κέντρο για τα σκανδαλώδη ειδύλλια και τις κρυφές συναντήσεις των παλαιότερων εποχών, λίγους μόλις δρόμους μακριά από το κεντρικό κτίριο της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών, της MI6.

‘You could fill a museum with it’: the $963m Roman Abramovich art collection revealed https://t.co/H0zhsOiCHv

— The Guardian (@guardian) September 22, 2023

Μια συλλογή πραγματικό πετράδι του στέμματος

Σήμερα που ο πόλεμος της Ρωσίας μπήκε στον 20ο μήνα του και ο Αμπράμοβιτς είναι στόχος κυρώσεων του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ, αυτή η συλλογή, πετράδι του στέμματος της πολιτιστικής κληρονομιάς του μοντέρνου κόσμου, έχει παγιδευτεί σε μια περίοδο αβεβαιότητας για την τύχη της χωρίς ευκρινές τέλος, γράφει η βρετανική εφημερίδα.

Και για να γίνει κατανοητό το μέγεθος και η αξία των έργων που περιλαμβάνονται στη συλλογή του Αμπράμοβιτς, αρκεί να αναφερθεί η ακόλουθη ιστορία. Το φθινόπωρο του 1930 ο αβαντ γκαρντ καλλιτέχνης Καζιμίρ Μαλέβιτς συνελήφθη και απειλήθηκε με εκτέλεση. Γεννημένος στο Κίεβο, όταν ήταν τμήμα της ρωσικής αυτοκρατορίας, ο Μαλέβιτς ήταν από τους πρωτοπόρους της αφηρημένης τέχνης και επικεφαλής του κινήματος των σουπρεματιστών.

Στις άγριες μέρες του Στάλιν, ο Μάλεβιτς έπεσε θύμα μιας μοχθηρής εκστρατείας κατά της μοντέρνας τέχνης, την οποία το κομμουνιστικό καθεστώς κατηγορούσε ως μπουρζουαζία, δηλαδή ως αστική.

Ένα μυστικό καλά φυλασσόμενο σε ρωσικά χέρια

Μετά τον θάνατό του, τα έργα του πέρασαν από σαράντα κύματα, αφού κρύφτηκαν για να μην πέσουν στα χέρια των Ναζί και μετά ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο από την Ολλανδία μέχρι τις ΗΠΑ. Οι κληρονόμοι του ζωγράφου έδωσαν μεγάλες νομικές μάχες για να πάρουν τις πίνακες πίσω στα χέρια τους.

Ένας από τους πίνακες, το έργο Suprematist Composition, 1919-20, δημοπρατήθηκε το 2000, όταν το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Νέα Υόρκη, υποχρεώθηκε να το επιστρέψει. Ο αγοραστής δεν αποκαλύφθηκε ποτέ. Το 2013 όμως έγινε γνωστό ότι το συγκεκριμένο εμβληματικό για την ιστορία της τέχνης αλλά και την ρωσική πολιτική ιστορία έργο βρισκόταν στην κατοχή του Αμπράμοβιτς.

Να σημειωθεί ότι η Ζούκοβα, κόρη ενός εμπόρου πετρελαίου από την Μόσχα πριν γίνει σύζυγος Ρώσου ολιγάρχη και στη συνέχεια Έλληνα Κροίσου, ως Αμερικανίδα πολίτης δεν υπόκειται σε κανένα πακέτο κυρώσεων από αυτά που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ στους Ρώσους μεγιστάνες που στέκονται φανερά ή κρυφά στο πλευρό του Πούτιν. Άρα… το πετράδι του στέμματος μάλλον παραμένει καλά φυλασσόμενο ακόμη σε ρωσικά χέρια.