Mary Quant: «Η Κοκό Σανέλ με μισούσε. Μπορώ να καταλάβω γιατί»

Όρισε αριστοτεχνικά την παραζάλη και την επαναστατικότητα των 60s κάνοντας τις γυναίκες να νιώθουν cool μακριά από την «ώριμη» εικόνα της μόδας της εποχής. Όλα ξεπήδησαν μέσα από το αδάμαστο πνεύμα της και την ανάγκη της για κομψή χειραφέτηση.

Η Μέρι Κουάντ γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Blackheath του Λονδίνου, κόρη δύο Ουαλών δασκάλων. Μετά την άρνηση των γονιών της να την αφήσουν να παρακολουθήσει μαθήματα μόδας, η Κουάντ σπούδασε σκίτσο στο Goldsmiths, όπου γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, τον αριστοκράτη Αλεξάντερ Πλάνκετ-Γκριν.

Αποφοίτησε το 1953 με δίπλωμα στα καλλιτεχνικά και ξεκίνησε μαθητεία σε έναν υψηλής ποιότητας μόδιστρο, τον Erik της Brook Street. Το 1955, ο Πλάνκετ-Γκριν της αγόρασε το κτήριο Markham House στην King’s Road στο Chelsea του Λονδίνου, μια περιοχή που σύχναζε το ρηξικέλευθο «Chelsea Set» – μια ομάδα νέων καλλιτεχνών, σκηνοθετών και κοσμικών που ενδιαφέρονταν να εξερευνήσουν νέους τρόπους ζωής – και ντυσίματος.

Με τον Πλάνκετ-Γκριν / Photo: YouTube

Η Κουάντ, ο Πλάνκετ-Γκριν και ένας φίλος του, ο δικηγόρος και φωτογράφος Άρτσι ΜακΝερ, άνοιξαν ένα εστιατόριο (το θρυλικό Alexander’s) στο υπόγειο του νέου κτηρίου και μια μπουτίκ με την ονομασία Bazaar στο ισόγειο. Τα διαφορετικά δυνατά σημεία του κάθε εταίρου συνέβαλαν στη μακροπρόθεσμη επιτυχία τους- ενώ συνεργάζονταν σε όλες τις πτυχές – η Κουάντ επικεντρώθηκε στο σχεδιασμό, ο Πλάνκετ-Γκριν είχε τις επιχειρηματικές και εμπορικές ικανότητες και ο ΜακΝερ έβαλε το πλαίσιο της νομικής και επιχειρηματικής λογικής στο εμπορικό σήμα.

Δύο χρόνια μετά το άνοιγμα του Bazaar, η ίδια και ο Πλάνκετ-Γκριν παντρεύτηκαν. Θα ήταν μαζί μέχρι τον πρόωρο θάνατό του το 1990, παρά τη συνεχή μανία του για τις άλλες γυναίκες και την προτίμησή του στο αλκοόλ που τελικά θα τον σκότωνε.

Γιατί να μην φτιάξει τα δικά της ρούχα, δηλαδή;

Αρχικά η Κουάντ εφοδίασε το κατάστημα με ρούχα που μπορούσε να προμηθευτεί από τη χονδρική αγορά, εκμεταλλευόμενη την ευκαιρία να προσφέρει μια νέα αντίληψη του γυναικείου στυλ. Σύντομα όμως απογοητεύτηκε από τα διαθέσιμα ρούχα.

«Δεν μου άρεσαν τα ρούχα που είχα. Ήθελα πιο φουσκωτά μανίκια και προσπαθούσα να κόψω το κάλυμμα του κρεβατιού και να τα φτιάξω» έλεγε.

Ενθαρρυμένη από την επιτυχία αυτού που η ίδια περιέγραψε ως ένα ζευγάρι «τρελές» πιτζάμες που είχε σχεδιάσει για τα εγκαίνια του Bazaar (το σχέδιο παρουσιάστηκε στο περιοδικό Harper’s Bazaar και αργότερα αγοράστηκε από έναν Αμερικανό κατασκευαστή), αποφάσισε να αρχίσει να εφοδιάζει την μπουτίκ με δικά της σχέδια.

Η Κουάντ ήταν αυτοδίδακτη σχεδιάστρια, παρακολουθώντας βραδινά μαθήματα κοπής και προσαρμογής τυπωμένων πατρόν της μαζικής αγοράς για να επιτύχει την εμφάνιση που επιθυμούσε.

Μόλις απέκτησε τεχνική επάρκεια, ξεκίνησε έναν κύκλο μικρό παραγωγής: Οι πωλήσεις της ημέρας στο Bazaar πλήρωναν τα υφάσματα, τα οποία στη συνέχεια φτιάχνονταν κατά τη διάρκεια της νύχτας σε νέο απόθεμα για την επόμενη ημέρα. Αν και εξαντλητική, αυτή η προσέγγιση της εξοχικής βιομηχανίας σήμαινε ότι οι ράγες του Bazaar ανανεώνονταν συνεχώς με μικρές σειρές νέων σχεδίων, ικανοποιώντας την πείνα των πελατών για φρέσκα, μοναδικά σχέδια σε ανταγωνιστικές τιμές.

Photo: YouTube

Photo: YouTube

Άλλαξε την εικόνα, έφερε τη νεανικότητα στα ντυσίματα

«Θυμάμαι τη γραμματοσειρά και τη μεγάλη βιτρίνα από γυαλί και το γεγονός ότι υπήρχαν μόνο δύο φορέματα και έβλεπες κατευθείαν μέσα στο κατάστημα. Μπορεί να υπήρχε μια οθόνη ή κάτι τέτοιο, αλλά δεν ήταν σαν μια κανονική βιτρίνα καταστήματος. Δεν ήταν 18 φορέματα με κραγιόν και ψεύτικες περούκες- ήταν μια εντελώς διαφορετική εμφάνιση. Ήταν καταπληκτική» λέει ο Ντέιβιντ Μλίναριτς, σχεδιαστής εσωτερικών χώρων.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1960, το Bazaar ήταν ένα από τα ελάχιστα καταστήματα στο Λονδίνο που προσέφεραν μια εναλλακτική λύση στα «ώριμα» στυλ που παρήγαγαν άλλοι σχεδιαστές υψηλής μόδας. Προσέφερε επίσης μια ριζικά διαφορετική αγοραστική εμπειρία από τους μόδιστρους, τα πολυκαταστήματα και τις αλυσίδες καταστημάτων που αποτελούσαν την κυρίαρχη αγορά μόδας.

Στο Bazaar, η δυνατή μουσική, τα δωρεάν ποτά, οι πνευματώδεις βιτρίνες και το διευρυμένο ωράριο λειτουργίας δημιουργούσαν μια «σκηνή» που συχνά συνεχιζόταν μέχρι αργά το βράδυ. Οι νεαρές γυναίκες ταξίδευαν στο Bazaar για να απολαύσουν τις αγορές τους για «κάτι διαφορετικό» σε ένα πολύ λιγότερο επίσημο περιβάλλον.

Photo: YouTube

Να και οι Mods!

Η εκτοξευμένη αισθητική της Κουάντ επηρεάστηκε από τους χορευτές, τους μουσικούς και το beatnik street chic του Chelsea Set, καθώς και από τους Mods (συντομογραφία για τους «Μοντέρνους»), μια ισχυρή υποκουλτούρα που βοήθησε να καθοριστεί η νεανική κουλτούρα του Λονδίνου στα τέλη της δεκαετίας του 1950 στη Βρετανία, με την αγάπη τους για τα ιταλικά, κάζουαλ ρούχα, την κοφτερή ραπτική και τα καθαρά περιγράμματα.

Οι πρώτες συλλογές της Κουάντ ήταν εντυπωσιακά μοντέρνες στην απλότητά τους και πολύ «φορέσιμες». Σε αντίθεση με τα πιο δομημένα ρούχα που ήταν ακόμη δημοφιλή στους μόδιστρους, η Κουάντ ήθελε «χαλαρά ρούχα κατάλληλα για τις δράσεις της κανονικής ζωής». Συνδυάζοντας κοντά φορέματα-τουνίκ με καλσόν σε έντονα, ξεχωριστά χρώματα -κόκκινο, τζίντζερ, δαμασκινί και κίτρινο- δημιούργησε μια τολμηρή, υψηλής μόδας εκδοχή των πρακτικών ρούχων που φορούσε ως παιδί στο σχολείο και στα μαθήματα χορού.

Ο κομμωτής Βιντάλ Σασούν δημιούργησε το iconic λουκ της / Photo: Wikimedia Commons

Έδειξε ασέβεια στους κανόνες

Το ενδιαφέρον για το απροσδόκητο ήταν μια άλλη υπογραφή για την Κουάντ. Έπαιζε με την κλίμακα και τις αναλογίες και αναφερόταν σε ρούχα του προηγούμενου αιώνα, ανατρέποντας οικεία στοιχεία από ρούχα όπως τα σακάκια Norfolk, τα πουκάμισα με ταμπέλες και τα μπούστα Liberty.

Παραδείγματα της ασεβούς προσέγγισης της μόδας της Κουάντ περιλαμβάνουν τη σειρά ανδρικών ζακετών που είναι αρκετά μακριές ώστε να φοριούνται ως φορέματα, καθώς και λευκά πλαστικά κολάρα που χρησιμοποιούνται για να φωτίσουν πουλόβερ και φορέματα. Τέτοια σχέδια επέτρεπαν εύκολα στους νεαρούς καταναλωτές να αγοράσουν το «να είσαι μοντέρνος». Μέχρι το 1957 η ζήτηση για ρούχα της Κουάντ οδήγησε στο άνοιγμα ενός δεύτερου καταστήματος Bazaar στην King’s Road, σε έναν χώρο που σχεδίασε ο σπουδαίος Τέρενς Κόνραν.

Photo: Wikimedia Commons

Photo: Wikimedia Commons

Η Μέρι Κουάντ ή ο Αντρέ Κουρέζ;

Η Κουάντ συχνά πιστώνεται με την εφεύρεση της πιο εμβληματικής εμφάνισης της δεκαετίας: Της μίνι φούστας. Δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που να αποδεικνύουν ποιος έφτασε πρώτος το τελείωμα της φούστας πιο μακριά από το γόνατο (ο Γάλλος μόδιστρος Αντρέ Κουρέζ είναι μια άλλη πιθανότητα).

Ανεξάρτητα από αυτό, οι εξαιρετικά κοντές φούστες και τα shift φορέματα έγιναν το σήμα κατατεθέν της Κουάντ και αγαπήθηκαν από το πιο προβεβλημένο μοντέλο της εποχής, την Twiggy, της οποίας η λυγερόκορμη φιγούρα βοήθησε να μετατραπούν τα σούπερ-κοντά σορτς σε διεθνή τάση.

Οι μίνι φούστες και τα φορέματα συνδυάζονταν τέλεια με τη σειρά καλσόν και εσωρούχων της Κουάντ, μια από τις πρώτες σειρές που παρήχθησαν με το όνομα Mary Quant με άδεια χρήσης. Η σχεδιάστρια δημιούργησε επίσης το πουλόβερ «skinny rib» (προφανώς εμπνευσμένη από το να δοκιμάσει το πουλόβερ ενός οκτάχρονου για πλάκα) και, το 1966, εφηύρε τα hot pants.

«Ήταν τα κορίτσια της King’s Road που εφηύραν το μίνι. Έφτιαχνα εύκολα, νεανικά, απλά ρούχα, με τα οποία μπορούσες να κινηθείς, με τα οποία μπορούσες να τρέξεις και να πηδήξεις και τα φτιάχναμε στο μήκος που ήθελε η πελάτισσα. Τα φορούσα πολύ κοντά και οι πελάτισσες έλεγαν: «Πιο κοντά, πιο κοντά»» θα πει.

Εκμεταλλευόμενη την αγάπη της δεκαετίας του 1960 για τα νέα υλικά, ήταν η πρώτη σχεδιάστρια που χρησιμοποίησε το PVC, δημιουργώντας ρούχα «wet look» και διαφορετικά στυλ αδιάβροχων μπότες στη σειρά υποδημάτων της, Quant Afoot.

Photo: YouTube

Photo: YouTube

Όρισε την αλλαγή στα σχήματα

Για το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1970, η Κουάντ παρέμεινε στην πρώτη γραμμή της μόδας – το έργο της γιορτάστηκε σε μια αναδρομική έκθεση Mary Quant’s London, στο Μουσείο του Λονδίνου (Kensington Palace), από τον Νοέμβριο του 1973 έως τον Ιούνιο του 1974.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 και μετά, η επιχείρηση παρήγαγε υψηλής ποιότητας γυναικεία ρούχα, παράλληλα με συντονισμένα σχέδια εσωτερικών χώρων για τη βρετανική εταιρεία παραγωγής ICI, συμπεριλαμβανομένων κλινοσκεπασμάτων, χαλιών, χρωμάτων και ταπετσαριών, σειρές διάχυσης όπως μαγιό, καλσόν, κοσμήματα, την κούκλα μόδας Daisy, και δημοφιλή προϊόντα μακιγιάζ και περιποίησης δέρματος.

Photo: Wikimedia Commons

Το 1988 ήταν υπεύθυνη για το σχεδιασμό μιας περιορισμένης έκδοσης Mini αυτοκινήτων, με ασπρόμαυρη ριγέ ταπετσαρία και το σήμα κατατεθέν της, το μοτίβο της μαργαρίτας στο κέντρο του τιμονιού.

Η Κουάντ εισήγαγε τη φροντίδα του δέρματος για τους άνδρες και δημοσίευσε βιβλία που προωθούσαν τις ιδέες της για τα καλλυντικά. Το 1990 της απονεμήθηκε το διάσημο βραβείο Hall of Fame Award από το Βρετανικό Συμβούλιο Μόδας, αναγνωρίζοντας την εξαιρετική της συμβολή στη βρετανική μόδα. Δημοσίευσε τη δεύτερη αυτοβιογραφία της το 2012, και έγινε Dame στον κατάλογο τιμών του νέου έτους 2015.

Σε μια συνέντευξή της το 2012 ρωτήθηκε εάν εξεπλάγη ποτέ από το πόσο επιτυχημένη ήταν.

«Κυρίως ένιωθα, Θεέ μου, τι υπέροχη ζωή είχες, είσαι πολύ τυχερή» απάντησε. «Σκέφτομαι στον εαυτό μου ως μια τυχερή γυναίκα – πώς άντεξα όλη αυτή τη διασκέδαση;».

Photo: YouTube