Για την Εθνική Αντίσταση, το ΕΑΜ και την εθνική ενότητα τα έχει πει όλα ο Ανδρέας

Είναι μία από τις κορυφαίες στιγμές του δημοκρατικού κοινοβουλευτικού βίου της χώρας.

Και μία από τις ιστορικές ομιλίες του Ανδρέα Παπανδρέου.

Είναι 17 Αυγούστου του 1982.

Και ένας Έλληνας πρωθυπουργός αναλαμβάνει την ιστορική ευθύνη να κάνει το αυτονόητο.

Να δηλώσει ότι η χώρα αντιμετωπίζει με τον πρέποντα σεβασμό και την πρέπουσα τιμή όλες και όλους που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν στον αγώνα κατά του Ναζισμού.

Να αναγνωρίσει δηλαδή το σύνολο των οργανώσεων της Εθνικής Αντίστασης.

Να αναγνωρίσει το ΕΑΜ, την ΕΠΟΝ και τον ΕΛΑΣ, πλάι στον ΕΔΕΣ και τις άλλες αντιστασιακές οργανώσεις.

Να αναγνωριστούν δηλαδή και όλες και όλοι εκείνοι που πλήρωσαν με διώξεις, εκτελέσεις και εξορίες τον αγώνα τους και αντιμετωπίστηκαν για δεκαετίες ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

Ακούστε την ομιλία αυτή. Είναι σύντομη. Κάθε λέξη είναι μετρημένη. Και κάθε λέξη κάτι λέει.

Δεν είναι ομιλία διχαστική. «Δεν ήρθαμε για να δικάσουμε. Δεν ήρθαμε για να διχάσουμε», επιμένει σε ένα σημείο.

Είναι βαθιά ενωτική, γιατί ορίζει ως βάση της εθνικής ενότητας τη δικαιοσύνη, τη διόρθωση της μακράς αδικίας σε βάρος αγωνιστριών και αγωνιστών.

Η τότε αξιωματική αντιπολίτευση, υπό τον Ευάγγελο Αβέρωφ δεν ήταν ακόμη έτοιμη να το αποδεχτεί και φάνηκε αυτό στην επιλογή να αποχωρήσει.

Όμως, έχει την ιστορική σημασία του ότι η «υπόσχεση» του Αβέρωφ ότι όταν επιστρέψει η παράταξή του στην εξουσία θα ακυρώσει το νόμο, ουδέποτε υλοποιήθηκε, ούτε ποτέ επανήλθε από όλες τις κυβερνήσεις της ΝΔ, που όλες θεώρησαν, στην πράξη, αυτόν τον νόμο τμήμα του μεταπολιτευτικού εκδημοκρατισμού της χώρας.

Ούτε ήταν χωρίς σημασία ότι σε εκείνη τη συνεδρίαση ο μόνος βουλευτής εκλεγμένος με την Νέα Δημοκρατία που δεν αποχώρησε, αλλά έμεινε στη θέση του και ψήφισε υπέρ της αναγνώρισης ήταν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος.

Ούτως ή άλλως, το ΕΑΜ τη θέση του στη συλλογική μνήμη της κοινωνίας την είχε κερδίσει.

Την είχε κερδίσει με τον ηρωισμό, με την παλλαϊκή συμμετοχή, με την αλληλεγγύη. «Τον χορό στο Γοργοπόταμο του Βελουχιώτη με τον Ζέρβα», όπως θα πει ο Γιώργος Γεννηματάς.

Και την είχε κερδίσει ακριβώς επειδή δεν ήταν «διχαστικό».