Όταν σκάνε οι φούσκες, την πληρώνουν οι εργαζόμενοι

Η ψηφιακή οικονομία ήταν κάποτε το μέλλον. Σήμερα είναι το παρόν, σε πολλές όψεις και της οικονομίας και της ζωής μας γενικότερα.

Όμως, ταυτόχρονα είναι και ένα πεδίο που εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε μια μεγάλη «φούσκα».

Αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με την ικανότητα επιχειρήσεων όπως η Alphabet (Google), η Μeta (Facebook), η Amazon, το Twitter, να έχουν μεγάλα εισοδήματα και άρα κέρδη.

Αυτό έχει να κάνει με τις διαφημίσεις, τα big data και άλλες εμπορεύσιμες υπηρεσίες που μπορούν να προσφέρουν.

Κυρίως έχει να κάνει με το πώς αντιμετωπίζονται στις αγορές, το πώς συχνά υπερεκτιμάται η αξία τους – γεγονός που σχετίζεται και με διάφορες προβολές για το πώς θα πάνε στο μέλλον – και την αλαζονεία που διακατέχει συχνά τα στελέχη τους.

Έχει να κάνει με την εκτίμηση ότι μπορούν να κάνουν τεράστιες επενδύσεις – δείτε για παράδειγμα πώς ο Έλον Μασκ αποφάσισε να αγοράσει το twitter για ένα ποσό πολύ μεγαλύτερο από αυτό της πραγματικής αξίας του, για να ανακαλύψει μετά ότι η εταιρεία είχε διάφορα προβλήματα.

Έχει να κάνει με τη μεγαλομανία του Μαρκ Ζούκεμπεργκ που θεώρησε ότι μπορούσε να κάνει τεράστιες επενδύσεις στην «εικονική πραγματικότητα» του metaverse, για να ανακαλύψει ότι αυτό δημιουργούσε προβλήματα στη συνολική οικονομική ευρωστία της εταιρείας που δημιούργησε.

Έχει να κάνει με τον τρόπο που λειτουργούν τα χρηματιστήρια που συχνά απλώς αναζητούν κάποιο λόγο ή ακόμη και πρόσχημα για να κάνουν «ράλι» στις τιμές των μετοχών. Αυτό διευκολύνει σε μια φάση τους πάντες και διογκώνει, κάποιες φορές και τεχνητά, την αξία των επιχειρήσεων αυτών.

Μόνο που αυτό συχνά είναι μια «φούσκα»…

Και οι «φούσκες» κάποτε σπάνε και τότε έρχεται η ώρα της «διόρθωσης».

Μόνο που η διόρθωση δεν αφορά απλώς αριθμούς σε οθόνες και χρηματιστηριακούς δείκτες. Αφορά πραγματικούς ανθρώπους και ζωές.

Αφορά τους εργαζομένους που αντιμετωπίζονται ως αναλώσιμο υλικό με απολύσεις που κρίνονται ως ο εύκολος τρόπος για να μειωθεί το λειτουργικό κόστος μιας επιχείρησης.

Όλα αυτά θα πρέπει να μας κάνουν να σκεφτούμε πολύ σοβαρά προς τα πού πάνε τα πράγματα.

Προφανώς χρειαζόμαστε το δυναμισμό της αγοράς και τη «δημιουργική τρέλα» των ανθρώπων που επενδύουν στην καινοτομία.

Όμως, δεν χρειαζόμαστε ούτε την αλαζονεία των μεγιστάνων που ενίοτε συμπεριφέρονται λες και είναι σε ένα άλλο παράλληλο σύμπαν, ούτε τον κυνισμό αυτών που βλέπουν τους ανθρώπους σαν αριθμούς…