Επώδυνη συνενοχή

Οι αποκαλύψεις για το κύκλωμα σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης που φέρεται να συντόνιζε ένα άντρας πολύ κοντά σε ένα στερεότυπο «ευυπόληπτου» πολίτη και στο οποίο φέρεται να συμμετείχε ένας μεγάλος αριθμός «πελατών» αντρών ήρθαν να θυμίσουν ότι αυτό που αυθόρμητα ονομάζουμε «κακό», έρχεται συνήθως σε αρκετά κοινότοπες μορφές, αυτές που συχνά περιγράφουμε ως οι «άνθρωποι της διπλανής πόρτας».

Αυτό θα έπρεπε να μας κάνει να αναλογιστούμε ότι οι εύκολες κραυγές αγανάκτησης, οι δηλώσεις «ηθικού ποινικού», η καταφυγή στην προσφιλή μεταφορά των «τεράτων» και η απαίτηση για αυστηροποίηση των ήδη αυστηροποιημένων ποινών πολύ περισσότερο αποτελούν διαχείριση μιας βαθύτερης και – στον πυρήνα της – ένοχης αμηχανίας, παρά μια ένδειξη ενεργοποίησης.

Δεν είναι απλώς η διαπίστωση ότι τέτοιες κακοποιητικές συμπεριφορές προφανώς και δεν ήταν μεμονωμένες αλλά είχαν βάθος χρόνου και επομένως οι ενδείξεις για αυτές μάλλον ήταν προφανείς εδώ και καιρό. Ούτε καν ότι η όλη δημόσια παρουσία «ενεργού πολίτη» αποτελούσε μάλλον έναν μηχανισμό «προστασίας», στοιχείο που γεννά αναπόφευκτα ερωτήματα για το πώς αναγορεύονται τέτοιοι άνθρωποι σε «εξέχοντα μέλη της κοινότητας».

Κυρίως είναι η οδυνηρή επίγνωση ότι οι κακοποιητικές πρακτικές και η βάναυση σεξουαλική εκμετάλλευση και δη των «αδύναμων κρίκων» του κοινωνικού αποκλεισμού έχουν πολύ μεγαλύτερη έκταση από όσο θέλουμε να πιστέψουμε και έναν τραγικά σημαντικό βαθμό αποδοχής (εάν συνυπολογίσουμε τον αριθμό των υποψηφίων «πελατών») ότι αυτή είναι η μοίρα όσων πέφτουν από τα κενά ενός όχι και τόσο ισχυρού «κοινωνικού δικτύου ασφαλείας».

Είναι αυτό ακριβώς που συνήθως παραβλέπει η εύκολη αναφορά σε «αρρωστημένους». Γιατί τέτοια φαινόμενα δεν μπορούν να οριστούν ως ατομικές «εκτροπές» ή «παραβατικότητες» μόνο. Αποτελούν στον πυρήνα τους μορφές «κοινωνικής παθογένειας», αποτελέσματα των κοινωνικών μορφών, αντιλήψεων και στερεοτύπων που νομιμοποιούν και αναπαράγουν τη σεξουαλική βαναυσότητα, αντικειμενοποιούν και εμπορευματοποιούν το σώμα και με έναν ιδιαίτερα κυνικό τρόπο θεωρούν ότι η φτώχεια αφαιρεί από όσες και όσους την υφίστανται το δικαίωμα να έχουν επιλογές.