Η πόλη που αλλάζει

Σε αρκετές γειτονιές της Αθήνας η εμφάνιση του μεγάλου κάδου για μπάζα γίνεται το σύμβολο αλλαγών που κάνουν την πόλη διαφορετική, αλλά όχι απαραίτητα καλύτερη. Σημαίνει ότι άλλο ένα διαμέρισμα ανακατασκευάζεται. Και ενώ κάποτε η ανακαίνιση ήταν μια χαρμόσυνη εικόνα, καθώς σήμαινε νέους ενοικιαστές ή ιδιοκτήτες, η ανακατασκευή σημαίνει ότι άλλο ένα διαμέρισμα σε αθηναϊκή γειτονιά αλλάζει «κατηγορία» και πλέον προορίζεται είτε για την αγορά της βραχυχρόνιας τουριστικής μίσθωσης, αυτό που συνήθως αποκαλούμε συλλήβδην «Airbnb», είτε θα προσφέρεται προς ενοικίαση σε τιμές πολύ ακριβότερες από αυτές που θα μπορούσαν να αντέξουν οι «παραδοσιακοί» ενοικιαστές της περιοχής, π.χ. στη γειτονιά μου φοιτητές, νέοι χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι και νεαρά ζευγάρια.

Πολυσυζητημένο στη διεθνή βιβλιογραφία το φαινόμενο του «εξευγενισμού» (gentrification), δηλαδή της εξώθησης των μέχρι τώρα κατοίκων και των δραστηριοτήτων τους από μια περιοχή προς όφελος νέων δραστηριοτήτων και ενοίκων υψηλότερου εισοδήματος, σε πόλεις όπως η Αθήνα αρχίζει και παίρνει τη μορφή μιας έρπουσας στεγαστικής κρίσης, που ως έναν βαθμό μόνο συγκρατείται από τη διατήρηση υψηλών ποσοστών ιδιοκατοίκησης. Συμβάλλουν σε αυτό η προβολή της Αθήνας ως τουριστικού προορισμού σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, ο μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που επενδύουν στο real estate και αναζητούν να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα ακίνητα στο κέντρο, και η σταδιακή υποχώρηση του ήθους που εκφραζόταν στο «νέο ζευγάρι με παιδί είναι, πόσα να τους πάρω; Ασε που μου το προσέχουν κιόλας».

Ωστόσο, η κατοικία είναι κοινωνικό δικαίωμα, ακόμα και εάν η διαχείρισή της είναι μια ιδιωτική υπόθεση. Και είναι αναγκαίο να υπάρξουν έγκαιρες παρεμβάσεις, ώστε να αποφύγουμε την κατάσταση των μεγάλων ευρωπαϊκών και αμερικανικών πόλεων όπου τεράστια τμήματά τους είναι απλησίαστα για ανθρώπους χαμηλότερων εισοδημάτων. Κινήσεις όπως ο ριζικός περιορισμός ή ακόμα και απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων θα μπορούσαν σίγουρα να βοηθήσουν. Το ίδιο και μέτρα για την προστασία των ενοικιαστών από υπερβολικά υψηλά ενοίκια.