Η απόκλιση

Σχεδόν ταυτόχρονα με τη δημοσίευση/ανασύνθεση από τη NASA των κοσμοϊστορικών φωτογραφιών που τράβηξε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb υπέπεσε στην αντίληψή μου και μια χρονολόγηση που έχει δημοσιεύσει το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Η χρονολόγηση του Πατριαρχείου, όχι μονάχα στηρίζεται στην «κυριολεκτική» ανάγνωση/ερμηνεία της Βίβλου – τουλάχιστον όσον αφορά την πρώτη ημερομηνία που παρατίθεται – αλλά χαρακτηρίζεται και από μιαν εύλογη κεντρομόλο δύναμη που έλκει τα παγκόσμια γεγονότα προς το ίδιο το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Ετσι, αμέσως μετά την ημερομηνία «Δημιουργίας του Κόσμου» (5508 προ Χριστού) μεταβαίνουμε με ένα χρονικό άλμα υπεράνω τριών χιλιετιών στην «Ιδρυση της Ιερουσαλήμ» (2107 π.Χ.) και ακολουθούν ιστορικοί κόμβοι που έχουν πάντα σχέση με το Πατριαρχείο, τα Ιεροσόλυμα ή/και αμφότερα. Σταχυολογώ ενδεικτικά: η «Ανοικοδόμηση του Ναού από τον Σολομώντα» (950 π.Χ.), η «Καταστροφή του Ναού από τον Ναβουχοδονόσορα» (586 π.Χ.), η «Αποστολική Σύνοδος στα Ιεροσόλυμα» (49 μ.Χ.), η «Ανύψωση της Επισκοπής Ιεροσολύμων σε Πατριαρχείο» (451 μ.Χ.) κ.λπ. Εάν εξαιρέσουμε την πρώτη ημερομηνία, ελάχιστοι σύγχρονοι ιστορικοί θα έφερναν αντίρρηση σε αυτήν τη χρονολόγηση.

Ωστόσο, η πρώτη ημερομηνία είναι… όλα τα λεφτά. Η επιμονή του Πατριαρχείου να ερμηνεύσει επί λέξει το παραμύθι της Βίβλου και να ορίσει με απίθανη ακρίβεια τη Δημιουργία του Κόσμου στο έτος 5508 π.Χ. (ούτε 5507, ούτε 5509, 5508 νταν) προκαλεί τη γενική θυμηδία του επιστημονικού κόσμου και θυμίζει το γνωστό (αντι)σοβιετικό ανέκδοτο, όπου κάποιος δύσμοιρος σοβιετικός πολίτης πηγαίνει να αγοράσει αυτοκίνητο, του λένε ότι θα το έχει σε πενήντα χρόνια κι εκείνος ρωτάει: «Πρωί ή απόγευμα;» (διότι το απόγευμα περιμένει τον υδραυλικό). Πέρα από την πλάκα, οι επιστήμονες είναι σαφώς πιο μετρημένοι κι επιφυλακτικοί στις εκτιμήσεις τους.

Υπολογίζουν κατά προσέγγιση ότι το Big Bang έλαβε χώρα και χώρο (επιτρέψτε μου το inside joke των αστροφυσικών) πριν από 13 δισεκατομμύρια 800 εκατομμύρια χρόνια, κατά προσέγγιση – πιο μπακαλίστικα: πριν από 13.800 εκατομμύρια χρόνια. Εάν χάριν ευκολίας θεωρήσουμε και το νούμερο που δίνουν οι αστροφυσικοί, όχι κατά προσέγγιση αλλά επακριβές, εν συνεχεία προσθέσουμε στα 5508 χρόνια προ Χριστού τα 2022 χρόνια μετά Χριστόν και αφαιρέσουμε το σύνολο (7530) από το νούμερο των αστροφυσικών, έχουμε μια απόκλιση 13.799 εκατομμυρίων 992.470 χρόνων. Αστεία πράγματα. «Στα όρια του στατιστικού λάθους», όπως θα μας έλεγε και ο αείμνηστος Ηλίας Νικολακόπουλος.

Η αλήθεια είναι πως δεν γελούν όλοι οι επιστήμονες με αυτή την απόκλιση. Κάποιοι θυμώνουν, ιδίως εκείνοι που αναλογίζονται το απύθμενο θράσος όσων εκπροσώπων θρησκειών ανά τον κόσμο εξακολουθούν να θέλουν να παίξουν μπάλα σε ξένο γήπεδο. Κάποιοι άλλοι – οι περισσότεροι – προτιμούν να δίνουν τόπο στην οργή, να αγνοούν επιδεικτικά τις θρησκευτικές γελοιότητες και να ασχολούνται αυστηρά με το επιστημονικό τους αντικείμενο.

Υπάρχουν και ορισμένοι, κυρίως από τις γραμμές της γεωλογίας, της βιολογίας και της αστροφυσικής, τις τρεις επιστήμες που επέφεραν τα πιο συντριπτικά πλήγματα στους θρησκευτικούς ανεμόμυλους, που προτείνουν μιας μορφής ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ επιστήμης και θρησκείας, ένα modus vivendi, με την προϋπόθεση ότι καμία από τις δύο δεν θα μπαίνει στα χωράφια της άλλης.

Εντούτοις το πρόβλημα έγκειται ακριβώς εδώ: οι εκπρόσωποι σχεδόν όλων των θρησκειών του κόσμου αντλούν αυτοπεποίθηση από τις καθημερινές καταπατήσεις, άλλοτε δίνοντας καταδικασμένες μάχες οπισθοφυλακής με τους επιστήμονες γύρω από τις «κόκκινες γραμμές» της δικής τους δογματικής και άλλοτε ισχυριζόμενοι, δίχως ουδέποτε να προσκομίζουν ούτε σκιά απόδειξης με γνώμονα στοιχειώδη επιστημονικά προαπαιτούμενα, ότι παρίστανται τακτικοί αυτόπτες μάρτυρες «θαυμάτων», τουτέστιν της διασάλευσης φυσικών νόμων. Ετσι όμως δεν κάνουμε δουλίτσα. Η ειρήνη θα αργήσει.