Δίκη δολοφονίας Λαμπράκη: Το προσβλητικό ελαφρυντικό και η ετυμηγορία των ενόρκων

Σαν σήμερα, στις 27 Μαΐου 1963, πέθανε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης.

Στις 22 Μαΐου είχε δεχτεί δολοφονική επίθεση από ακροδεξιούς παρακρατικούς στη Θεσσαλονίκη.

Υπό τα απαθή βλέμματα αστυνομικών, οι Γκοτζαμάνης και Εμμανουηλίδης, επιβαίνοντες σε τρίκυκλο όχημα με καρότσα, πέφτουν εσκεμμένα πάνω στον Λαμπράκη, ενώ ο Εμμανουηλίδης τον χτυπάει και με μεταλλικό λοστό.

Ο υπέρμαχος της Ειρήνης γίνεται θύμα της θανάσιμης παρακρατικής βίας.

Η δολοφονία του Λαμπράκη θα σοκάρει την Ελλάδα και θα προκαλέσει μείζον πολιτικό ζήτημα μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος της ΕΡΕ και της αντιπολίτευσης.

Στις τελευταίες μέρες του Δεκεμβρίου 1966, λίγους μόλις μήνες πριν η Χούντα των Συνταγματαρχών καταλάβει την εξουσία και καταλύσει το Σύνταγμα, ολοκληρώνεται η δίκη της πολύκροτης αυτής υπόθεσης.

«ΤΑ ΝΕΑ», 30.12.1966, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Πριν την ανακοίνωση της ετυμηγορίας, ο εισαγγελέας Παύλος Δελλαπόρτας, πεπεισμένος για την ενοχή των κατηγορουμένων, όχι μόνο των φυσικών αυτουργών αλλά και άλλων εμπλεκομένων είχε πει απευθυνόμενος στους ενόρκους

« “Πρέπει να προσέξετε διότι έχετε να επιτελέσετε ιστορικόν έργον έναντι του τόπου και της δικαιοσύνης.

»Η κοινή γνώμη έχει εκδώσει ήδη καταδικαστική απόφαση για τους κατηγορουμένους και πρέπει η ετυμηγορία σας να είναι ευθυγραμμισμένη προς την απόφασιν αυτή.

»Εάν είναι διάφορος, η κοινή γνώμη δεν πρόκειται να πεισθή από την ετυμηγορία σας»

Τελικά, οι δύο αυτουργοί της δολοφονίας, ο οδηγός του τρίκυκλου Σπύρος Γκοτζαμάνης και ο συνεπιβάτης τους, Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης θα «πέσουν στα μαλακά»: Ο Γκοτζαμάνης θα καταδικαστεί σε 11 χρόνια φυλάκισης και ο Εμμανουηλίδης σε 8,5.

Ο Σπύρος Γκοτζαμάνης καταθέτει στις ανακριτικές αρχές, μπροστά στο τρίκυκλο που χρησιμοποιήθηκε για τη δολοφονική επίθεση στον Λαμπράκη

Η ετυμηγορία των ενόρκων

« “Εξ αμελείας προήλθε ο θάνατος του βουλευτού Γρηγόρη Λαμπράκη”. Aυτή είναι η απόφαση των δέκα λαϊκών δικαστών της Θεσσαλονίκης, μετά από διαδικασία, που διήρκεσε 88 ημέρες.

»Οι ένορκοι εδέχθησαν όλα τα ελαφρυντικά διά τους Γκοτζαμάνη και Εμμανουηλίδη, αθώωσαν τους Γιοσμά και Καπελώνη καθώς και τους άλλους ανώτερους αξιωματικούς της Χωροφυλακής. Η απόφασή των ενόρκων , στα περισσότερα σημεία, ελήφθη παμψηφεί.

»Με την ετυμηγορία τους οι ένορκοι δέχονται: Δεν υπάρχουν ηθικοί αυτουργοί. Οι Γκοτζαμάνης – Εμμανουηλίδης δεν κινήθηκαν από ταπεινά ελατήρια. Οι αστυνομικοί δεν παρεβίασαν εκ προθέσεως το καθήκον τους.

»Η ετυμηγορία εξεδόθη 43 μήνες μετά τον θανάσιμο τραυματισμό του Γ. Λαμπράκη».

Σχολιάζοντας την απόφαση ο εισαγγελέας Δελλαπόρτας δήλωσε μεταξύ άλλων:

« Είχα συστήσει να είναι λαμπρά [η απόφαση] και εκτυφλωτική εις φως, οφείλω να παρατηρήσω ότι εις ορισμένα σημεία μού ενθυμίζει φως εξηντλημένης ηλεκτρικής στήλης. Αλλα εκείνο το οποίον με ξενίζει είναι το ότι ανεγνώρισαν ως ελαφρυντικόν διά τον Γκοτζαμάνην και τον Εμμανουηλίδην ότι δεν ωθήθησαν εκ ταπεινών ελατηρίων.

»Τουλάχιστον αυτό το ελαφρυντικόν είναι ελαφρώς προσβλητικόν. Ας ανεγνώριζαν οποιοδήποτε άλλο».

Λίγο μετά την επιβολή της δικτατορίας, ο Γκοτζαμάνης και ο Εμμανουηλίδης  θα αμνηστευθούν από την χουντική εξουσία και θα αφεθούν ελεύθεροι…