Πόλεμος στην Ουκρανία: Το δράμα των παρένθετων και η αγωνία όσων περιμένουν τα αγέννητα παιδιά τους

Από τότε που ρωσικά τανκς άρχισαν να κυλούν πάνω από τα ουκρανικά σύνορα, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης αναφέρουν τα δεινά των ξένων ζευγαριών που χρησιμοποιούν αμειβόμενες παρένθετες μητέρες από την Ουκρανία.

Συνήθως, αυτά τα άρθρα κάνουν ελάχιστη αναφορά στην ευημερία των παρένθετων, αντίθετα, γράφονται ως ιστορίες που κόβουν την ανάσα, καθώς τα κουρασμένα ζευγάρια ξεκινούν τολμηρές επιδρομές για να φέρουν τα μωρά τους στην ασφάλεια, γράφει ο Guardian.

Η Irish Independent, για παράδειγμα, ανέφερε ένα ζευγάρι της κομητείας Κέρι, που είχε φέρει τον γιο του από την Ουκρανία, χωρίς να κάνει καμία αναφορά στην παρένθετη μητέρα τους, που πιθανώς έφυγε μετά τον τοκετό σε εμπόλεμη ζώνη. Μερικές φορές, τα ζευγάρια φαίνονται αδιάφορα για τα δεινά των γυναικών που άφησαν πίσω: αμερικανή γονέας έγραψε πρόσφατα μια ανάρτηση 1.257 λέξεων στο Instagram σχετικά με την απομάκρυνση του νεογέννητου από την Ουκρανία, στην οποία ευχαρίστησε το… γυμναστήριό της που την κράτησε «αρκετά σε φόρμα» για να κάνει το ταξίδι, ενώ και ο ταξιδιωτικός πράκτορας που είχε κανονίσει το ξενοδοχείο της, δεν έκανε καμία αναφορά στη γυναίκα που μετέφερε το μωρό.

Η Olga Danchenko, μια δικηγόρος παρένθετης μητρότητας από το Κίεβο, που κατέφυγε στη δυτική Ουκρανία με την οικογένειά της την πρώτη ημέρα της εισβολής, έχει πλημμυρίσει από email και τηλεφωνήματα. Στην ανησυχία τους για τα μωρά τους, πολλοί από τους πελάτες της ξεχνούν τη δική της δύσκολη θέση. «Οι γονείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα μωρά τους δεν νοιάζονται για εμάς», λέει.

«Λένε: Γεια, Όλγα, δώσε μου τα έγγραφα. Γεια, Όλγα, σε παρακαλώ σύνταξε αυτό. Γεια, Όλγα, χρειάζομαι πιστοποιητικό γέννησης, χρειάζομαι το μωρό μου, υπέγραψα συμβόλαιο μαζί σου. Όχι μια ερώτηση για το πώς τα πάω». Ακούγεται εξαντλημένη: «Έχουμε εφιάλτες κατά τη διάρκεια της ημέρας και κατά τη διάρκεια των ονείρων μας τη νύχτα», λέει ο Danchenko: «Φαντάζεσαι; Όλα χάνονται σε μια μέρα».

Δεν επικεντρώνονται όλοι μόνο στα μωρά, ωστόσο. «Θέλω να φροντίσω την παρένθετη μητέρα μας», λέει η Annabel (σ.σ. δεν είναι το πραγματικό της όνομα), μια δασκάλα στα 40 της από το Suffolk. «Όχι μόνο επειδή κυοφορεί το μωρό μας – αλλά επειδή είναι ένας άνθρωπος, με τον οποίο έχω δημιουργήσει σχέση».

Η Άναμπελ και ο σύζυγός της προσπαθούσαν να αποκτήσουν μωρό εδώ και μια δεκαετία. Σε αυτό το διάστημα, υπέστησαν τέσσερις αποβολές και τον θάνατο μιας πρόωρα γεννημένης κόρης. Η Annabel ερεύνησε προσεκτικά την παρένθετη μητρότητα και διάλεξε ένα πρακτορείο που θεώρησε ότι ήταν ηθικό. «Δεν μπήκαμε σε αυτό για να κακοποιήσουμε ή να εκμεταλλευτούμε κανέναν», λέει η Annabel. «Συνάψαμε συμφωνία με ένα άτομο για να αλλάξουμε τη ζωή μας – και οικονομικά μπορούμε να αλλάξουμε τη δική της».

Θεωρεί την παρένθετη μητέρα της, μια 33χρονη μητέρα ενός παιδιού, που είναι έγκυος 12 εβδομάδων, φίλη της. «Συνδεθήκαμε αμέσως», λέει η Annabel. «Είναι δύσκολο να εξηγήσεις πώς νιώθεις όταν συναντάς κάποιον που θα αλλάξει τη ζωή σου».

Ακόμη και πριν από τον πόλεμο, η Yana Belozor, η οποία είναι 32 ετών και ζει στο Κίεβο, είχε δει πόσο άσχημα αντιμετωπίζονται ορισμένες παρένθετες μητέρες. Πρώην παρένθετη και η ίδια, λέει ότι το πρακτορείο στο οποίο εργαζόταν δεν της παρείχε συναισθηματική υποστήριξη και ότι έπρεπε να κυνηγήσει τον μισθό της – συνήθως, αμείβονται με ένα εφάπαξ και στη συνέχεια με μια μηνιαία αποζημίωση.

Όταν γέννησε το 2019, λέει ότι το πρακτορείο την έστειλε στο χειρότερο νοσοκομείο του Κιέβου. «Έχω ακόμα εφιάλτες γι’ αυτό», θυμάται και ανατριχιάζει: «Μου φέρθηκαν σαν ζώο. Όλες οι παρένθετες τοποθετήθηκαν μακριά από τις γυναίκες που είχαν τα δικά τους, βιολογικά παιδιά και αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά».

Η εμπορική (σ.σ. έναντι πληρωμής) παρένθετη μητρότητα είναι παράνομη στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, αν και είναι νόμιμη σε ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων πολιτειών των ΗΠΑ. Ο ουκρανός Συνήγορος του Πολίτη για τα παιδιά είπε ότι πιστεύει πως θα πρέπει επίσης να απαγορευτεί στην Ουκρανία, όπου υπολογίζεται ότι 2.000 έως 2.500 παιδιά γεννιούνται μέσω παρένθετης μητρότητας κάθε χρόνο, έναντι πληρωμής.

Η ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων «La Strada» δέχεται 100 κλήσεις το χρόνο από αναξιοπαθούντες ουκρανούς παρένθετους. «Μας στέλνουν τα συμβόλαιά τους για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε πόσο νόμιμα είναι», λέει η Yuliia Anosova, δικηγόρος της οργάνωσης, που είναι επί του παρόντος πρόσφυγας στην Πολωνία. «Είναι μια ολοκληρωτική καταστροφή. Συχνά, δεν είναι καν νόμιμοι». Θυμάται ένα συμβόλαιο στο οποίο μια γυναίκα αναγκάστηκε να μετεγκατασταθεί στα μέσα της εγκυμοσύνης και είπε ότι ο μισθός της θα κοβόταν εάν είχε αρνηθεί.

Διαβάστε επίσης: Η βιομηχανία μωρών του Κιέβου και το δράμα δεκάδων βρεφών εν μέσω κοροναϊού

Ωστόσο, οι υποστηρικτές της παρένθετης μητρότητας στην Ουκρανία υποστηρίζουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πρακτορείων συμπεριφέρεται ηθικά. Πριν από τον πόλεμο, λέει ο Danchenko, το σύστημα ήταν «καταπληκτικό» και λειτουργούσε προς το «καλύτερο συμφέρον των παιδιών και των γονιών».

Η Belozor έγινε συντονιστής παρένθετης μητρότητας για ένα άλλο πρακτορείο, το Delivering Dreams, για να βεβαιωθεί ότι οι άλλες γυναίκες είχαν καλύτερη εμπειρία από εκείνη. «Αυτή είναι η κλήση μου», λέει. Πριν από τον πόλεμο, ήταν υπεύθυνη για την ευημερία 14 εγκύων παρένθετων, κυρίως στο Κίεβο. Σύμφωνα με το νόμο, οι πελάτες – ή εκείνοι που προορίζονται για γονείς – πρέπει να είναι παντρεμένοι, ετεροφυλόφιλοι και ιατρικά ανίκανοι να τεκνοποιήσουν.

Αυτά τα ζευγάρια και οι παρένθετές τους, παγιδεύονται στην ανθρωπιστική καταστροφή. Και η κατάσταση επιδεινώνεται από το γεγονός ότι λίγες υπηρεσίες περίμεναν να εισβάλει η Ρωσία στην Ουκρανία, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έκαναν σχέδια έκτακτης ανάγκης. «Η κατάσταση στην Ουκρανία είναι σταθερή», καθησύχασε ένα πρακτορείο πελάτες του στο Facebook στο τέλος Ιανουαρίου: «Δεν υπάρχει αυξημένη ή ασυνήθιστη στρατιωτική δραστηριότητα».

Παρά τις ανησυχίες της, η Belozor συνεχίζει να εργάζεται. «Η κυριότερη δουλειά μου είναι να κρατώ όλες τις γυναίκες συναισθηματικά σταθερές», λέει. Εάν αρχίσουν να αισθάνονται άγχος, τους πηγαίνει σε γιατρό, για να επιβεβαιώσει ότι το μωρό είναι καλά. Μια μέρα πριν μιλήσουμε, ο καλύτερος φίλος της Belozor, Alexi Semenyk, πυροβολήθηκε στο κεφάλι από τις ρωσικές δυνάμεις κοντά στο Luhansk. Ήταν 35 ετών.

Ζητούν από παρένθετες να κάνουν έκτρωση λόγω πολέμου

Η Fabiana Marcela Quaini, μια αργεντινή δικηγόρος, γνωρίζει έναν πελάτη που έχει χάσει την επαφή με την παρένθετη μητέρα, η οποία πρόκειται να γεννήσει την επόμενη εβδομάδα. Η Kersch-Kibler και η ομάδα της βοηθούν παρένθετες μητέρες και γονείς, μαζί με άλλους φορείς. «Προσπαθούμε να βοηθήσουμε οποιονδήποτε βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση», λέει. «Οι γονείς θέλουν απεγνωσμένα να επικοινωνήσουν με τις παρένθετες».

Και αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μια παρένθετη μητέρα επικοινώνησε για να πει ότι η υπηρεσία της προσπαθούσε να την κάνει να κάνει έκτρωση και δεν μπορούσε να έρθει σε επαφή με τους γονείς».

Ο Χόρχε και η σύζυγός του προσπάθησαν ανεπιτυχώς να αποκτήσουν μωρό για μια δεκαετία. Η παρένθετη μητέρα, Κατερίνα, είναι έγκυος τεσσάρων μηνών. Βρίσκεται στο Κίεβο με τον σύζυγό της και τους γιους της και δεν μπορεί να βρει μια ασφαλή διαδρομή έξω από την πόλη. «Δεν μπορώ να φανταστώ πώς μια έγκυος γυναίκα μπορεί να ζήσει σε έναν πόλεμο με εκρήξεις», λέει ο Χόρχε. «Γι’ αυτό το λόγο, θα προτιμούσα να έρθει στην Αργεντινή, αλλά δεν μπορώ να αποφασίσω γι’ αυτήν. Είναι ελεύθερη. Δεν είναι σκλάβα».

Επειδή η Κατερίνα δεν μιλά ισπανικά και ο Χόρχε δεν μιλάει ουκρανικά, συνήθως επικοινωνούν μέσω του πρακτορείου, αλλά ο Χόρχε προσπαθεί να μην ενοχλεί το προσωπικό εκεί. «Δεν θέλω να τους ενοχλώ τηλεφωνώντας συνέχεια», λέει. «Βρίσκονται σε πόλεμο και το σέβομαι. Ξέρω ότι οι άνδρες στο πρακτορείο πρέπει να πάρουν όπλα για να υπερασπιστούν τη χώρα τους».

Είναι μια τρομερή κατάσταση για όλους τους εμπλεκόμενους – και είναι απίθανο να επιλυθεί σύντομα. «Προσεύχομαι για την υγεία της Κατερίνας, των γιων της και της οικογένειάς της», λέει ο Χόρχε.

Δεν μπορεί να σταματήσει να σκέφτεται την τελευταία φορά που την είδε, στο Κίεβο. Περπατούσε σε μια στάση του τραμ, κρατώντας ένα κουτί με σοκολάτες. «Θα θυμάμαι πάντα αυτή την εικόνα», λέει ο Χόρχε. «Το Κίεβο ήταν όμορφο και ειρηνικό. Τώρα, στις ειδήσεις, δεν μπορώ να πιστέψω αυτό που βλέπω».