Ακόλουθος

Οι αιώνες διαδέχονται ο ένας τον άλλον αλλά οι ακόλουθες από την εποχή που ο Ντιέγο Βελάθκεθ ζωγράφισε τις «Las Meninas» παραμένουν. Οι κυρίες/δεσποινίδες των τιμών στην ισπανική Αυλή του αυτοκράτορα συνέδραμαν τις μπαρόκ λευκές πτυχώσεις τους γύρω από τη νεαρή ινφάντα Μαργαρίτα Τερέσα ασκώντας στο ημίφως την προστατευτική τεχνική της κολακείας. Για να μας θυμίζουν με το αινιγματικό βλέμμα τους μέσα από τον πίνακα του Μουσείου του Πράδο στη Μαδρίτη ότι το τείχος των αυλικών ακολούθων υπήρξε ακλόνητο για την ευρωπαϊκή ηγεμονική νοοτροπία. Κι αυτό βλέπουμε σήμερα να εκδηλώνεται στο ψηφιακό παρόν της κοινωνικής δικτύωσης. Στο πλαίσιο του οποίου ηγεμόνας θεωρείται ο influencer. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι διαθέτει χιλιάδες ακολούθους. Αυτούς τους «Dedicated followers of fashion» για τους οποίους τραγούδησαν οι Kinks το 1973 που τους δίνουν ισχύ επιδραστικότητας μετρημένη από τα εργαλεία μάρκετινγκ της αγοράς και της διαφήμισης υπηρεσιών και προϊόντων.

Ο ακόλουθος είναι αρχετυπικός στη συμπεριφορά του. Μπορεί να ξεκίνησε ως ευνοούμενος υποτελής στο φεουδαλικό καθεστώς της μεσαιωνικής Δύσης, να εξελίχθηκε σε αυλικό θαμώνα βασιλικών ανακτόρων και να παρουσιάζεται σήμερα ως αυτόνομος παίκτης στη δημιουργική οικονομία της ψηφιακής αγοράς. Οπως και οι πρόγονοί του – για να υπάρξει – χρειάζεται να εναποθέσει σε κάποιον την πίστη του. Ο φεουδαλικός του όρκος, ο βασαλικός θεσμός που τον έκανε υπήκοο με προνόμια και υποχρεώσεις αντίστοιχα ισοδυναμεί με το σημερινό like του, το σχολιαστικό «wow!», «hot», λαμπερό emoji του με τα οποία προσυπογράφει τις φωτογραφικές ή σχολιαστικές αναρτήσεις του ηγεμόνα-influencer του.

Ωστόσο υπάρχουν και οι εξεγερμένοι που καταδικάζουν τις επιδραστικές περσόνες, τις λοιδορούν και τις τρολάρουν προβάλλοντας την απελευθερωτική(;) εκφραστική βία τους, συχνά συνδυασμένη με κακής αισθητικής πειραγμένες εικόνες, κολάζ ή βίντεο που σατιρίζουν, επικρίνουν και σχολιάζουν στο όνομα της υποτιθέμενης δημοκρατικής ελευθερίας λόγου το περιεχόμενο της ζωής που ακολουθούν οι πιστοί ακόλουθοι της άλλης πρότασης. Και οι δύο αυτές οπτικές που φαινομενικά έρχονται σε αντίθεση είναι στην πραγματικότητα αυτό που ο Πιερ Μπουρντιέ θα αποκαλούσε «συμπληρωματικά αντίθετα»: υποτίθεται ότι έρχονται σε αντίθεση, αλλά στην πραγματικότητα συγκροτούν μία και μόνη δομή σκέψης.