Η σχετικότητα των πάντων

Ο καύσωνας αμφισβητεί την έλευση του «καλού καιρού», και του καλοκαιριού, οι πυρκαγιές θέτουν εκποδών τη θεωρία ότι η «φύση είναι το σπίτι μας» – είναι ένα σπίτι που έχει τόσο κακοπάθει ώστε να παλεύει να ξεφύγει από τον έλεγχό μας. Πρόκειται για κάτι πέρα από την κλιματική αλλαγή: βρισκόμαστε ενώπιον, και στο επίκεντρο, μιας αλλαγής κλίμακας. Συμβάλλει και η πανδημία, που αντιμετωπίζεται ασύμμετρα κι αποκαλύπτει πολλά για την κοινωνική συνοχή, την πειστικότητα της επιστήμης, τα πολιτικά συστήματα, τη βούληση συνύπαρξης: η ανθρωπότητα δεν την αφήνει να θερίσει, αλλά τής επέτρεψε ν’ αλλάξει, ήδη, και μάλιστα ανεπίστρεπτα, το πώς βιώνουμε τον κόσμο και την ανθρώπινη τρωτότητα.

Από το σάρωμα των σταθερών δεν θα μπορούσε να λείψει και η ψυχαγωγία, που τόσο είχε ανάγκη μια στερημένη από (καταναλωτικές) διαφυγές ανθρωπότητα. Επίκεντρό της προορίζονταν να είναι, αυτό το ασυνήθιστο καλοκαίρι, οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Και μόνο το ότι έγιναν αποτέλεσε έναν θρίαμβο του βολονταρισμού επί της λογικής και, παρότι οι Αγώνες και πολλοί αθλητές και οι διοργανωτές πρόσφεραν στιγμές άμιλλας, ακόμα και υπέρβασης, κάθε άλλο παρά χάρισαν μια συνολική ανάταση. Οι περιορισμοί λόγω πανδημίας και η σχεδόν ενοχική σχέση των θριαμβευτών έναντι του αθλητικού θριάμβου τους – ο αρχηγός της Εθνικής Πόλο βρήκε τα λόγια για να περιγράψει αυτό το συναίσθημα και να χαρίσει έτσι έναν ακόμα σπουδαιότερο τίτλο τιμής στην υπέροχη ομάδα του/μας – προστέθηκαν στην από δεκαετίες απομάκρυνση του επαγγελματικού πρωταθλητισμού από τα αθλητικά ιδεώδη. Κι έτσι αυτοί οι Ολυμπιακοί λειτούργησαν κυρίως ως προσγείωση – και, συμπληρωματικά, ως υπενθύμιση ότι η Κίνα έφτασε σε όλα τις ΗΠΑ και σύντομα θα τις ξεπεράσει.

Ακόμα μεγαλύτερη είναι η προσγείωση στο δεύτερο αθλητικό σίριαλ, ή μάλλον την αναβίωση του σίριαλ «ο Μέσι φεύγει από την Μπαρτσελόνα». Ο σπουδαιότερος σε αξία, και σίγουρα σε φήμη, αθλητής του πλανήτη, «πέτυχε» φέτος αυτό που δεν κατάφερε πέρυσι: πριν από ένα καλοκαίρι ήρθε σε ρήξη με την ομάδα της ζωής του, αλλά τελικά έμεινε, ενώ φέτος είχε έρθει σε συμφωνία να κλείσει εκεί τη λαμπρή καριέρα του, αλλά έφυγε. Πρόβλημα χρημάτων, παρά την αποδοχή κοψίματος της αμοιβής του στη μέση; Αθέτηση κάποιας συμφωνίας; Τρακάρισμα εγωισμών ή μήπως κορεσμός; Οποια και να είναι η αιτία, τι μας λέει αυτό το μεταχρονολογημένο διαζύγιο για τον αθλητισμό και τις κοινωνίες μας;

Οτι ακόμα κι αν είσαι – αυταπόδεικτα, αναμφισβήτητα και μη αναπληρώσιμα – ο καλύτερος, δεν ορίζεις την τύχη σου. Οτι το υλικό στοιχείο υπερισχύει του ηθικού – όλα έχουν την τιμή τους, με πρώτη την ανθρώπινη τιμή. Οτι τα ινδάλματα του αθλητισμού χάνουν, καθώς περνούν τα χρόνια και γκριζάρει ο κόσμος γύρω και μέσα μας, την ελκτική τους δύναμη – φέρτε στη μνήμη τον Πελέ και τον Μαραντόνα, τον Δεληκάρη και τον Κρόιφ. Οτι όλο και περισσότερα γεγονότα, όλο και πιο συχνά, μοιάζουν αναμενόμενα, μοιραία, αβαθή: θυμηθείτε το σοκ από την περσινή «αναχώρηση» του Μέσι, ενώ η φετινή μοιάζει σαν νερό στ’ αυλάκι. Αντιπαραβάλετε το ενδιαφέρον γι’ αυτούς τους Ολυμπιακούς σε σχέση με κάθε προηγούμενο. Σκεφτείτε πόσο ο ειδησεογραφικός ορυμαγδός φτηναίνει ακόμα και τα δραματικότερα γεγονότα (στα οποία δεν ανήκουν, φυσικά, ο Μέσι και οι Ολυμπιακοί, αλλά σίγουρα η καταστροφή του περιβάλλοντος). Κι ότι, καθώς τα πάντα σχετικοποιούνται, οι μύθοι ξεθωριάζουν, η φύση εκδικείται κι οι διαφυγές κλείνουν, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τον ατομικό και συλλογικό εαυτό μας: μπορεί να μη μας αρέσει, αλλά είναι ο μοναδικός τρόπος για να ξανασταθούμε στα – πήλινα, αλλά τουλάχιστον αληθινά – πόδια μας.