Περί δικτατόρων

Η πρώτη αντίδραση ήταν έκπληξη: ο χαρακτηρισμός που ξεστόμισε ο Μάριο Ντράγκι στο τέλος της συνέντευξης Τύπου δεν αιφνιδίασε μόνο τους δημοσιογράφους και τους διπλωμάτες, αλλά και το στενό του περιβάλλον. Ο ιταλός πρωθυπουργός έχει τη φήμη ότι μετράει κάθε του λέξη. Και ο βασικός διπλωματικός του σύμβουλος, ο Λουίτζι Ματιόλο, έχει υπηρετήσει ως πρεσβευτής στην Αγκυρα. Αποκλείεται λοιπόν να αποκάλεσε τυχαία δικτάτορα τον Ερντογάν. Κάτι είχε στο μυαλό του.

Το επίσημο αφήγημα, όπως διαμορφώθηκε ύστερα από λίγες ώρες, είναι ότι παρακολουθούμε τη νέα ευρωπαϊκή πολιτική του Ντράγκι. Πρώτα έστειλε ένα σημάδι στη Ρωσία, με την αποκάλυψη ενός δικτύου κατασκόπων που δρούσε στη Ρώμη. Υστερα έδειξε στους Τούρκους ότι είναι διατεθειμένος να λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Στο στόχαστρό του, εκτός από τα αυταρχικά καθεστώτα, βρίσκεται όμως και η εξωτερική πολιτική της ΕΕ, που στερείται συνοχής, και κατά συνέπεια αποτελεσματικότητας, λόγω της σύγκρουσης πολλών και διαφόρων συμφερόντων.

Ολα αυτά είναι σωστά. Υπάρχουν όμως μερικά προβλήματα. Πρώτον, ο Ντράγκι επιφύλαξε τον επίμαχο χαρακτηρισμό μόνο για τον Ερντογάν, ενώ με βάση την ίδια λογική θα μπορούσε να τον επεκτείνει στον Πούτιν και πολλούς ακόμη απολυταρχικούς ηγέτες, χωρίζοντας στην πραγματικότητα τον πλανήτη σε δυτικού τύπου δημοκρατίες και δικτατορίες. Δεύτερον, ένας δημοφιλής πλην όμως μη εκλεγμένος από τον λαό πρωθυπουργός θα μπορούσε να αντλήσει έναν άλλο όρο από το πλούσιο δυτικό λεξιλόγιο για να χαρακτηρίσει κάποιον που, όσο απεχθής κι αν είναι, έχει εκλεγεί επανειλημμένα με διαδικασίες που δεν έχουν ουσιαστικά αμφισβητηθεί από τη διεθνή κοινότητα. Τρίτον, η αφορμή που επελέγη είναι συζητήσιμη, καθώς υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι για το «Sofagate» δεν ευθύνεται τόσο ο Ερντογάν, όσο οι αρμόδιοι της ΕΕ για το πρωτόκολλο και η ανεπάρκεια του Σαρλ Μισέλ.

«Παρόλο που μου αρέσει να υψώνει κάποιος τη φωνή στον τούρκο πρόεδρο, ίσως οι δηλώσεις Ντράγκι να ήταν λάθος, λίγο ultra vires (εκτός της δικαιοδοσίας του)», επισήμανε ο ανώτατος διπλωμάτης και πρώην επίτροπος Βιομηχανίας Φερντινάντο Νέλι Φερότσι. Ο καθηγητής στρατηγικών σπουδών Τζερμάνο Ντοτόρι, πάλι, μιλά για αυτοσχεδιασμό και συνδέει τις δηλώσεις αυτές με το πρόσφατο ταξίδι του ιταλού πρωθυπουργού στη Λιβύη, όπου Ρώμη και Αγκυρα έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα στο θέμα της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων. Με ενθουσιασμό, πάλι, χειροκρότησαν τις δηλώσεις του Ντράγκι η ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι και ο λαϊκιστής Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος μάλιστα κάλεσε αρχικά σε διαδήλωση μπροστά στην τουρκική πρεσβεία, για να κάνει πίσω στη συνέχεια προκειμένου να μη ρίξει κι άλλο λάδι στη φωτιά.

Θα είχε ενδιαφέρον να γίνει στην Ελλάδα ένα μίνι-γκάλοπ. Συμφωνείτε με τον χαρακτηρισμό του Ντράγκι για τον Ερντογάν; ΝΑΙ κατά 90%. Θα συμφωνούσατε αν έλεγε το ίδιο για τον Πούτιν; ΟΧΙ κατά 90%. Αυλαία.