Ο ανταγωνισμός Τουρκίας – Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που απειλεί την Ανατολική Μεσόγειο

Όταν ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ, de facto ηγέτης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, τάραξε τη Μέση Ανατολή με τη συμφωνία για εξομάλυνση των σχέσεων των ΗΑΕ με το Ισραήλ, δύο ήταν τα κράτη της ευρύτερης περιοχής απογοητεύτηκαν περισσότερο από κάθε άλλο.

Το πρώτο ήταν το Ιράν. Γεγονός αναμενόμενο καθώς όπως αναφέρουν και οι Financial Times, οι υπέρμαχοι της θεοκρατίας απαιτούν συχνά την καταστροφή του εβραϊκού κράτους και χλευάζουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ως μαριονέτα στα χέρια των ΗΠΑ.

Αναμφισβήτητα πάντως η πιο δριμεία αντίδραση ήρθε από την Τουρκία, παρά το γεγονός ότι το τουρκικό κράτος ήταν το πρώτο μουσουλμανικό που πριν από δεκαετίες είχε αναγνωρίσει το νέο τότε κράτος του Ισραήλ.

H Άγκυρα οργισμένη δηλώνει αναφορικά με τη συμφωνία Εμιράτων – Ισραήλ, ότι «δεν θα συγχωρέσει ποτέ αυτήν την υποκριτική συμπεριφορά» ενώ ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε ότι θα ανακαλέσει τον τούρκο πρεσβευτή στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πίσω στην Τουρκία.

Το Άμπου Ντάμπι αν και ανέμενε αντιδράσεις, ενοχλήθηκε ιδιαίτερα από την αντίδραση της Τουρκίας.

Τους τελευταίους 18 μήνες , τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επιδιώκουν να μειωθούν οι εντάσεις με την Τεχεράνη και αξιωματούχοι των Εμιράτων επιμένουν ότι η συμφωνία με το Ισραήλ, τον περασμένο Σεπτέμβριο, σε κανένα σημείο της δεν αφορά το Ιράν και πως ως βασικό στόχο έχει τη χρήση της διπλωματίας για την εξάλειψη των εντάσεων.

Ο ανταγωνισμός μεταξύ Εμιράτων και Τουρκίας

Τη στιγμή όμως που ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ ζητούσε να χαμηλώσουν οι τόνοι, ο ανταγωνισμός μεταξύ Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και Τουρκίας εξελίχθηκε σε εντελώς νέο επίπεδο.

Ένα δεκάμηνο κατηγοριών και αντεγκλήσεων έχει δημιουργήσει μεταξύ των δύο κρατών την πιο τοξική διαμάχη, ανάμεσα στους δύο ισχυρότερους ηγέτες της περιοχής: ένας από τους στενότερους άραβες συνεργάτες των ΗΠΑ εναντίον ενός μέλους του ΝΑΤΟ. Μια διαμάχη που επηρεάζοντας τις ισορροπίες από τον πλούσιο σε κοιτάσματα πετρελαίου Κόλπο ως το Κέρας της Αφρικής αλλά και τις πρώτες γραμμές του εμφύλιου πολέμου της Λιβύης, επηρεάζει ουσιαστικά τις ισορροπίες ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου.

Όπως αναφέρει o Εμιλ Χοκαγιέμ, αναλυτής για τη Μέση Ανατολή στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Σπουδών πρόκειται για «μια μάχη για τον καθορισμό της πολιτικής της Ανατολικής Μεσογείου αυτήν την στιγμή. Είναι ένας ανταγωνισμός που εκδηλώνεται απευθείας ,αλλά και μέσω εκπροσώπων σε πολλές περιοχές, και αναμένεται να εμπλέξει διεθνείς παράγοντες και προς τις δύο πλευρές».

Η μετακίνηση σε μια μεγάλη συμμαχία

Σύμφωνα με αξιωματούχους τόσο από την Τουρκία όσο και από τα Εμιράτα, η συμφωνία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με το Ισραήλ ενεργοποιήθηκε, τουλάχιστον εν μέρει, από την επιθυμία του Άμπου Ντάμπι να εμβαθύνει τις σχέσεις του με γειτονικούς συμμάχους ενάντια στην Άγκυρα.

«Όταν ακούς απειλές από τούρκους αξιωματούχους – και είναι πολύ ηχηρές –   βοηθάει πολύ να έχεις έναν σύμμαχο όπως το Ισραήλ. Έτσι επιταχύνθηκε η συμφωνία» αναφέρει ο ακαδημαϊκός από τα Εμιράτα, Αμπντουλχάλεκ Αμπντούλα, που τα λεγόμενά του συχνά αντικατοπτρίζουν τις απόψεις του επίσημου κράτους των ΗΑΕ.

Οι κινήσεις της Τουρκίας

Οι τουρκικές απειλές έναντι των ΗΑΕ έγινε πιο σαφείς αφότου η Τουρκία αύξησε την παρεμβατικότητά της στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης, υποστηρίζοντας την στηριζόμενη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση της Τρίπολης.

Η τουρκική ισχύς, υποχρεώνοντας τους μαχητές του Χαφτάρ σε υποχώρηση, εξουδετέρωσε ουσιαστικά την εναέρια υπεροχή του και έδωσε ένα τέλος στην προσπάθειά του να ανατρέψει την κυβέρνηση της Τρίπολης,

Mε τον τρόπο αυτό η Τουρκία «τραυμάτισε» σοβαρά τις φιλοδοξίες του Άμπου Ντάμπι καθώς δημιουργήθηκε φόβος για επέκταση της έντασης και νοτιότερα.

Οι αντεγκλήσεις

Ύστερα από τον βομβαρδισμό λιβυκής βάσης στην οποία βρίσκονταν τουρκικά στρατεύματα, τον Ιούλιο, από άγνωστο αεροσκάφος, ο υπουργός εξωτερικών της Τουρκίας, Χουλούσκι Ακάρ διεμήνυσε πως η χώρα του θα τιμωρήσει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα «την κατάλληλη στιγμή και στον κατάλληλο τόπο». Ο Ακάρ κατηγόρησε επίσης τα Εμιράτα για δεσποτισμός σε ολόκληρη την περιοχή αλλά και για χρηματοδότηση τρομοκρατικών ομάδων που δρουν εντός της Τουρκίας

Τα Εμιράτα από την πλευρά τους κατηγορούν τον Ερντογάν για αποικιοκρατικές ψευδαισθήσεις, για στήριξη ισλαμικών ομάδων και δημιουργία ενός εχθρικού άξονα με τον ανταγωνιστή των Εμιράτων, το Κατάρ,  στάση δηλαδή, που σπέρνει χάος στον Αραβικό κόσμο. Έτσι, ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζάγεντ, γνωστός με τα αρχικά MBZ επιχειρεί, όλο και πιο έντονα, να δημιουργήσει μια αραβική συμμαχία ενάντια στην τουρκική επιρροή.