Λιτόχωρο Πιερίας : Το ιδανικό ορμητήριο για τον Όλυμπο

Χτισμένο στις υπώρειες του Ολύμπου, το Λιτόχωρο, η κωμόπολη της Πιερίας με την αξιόλογη ξενοδοχειακή υποδομή και τουριστική κίνηση, αποτελεί τη συνήθη αφετηρία υπέροχων ορειβατικών εξορμήσεων στον επιβλητικό όγκο του ψηλότερου βουνού της χώρας μας.

Η ίδρυση του οικισμού του Λιτοχώρου, έδρας του Δήμου Δίου – Ολύμπου, τοποθετείται στο 14ο αιώνα.

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου

Στα χρόνια της Tουρκοκρατίας κλέφτες και αρματολοί δρούσαν στην ευρύτερη περιοχή του Λιτοχώρου και του Oλύμπου.

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου

Εδώ έχασε τη ζωή του το 1807 ο φημισμένος αρματολός του Ολύμπου Nικοτσάρας και από εδώ ξεκίνησε το 1878 η επανάσταση του Ολύμπου (πρωτεργάτες της, ο επίσκοπος Κίτρους Νικόλαος Λούσης, ο Κοσμάς Δουμπιώτης και ο Ευάγγελος Κοροβάγκος).

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου

Η ναυτική κληρονομιά του Λιτοχώρου

Η αφετηρία της σημαντικής ναυτικής δραστηριότητας που ανέπτυξαν στο διάβα του χρόνου οι Λιτοχωρίτες ανάγεται στο 18ο αιώνα.

Αξιοποιώντας την ιδιότυπη ελευθερία που απολάμβανε το Λιτόχωρο ως ορεινός τόπος, την αλλαγή της φορολογικής πολιτικής των οθωμανικών Αρχών και την ανάγκη εμπορίας της ξυλείας του Ολύμπου, πολλοί κάτοικοι του Λιτοχώρου στράφηκαν τότε προς τη θάλασσα και έγιναν ιδιοκτήτες πλοίων.

Τα επόμενα χρόνια, και ως το τέλος της οθωμανικής κυριαρχίας, το Λιτόχωρο μετατράπηκε σε μια εύρωστη αγροτική και ναυτική κοινότητα με κατεξοχήν προοδευτικούς κατοίκους.

Πόλο έλξης για τους επισκέπτες του Λιτοχώρου αποτελούν τα εξαίρετα εκθέματα του Ναυτικού Μουσείου (ομοιώματα πλοίων, όργανα ναυσιπλοΐας και κειμήλια-ενθυμήματα των λιτοχωριτών ναυτικών), που φανερώνουν την πλούσια ναυτική κληρονομιά της μακεδονικής κωμόπολης.

Αξίζει να σημειωθεί εν προκειμένω ότι κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, τη νύχτα της 18ης προς τη 19η Οκτωβρίου του 1912, οι λιτοχωρίτες καπεταναίοι Νικόλαος Βλαχόπουλος και Μιχαήλ Κωφός (Κουφός) ήταν εκείνοι που οδήγησαν ως πλοηγοί τον υδραίο υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπου εκείνος τορπίλισε το τουρκικό θωρηκτό Φετχί Μπουλέντ.

Τα αξιοθέατα του Λιτοχώρου

Το ενδιαφέρον των επισκεπτών προσελκύουν τα διατηρούμενα δείγματα μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής (στα σοκάκια του οικιστικού πυρήνα του Λιτοχώρου), το κτίριο του Α’ Δημοτικού Σχολείου (πρώην Αστική Σχολή, κτίσμα των αρχών του 20ού αιώνα), η Δημοτική Πινακοθήκη Λιτοχώρου «Βασίλειος Ιθακήσιος», το πάρκο Κατούνια (με χώρους άθλησης και αναψυχής, το μνημείο των πεσόντων κατά τα έτη 1912-1922 και τις προτομές των πρωτεργατών της επανάστασης του Ολύμπου το 1878), η θέση «Μύλοι», με πλατάνια, τρεχούμενα νερά και παλαιούς νερόμυλους, καθώς και τα ξωκλήσια της Αγίας Παρασκευής, των Αγίων Αποστόλων και του Προφήτη Ηλία.

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου

Εξάλλου, κοντά στο Λιτόχωρο βρίσκεται το δάσος του Αϊ-Γιάννη με την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.

Το φαράγγι του Ενιπέα

Με έδρα και ορμητήριο το Λιτόχωρο, οι ταξιδιώτες έχουν τη δυνατότητα να ανακαλύψουν το μαγευτικό φαράγγι του Ενιπέα.

Σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση, τον Ενιπέα, τον ωραιότερο από τους ποτάμιους θεούς, γιο του Ωκεανού και της Τηθύος, ερωτεύτηκε η Τυρώ, κόρη του βασιλιά Σαλμωνέως και της Αλκιδίκης.

Ο θεός Ποσειδώνας, που είδε την Τυρώ και την ερωτεύτηκε, πήρε τη μορφή του Ενιπέα, για να μπορέσει να την κατακτήσει.

Αυτή εξαπατήθηκε και δέχτηκε τον Ποσειδώνα.

Ο θεός του υγρού στοιχείου αποκάλυψε στη συνέχεια την ταυτότητά του στην Τυρώ και της προανήγγειλε τη γέννηση των δίδυμων παιδιών τους, του Πελία και του Νηλέα.

Εξάλλου, στα νερά του Ενιπέα, σύμφωνα και πάλι με τη μυθολογία, λουζόταν η Λητώ, η μητέρα του Απόλλωνα και της Άρτεμης, ενώ το φαράγγι του Ενιπέα υπήρξε ο τόπος όπου οι Μαινάδες κατασπάραξαν τον ήρωα Ορφέα, ποιητή και φημισμένο μουσικό.

Αφετηρία της περιήγησης στο φαράγγι αποτελεί η θέση «Μύλοι», μια από τις εισόδους του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου, σε υψόμετρο 400.

Οι φυσιολάτρες ακολουθούν το καλοδιατηρημένο διεθνές μονοπάτι ορειβατικών διαδρομών Ε4, το οποίο φέρει σήμανση και κατατοπιστικές πινακίδες.

Εντυπωσιακές ορθοπλαγιές, χαράδρες και ρεματιές, πυκνή βλάστηση, γραφικές ξύλινες γέφυρες, τρεχούμενα νερά, λιμνούλες με κρυστάλλινα νερά και μικροί καταρράκτες συνθέτουν ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον, που γοητεύει τους λάτρεις των ορεινών διαδρομών.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν το Άγιο Σπήλαιο, όπου ασκήτεψε ο Άγιος Διονύσιος, και η παλαιά μονή του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω.

Ύστερα από διαδρομή μήκους 9 χιλιομέτρων (μέτριας δυσκολίας) και διάρκειας 5 περίπου ωρών, το Ε4 καταλήγει στη θέση «Πριόνια», στις πηγές του Ενιπέα, σε υψόμετρο 1.100.

Η μονή του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω

Η παλαιά (πατριαρχική και σταυροπηγιακή) μονή του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω, αφιερωμένη αρχικά από τον κτήτορά της στην Αγία Τριάδα, ιδρύθηκε το 16ο αιώνα, κατάφερε δε να αποκτήσει φήμη που ξεπέρασε τα όρια του ελλαδικού χώρου.

Πηγή: imado.gr

Δυστυχώς, η εν λόγω μονή, στην οποία βρίσκεται και ο τάφος του Αγίου, κλήθηκε να καταβάλει βαρύ τίμημα για τη συμβολή της στην εκπαίδευση των πιστών, αλλά και τη συμμετοχή της στους εθνικούς αγώνες.

Πηγή: imado.gr

Η παλαιά μονή του Αγίου Διονυσίου, που έλαβε μέρος στην επανάσταση του 1878 και στο Μακεδονικό Αγώνα, πυρπολήθηκε από τον Βελή πασά (γιο του Αλή πασά) το 1821 και καταστράφηκε από τους γερμανούς κατακτητές το 1943.

Πηγή: imado.gr

Πηγή: imado.gr

Η νέα (ανδρική) μονή του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω βρίσκεται στην περιοχή της Σκάλας Λιτοχώρου. Το καθολικό της είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, φέρει δε τέμπλο με εικόνες του Φώτη Κόντογλου.

Πηγή: imado.gr

Πηγή: imado.gr

Πηγή: imado.gr

Στο σκευοφυλάκιο της νέας μονής φυλάσσονται κειμήλια μεγάλης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας.

Πηγή: imado.gr

Πηγή: imado.gr

Η μονή πανηγυρίζει στις 23 Ιανουαρίου, στην εορτή του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω.

Ο βασιλιάς των ελληνικών βουνών

Στα σύνορα Μακεδονίας και Θεσσαλίας, στα όρια Πιερίας και Λάρισας, υψώνεται επιβλητικός ο Όλυμπος, το ψηλότερο βουνό της χώρας μας (κορυφή Μύτικας ή Πάνθεον, υψόμετρο 2.918) και δεύτερο σε ύψος βουνό της Βαλκανικής χερσονήσου.

Απόκρημνες κορυφές, εντυπωσιακές ορθοπλαγιές, βαθιές χαράδρες, βραχώδεις ρεματιές, αλπικά λιβάδια και πυκνά δάση συνθέτουν την εικόνα αυτού του σπάνιου γλυπτού της φύσης.

Ο Όλυμπος υπήρξε η πρώτη περιοχή της χώρας μας στην οποία εφαρμόστηκε καθεστώς ειδικής προστασίας, καθώς ο ονομαστός για την ομορφιά του ορεινός όγκος κηρύχθηκε εθνικός δρυμός (1938), προκειμένου να προστατευτούν η άγρια χλωρίδα, η πανίδα και το φυσικό τοπίο, αλλά και να προαχθούν η επιστημονική έρευνα και η περιβαλλοντική εκπαίδευση.

Αναρίθμητοι είναι οι φυσιολάτρες που επισκέπτονται όλες τις εποχές του χρόνου τον Όλυμπο, για να απολαύσουν τη μοναδική βιοποικιλότητα του εθνικού δρυμού του, να χαρούν την περιήγηση στις πλαγιές του και να κατακτήσουν τις κορυφές του.

Πηγή: Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

Το εκτεταμένο δίκτυο των μονοπατιών που διασχίζουν τον ορεινό όγκο και τα οργανωμένα ορειβατικά καταφύγια δίνουν τη δυνατότητα στους περιπατητές, τους λάτρεις των ορεινών διαδρομών, τους αναρριχητές και τους ορειβάτες να γνωρίσουν από κοντά τον Όλυμπο, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του, το έντονο ανάγλυφό του.

Πηγή: Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

Φυσικά, πέρα από τα μεγάλης αξίας οικολογικά χαρακτηριστικά του, ο Όλυμπος αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ελληνικής μυθολογίας, καθώς οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τον Όλυμπο ως την ιερή κατοικία των δώδεκα θεών τους, ενώ στην ψηλότερη κορυφή του τοποθετούσαν την έδρα, το θρόνο του Δία.

Πηγή: Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας