Η εποχή των «ταχύτερων επιστροφών»

Παρακολουθώ τη δημόσια συζήτηση για τη νομοθετική πρωτοβουλία για το καθεστώς της χορήγησης ασύλου. Μου έκανε εντύπωση ότι βασικός γνώμονας είναι οι «ταχύτερες επιστροφές». Είτε μιλάμε για τις αλλαγές στην εξέταση των αιτημάτων ανθρωπιστικής προστασίας, είτε για τις διαδικασίες και τις προθεσμίες, όλα κατατείνουν στον ίδιο σκοπό: να είναι ταχύτερη η επιστροφή όσων απορριφθεί η αίτησή τους. Εάν το συνδυάσω και με την παράλληλη έμφαση στη σαφή διάκριση ανάμεσα στους πρόσφυγες (που δικαιούνται ανθρωπιστική προστασία) και τους μετανάστες που πρέπει να επιστρέψουν, η εικόνα συμπληρώνεται.

Γνωρίζω την επιχειρηματολογία υπέρ των αλλαγών, σύμφωνα με την οποία το δικαίωμα στην ανθρωπιστική προστασία δεν φαλκιδεύεται, απλώς γίνεται πιο ορθολογική η διαδικασία απονομής του και οι επιστροφές αφορούν αυτούς που εισέρχονται παράνομα στη χώρα και δεν δικαιούνται ανθρωπιστική προστασία. Oμως δεν μπορώ να συμβιβαστώ με την αντίληψη, που γίνεται κυρίαρχη στην Ευρώπη, ότι «δεν μπορούμε να δεχτούμε άλλους μετανάστες». Aλλωστε, την είχα ακούσει ξανά αρκετά χρόνια πριν, μόνο που τότε απλώς συγκάλυπτε την επιθυμία υπερεκμετάλλευσης μεταναστών που στην πραγματικότητα συνέβαλαν στην ανανέωση των κοινωνιών όπου εγκαταστάθηκαν. Τώρα, η ίδια ρητορική απλώς επιβεβαιώνει την ιδεολογική ηγεμονία της Aκροδεξιάς.

Την ώρα που συζητούμε για το πώς θα εξασφαλιστούν οι «ταχύτερες επιστροφές», καμιά συζήτηση δεν κάνουμε για την ουσία του ζητήματος. Δεν συζητούμε για τα αίτια της μετανάστευσης, που είναι μια κατανομή του πλούτου που παραμένει εξαιρετικά άνιση σε παγκόσμια κλίμακα, οι πόλεμοι που παράγουν ανάπηρες εκδοχές ειρήνης, ή σταδιακά τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής.

Ούτε στεκόμαστε στο παράλογο να υψώνουμε τείχη σε αυτούς που θέλουν να εργαστούν σκληρά και προσφέρουμε προνομιακή μεταχείριση σε όσους αναζητούν τη Χρυσή Βίζα. Και ούτε καθόμαστε ποτέ να ακούσουμε τον πόνο αλλά και την ελπίδα που κρύβει η απόφαση να ξεκινήσει κάποιος τη μακρά πορεία της μετανάστευσης. Αλλωστε, εάν είναι ταχύτερη η επιστροφή του, δεν θα προλάβει και να μας τα πει.