Παραμύθι χωρίς λύκο

Η προεκλογική εκστρατεία ολοκληρώνεται σταδιακά σε κλίμα θερινού καύσωνος και συγκρουσιακής υπολειτουργίας.

Με άδηλο ακόμη αποτέλεσμα. Αλλά και με την αίσθηση ότι η κυβέρνηση στην πραγματικότητα δεν κάνει καν προεκλογική εκστρατεία.

Κυριαρχεί ένας διάχυτος εκνευρισμός. Ο Πρωθυπουργός τσακώνεται με όλους και με τη σκιά του. Οι «πρωτοκλασάτοι» υπουργοί μοιάζουν εξαφανισμένοι. Οι υπόλοιποι υποψήφιοι απλώς κυκλοφορούν. Ο ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτικός οργανισμός δεν δίνει σημεία ζωής. Κι οι μισθοφόροι της «προοδευτικής συμμαχίας» μάλλον αποσύρθηκαν στις μύτες των ποδιών τους.

Μια εβδομάδα πριν από τις εκλογές, το πραγματικό ερώτημα όμως δεν αφορά τις εκλογές. Θα τα βρούμε την άλλη Κυριακή.

Αφορά την κυβέρνηση της οποίας ο βίος ολοκληρώνεται (ούτως ή άλλως) αυτές τις μέρες.

Ας πάμε λίγο πίσω. Διάβασα πρόσφατα ένα ενδιαφέρον βιβλίο για την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησης Τσίπρα (Ελένη Βαρβιτσιώτη – Βικτωρία Δενδρινού, «Η τελευταία μπλόφα. Το παρασκήνιο του 2015, οι συγκρούσεις, το Plan B» εκδόσεις Παπαδόπουλος).

Αφορά το εξάμηνο από τις εκλογές του Ιανουαρίου έως την κωλοτούμπα του Ιουλίου 2015.

Εκεί θα ανακαλύψει κανείς παραστατικά και τεκμηριωμένα τη δράση μιας ομάδας μαθητευόμενων ψώνιων που παραλίγο να καταστρέψουν τη χώρα, ίσως και την Ευρωπαϊκή Ενωση, από ανοησία, ασχετοσύνη, ιδεοληψία και τυχοδιωκτισμό.

Δεν με εκπλήσσει. Τους ξέραμε όσοι τους ξέραμε. Τους κατάλαβαν στη συνέχεια και πολλοί περισσότεροι.

Η δική μου απορία στρέφεται αλλού. Ωραία, οι άνθρωποι αυτοί ήταν νούμερα. Αλλά υποτίθεται ότι εκείνοι που μιλούσαν μαζί τους δεν ήταν.

Πώς λοιπόν οι Μέρκελ και οι Γιούνκερ και οι Ντεϊσελμπλούμ και οι Ολάντ με πλάκα τα γαλόνια τους ανέχτηκαν επί έξι μήνες να κάνουν ότι διαπραγματεύονται, να εκφωνούν βαρύγδουπες μπαρούφες και να φλυαρούν υπεκφεύγοντας; Γιατί δεν τους έδειξαν την πόρτα μόλις τους ψυλλιάστηκαν; Γιατί δεν τους μάζεψαν πριν κοστίσουν; Και γιατί τελικά τους έσωσαν;

Αυτό θα παραμείνει για μένα ένα από τα πιο ακατανόητα μυστήρια. Η απάντηση στο οποίο όμως δεν νομίζω ότι κρύβεται στους δικούς μας. Αλλά στους άλλους.

Ο Σαίξπηρ βάζει τον Κάσσιο να λέει στον «Ιούλιο Καίσαρα» πως «δεν θα ήταν λύκος, αν οι Ρωμαίοι δεν ήταν πρόβατα» – σε ελεύθερη απόδοση…

Πώς λοιπόν οι συνθήκες κι οι περιστάσεις επέτρεψαν σε μια ομάδα αστοιχείωτων ερασιτεχνών να παριστάνει τον λύκο; Και ποιος έκανε για χάρη τους το πρόβατο;

Διότι αν τους ανέχτηκαν επειδή δεν τους πήραν εγκαίρως χαμπάρι, τότε έχω ισχυρές αμφιβολίες για το πολιτικό αισθητήριο της ευρωπαϊκής ηγεσίας.

Ενώ αν τους ανέχτηκαν επειδή δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά, τότε είχε δίκιο ο Βαρουφάκης. Οι δικοί μας φαίνεται ότι διέθεταν ανυποψίαστα περιθώρια πίεσης, μάλλον μεγαλύτερα από όσο κι οι ίδιοι υπολόγιζαν.

Η εύκολη εξήγηση είναι ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση η ελαστικότητα, η προσαρμοστικότητα και το νταραβέρι έχουν γίνει κανόνας. Και η αποφυγή της σύγκρουσης αποτελεί κάτι σαν θρησκεία.

«Μη φεύγετε ποτέ από το τραπέζι» λέγεται ότι συμβουλεύει ο Γιούνκερ τα στελέχη του. Ετσι η διαπραγμάτευση συνεχίζεται ατέρμονα κι αξεδιάλυτα είτε αφορά την Ελλάδα, είτε την αγροτική πολιτική, είτε το Brexit. Πάντα υπάρχει και κάτι παρακάτω.

Η άλλη εξήγηση λέει ότι «τόσοι ήσαντε». Φαντάζεται κανείς τον Ντε Γκολ ή τη Θάτσερ ή τον Μιτεράν ή τον Κολ ή ακόμη και τον Ντελόρ να ξενυχτάνε κουβεντιάζοντας με τον Τσίπρα και τον Βαρουφάκη;

Ανεξάρτητα όμως από την εξήγηση, έχω την αίσθηση ότι αυτό το πρώτο εξάμηνο δημιούργησε την αυταπάτη στον Τσίπρα ότι μπορείς και να πουλάς τρέλα και να κάνεις φιγούρα και να μένεις τελικά ζωντανός διότι κάποιος καλός Χριστιανός θα βρεθεί να σε σώσει.

Ακριβώς όπως έσωσαν τον ίδιο από το αδιέξοδο και την καταστροφή ο Παυλόπουλος, ο Μεϊμαράκης κι οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί στα αμφιλεγόμενα γεγονότα του Ιουλίου 2015.

Μπορεί τώρα ο Νίκος Φίλης να λέει ότι «υπήρξαν διάφορες ψευδαισθήσεις για τον ρόλο του Καραμανλή», αλλά τότε (και αργότερα) οι «καραμανλικοί» είναι εκείνοι που τους επέτρεψαν να τη βγάλουν καθαρή. Για αδιευκρίνιστους ή ανεξιχνίαστους λόγους.

Οι συμπεριφορές των μεν και των δε, εντός κι εκτός Ελλάδας, κατανοητές ή ακατανόητες, είχαν τελικά ένα απτό αποτέλεσμα: διαμόρφωσαν στην «ομάδα του Μαξίμου» την πεποίθηση του ακατάβλητου, την αίσθηση της υπεροχής κι ένα μεγαλείο ισχύος. Τη βεβαιότητα ότι όλοι τους χρωστάνε κι όλους μπορούν να τους κοροϊδέψουν. Την εντύπωση ότι ο Τσίπρας «έχει άστρο».

Με μεγάλη φυσικότητα έλεγε ο ίδιος προ ημερών στην τηλεόραση πως άλλος ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ το 2012, άλλος το 2015 κι άλλος το 2019. Κάτι σαν ετήσιος χορός μεταμφιεσμένων!

Ή απλώς μια σύγχρονη, πιο κυνική, ίσως και πιο φαύλη εκδοχή του transformismo που εφάρμοσαν ο Αγκοστίνο Ντεπρέτις κι ο Τζιοβάνι Τζιολίτι στην Ιταλία, στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η πεποίθηση αυτή ενισχύθηκε κι από την εγγενή δουλοπρέπεια και υποτακτικότητα μιας επιχειρηματικής τάξης στην Ελλάδα η οποία έχει διαχρονικά διαποτιστεί από το δόγμα «με το γκοβέρνο, μπρε!».

Κορυφαίος επιχειρηματικός παράγοντας μου είχε διηγηθεί (γελώντας) προ διετίας τις οικονομικές αερολογίες που άκουγε υπομονετικά από το στόμα του Πρωθυπουργού σε κάποιο τραπέζι – χωρίς φυσικά το ακροατήριο να αντιδράσει!..

Σε αντίθεση με το θέατρο όμως, το καλό με την πολιτική είναι ότι στο τέλος καταλήγει στα πραγματικά μεγέθη. Αν σήμερα η ψευδαίσθηση της ισχύος του Τσίπρα καταρρέει, είναι επειδή δεν υπήρξε παρά μια απλή κι ανιστόρητη ψευδαίσθηση.

Δημιουργήθηκε με την εξουσία. Διαμορφώθηκε από την εξουσία. Και μαζί με την εξουσία θα πεθάνει. Το παραμύθι τελικά δεν είχε λύκο.

Για να ησυχάσει κι ο Κάσσιος!