Ακροδεξιά: Η Ευρώπη τουλάχιστον ανησυχεί. Εμείς κοιμόμαστε

Εάν κανείς κοιτάξει τον ευρωπαϊκό Τύπο αυτές τις μέρες θα παρατηρήσει ότι αυξάνεται η ανησυχία πως η Ακροδεξιά θα έχει μια εντυπωσιακή καταγραφή στις επερχόμενες ευρωεκλογές και αυτό θα έχει συνολικότερες επιπτώσεις όχι μόνο ως προς τους εσωτερικούς πολιτικούς συσχετισμούς των κρατών – μελών αλλά και ως προς τη λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμών, σε μια περίοδο που ούτως ή άλλως το κύρος τους έχει υποστεί πλήγμα.

Ας μην ξεχνάμε ότι σε χώρες, όπως η Ουγγαρία αλλά και η Ιταλία, η Ακροδεξιά κυβερνά, ενώ σε άλλες μετέχει στις εκλογές με πολλές αξιώσεις και αναμένεται να συγκεντρώσει μεγάλο ποσοστό, αποτελώντας την έκπληξη και να διεκδικήσει ρόλο ρυθμιστή των πολιτικών εξελίξεων.

Ήδη η Ακροδεξιά επηρεάζει σημαντικά τα πολιτικά πράγματα στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Αρκεί να σκεφτούμε ότι η στροφή της Ευρώπης σε πολύ πιο αυστηρή αντιμεταναστευτική πολιτική είναι αποτέλεσμα τρόπου που ήδη κόμματα και κυβερνήσεις του «συνταγματικού τόξου» ενσωματώνουν πλευρές της ακροδεξιάς πολιτικής ατζέντας σε μια προσπάθεια να ανακόψουν την επιρροή της.

Όμως, το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Γιατί εάν επαληθευτούν οι προβλέψεις και αρχίσουμε να έχουμε μεγαλύτερη συμμετοχή ακροδεξιών κομμάτων στη διακυβέρνηση ή αυτά αναδειχτούν σε βασικό αντιπολιτευτικό πόλο, τότε θα μιλάμε για μια άλλη δυστοπική κατάσταση.

Γιατί τότε η δυνατότητά της να επηρεάζει τη συνολική κατεύθυνση της Ευρώπης θα είναι πολύ μεγαλύτερη. Και αυτό δεν θα περιοριστεί στα ζητήματα της πολιτικής για το μεταναστευτικό και το προσφυγικό, αλλά θα επεκταθεί στα δικαιώματα των γυναικών (όπως π.χ. το δικαίωμα στην άμβλωση) ή στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Αλλά και με την επίκληση της προτεραιότητας των «εθνικών αποφάσεων» θα θέσει σε κίνδυνο την όποια ικανότητα έχουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να απαιτήσουν τήρηση κανόνων κράτους δικαίου.

Για να μην αναφερθώ στο ότι από τη φύση του το ευρωπαϊκό οικοδόμημα χρειάζεται μια πολιτική με έντονο το στοιχείο της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης για να μη γίνει απλώς μια «οικονομική ενοποίηση» αλλά και για να μη λειτουργεί απλώς ως «διαρκές παζάρι» μεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών μελών.

Στην Ευρώπη -που βέβαια μόνο άμοιρη ευθυνών δεν είναι για την άνοδο της Ακροδεξιάς, η οποία τώρα την απειλεί – δεν έχουν ακόμη καταφέρει να εφαρμόσουν μια πολιτική που θα μπορεί να περιορίζει την επιρροή της Ακροδεξιάς.

Τουλάχιστον, όμως, ανησυχούν και προβληματίζονται.

Αντιθέτως, στην Ελλάδα απλώς κοιμόμαστε. Θεωρούμε ότι ξεμπερδέψαμε με την Ακροδεξιά επειδή καταδικάστηκε η ηγεσία της εγκληματικής νεοναζιστικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή», ή επειδή τώρα απαγορεύτηκε ορθά η συμμετοχή των «Σπαρτιατών» στις ευρωεκλογές και δεν βλέπουμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο που είναι ότι ήδη στις εκλογές του 2023 η Ακροδεξιά πήρε κοντά 13% και έχει τρεις διαφορετικές εκφράσεις στη Βουλή.

Βαυκαλιζόμαστε με τη σκέψη ότι οι ηγετικές μορφές της ελληνικής Ακροδεξιάς δεν μπορούν να γίνουν ηγέτες εθνικού επιπέδου και δεν βλέπουμε την ουσία που είναι ότι εάν σήμερα υπήρχε μια κάπως πιο «αξιόπιστη» ηγεσία, που να δίνει και μερικά «εχέγγυα», θα βλέπαμε την Ακροδεξιά να κινείται ως εναλλακτικός πολιτικός πόλος.

Ακόμη χειρότερα, κάνουμε και εδώ το λάθος να θεωρούμε ότι η απάντηση στην Ακροδεξιά είναι να αρχίσουν και τα κόμματα διακυβέρνησης να χρησιμοποιούν μια ρητορική του τύπου «πατρίς – θρησκεία – οικογένεια», κάτι που στην πραγματικότητα απλώς ενισχύει την Ακροδεξιά.

Γιατί ούτε μια κεντροδεξιά που γίνεται όλο και πιο νεοφιλελεύθερη και συνάμα όλο και πιο αυταρχική, ούτε μια κεντροαριστερά που αποκόπτεται από τις αξίες της στο όνομα της «κυβερνησιμότητας» μπορεί σήμερα να αποτελέσει αντίπαλο δέος στην Ακροδεξιά.

Αυτό που χρειάζεται είναι να υπάρξει ξανά μια αριστερή προοδευτική παράταξη ικανή να συνδυάζει την υπεράσπιση της δημοκρατίας με την κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά και σε θέση να επικοινωνεί πραγματικά με τα πιο λαϊκά στρώματα. Γιατί αυτή και θα μπορούσε να εξασφαλίσει ότι λαϊκά στρώματα δεν θα έλκονται από τη ρητορική της Ακροδεξιάς, αλλά και συνάμα θα πίεζε και την κεντροδεξιά να κινηθεί σε πιο δημοκρατική κατεύθυνση.

Διαφορετικά, απλώς θα παρακολουθήσουμε αμήχανοι –και στο τέλος φοβισμένοι– την εκκόλαψη του «αυγού του φιδιού».