Ισπανία: To PSOE βγάζει αρχηγό και η κεντροαριστερά ψάχνει μέλλον

Στις κάλπες προσέρχονται τα περίπου 200 χιλιάδες μέλη του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE), προκειμένου να επιλέξουν τον νέο γενικό γραμματέα.

Η διαδικασία θεωρείται κρίσιμη για το μέλλον της κεντροαριστεράς, αλλά και της κυβέρνησης μειοψηφίας του Μαριάνο Ραχόι. Για τον νυν πρωθυπουργό έχει σημασία ποιος θα αναδειχθεί στην ηγεσία του μεγαλύτερου κόμματος της Αντιπολίτευσης, καθώς κατά περίπτωση ενδέχεται να χρειαστεί κοινοβουλευτική στήριξη ή αποχή.

Την προεδρία διεκδικούν τρία από τα πλέον γνωστά στελέχη του PSOE: ο τέως αρχηγός Πέδρο Σάντσεθ, ο τέως πρόεδρος της Βουλής και πρώην πρόεδρος της Χώρας των Βάσκων Πάτσι Λόπεθ και η πρόεδρος της Ανδαλουσίας, Σουσάνα Ντίαθ.

Ο Πέδρο Σάντσεθ δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Υπήρξε αρχηγός του PSOE στα πρόσφατα χρόνια της πρωθυπουργίας Ραχόι (2014-2016) και είδε το κόμμα του να χάνει σχεδόν σε όλες τις κάλπες που στήθηκαν στην Ισπανία όλο εκείνο το διάστημα.

Μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2015, όταν τα δύο μεγάλα κόμματα υποχώρησαν σε επίπεδα πρωτοφανή για τα μεταπολιτευτικά χρονικά της χώρας, ο ίδιος επιχείρησε να σχηματίσει κυβέρνηση με ισχνή κοινοβουλευτική δύναμη και απέτυχε. Δεν τον βοήθησε (διά της αποχής) το κόμμα του Ραχόι, ούτε όμως (διά της στήριξης) οι Podemos του Ιγκλέσιας.

Έτσι η χώρα οδηγήθηκε σε νέες κάλπες το 2016, από τις οποίες το κόμμα του Ραχόι ενισχύθηκε και το PSOE απλώς ικανοποιήθηκε που για λίγες χιλιάδες ψήφους δεν έχασε τη δεύτερη θέση.

Ο Σάντσεθ αρνήθηκε κατηγορηματικά την αποχή στη Βουλή, ώστε να γίνει πρωθυπουργός ο Ραχόι σε κυβέρνηση μειοψηφίας, αλλά με αρκετά σημαντικότερη κοινοβουλευτική δύναμη.

Το επίμονο «όχι» θα οδηγούσε σε νέες πρόωρες εκλογές, στα τέλη του 2016. Οι δημοσκοπήσεις μάλιστα έδειχναν ότι αν όντως γίνονταν τότε εκλογές, το PSOE θα έχανε και τη δεύτερη θέση από τους Podemos.

Έτσι, οι «βαρόνοι» του κόμματος τον ανέτρεψαν, ο Ραχόι έγινε πρωθυπουργός και το κόμμα ανακοίνωσε ότι πάει σε εκλογές για νέο ηγέτη.

Ο Σάντσεθ αποφάσισε να επιστρέψει, ποντάροντας στους οργανωμένους οπαδούς που τον στηρίζουν. Κατήγγειλε τους κομματικούς μηχανισμούς (που πάντως τον έκαναν πρόεδρο το 2014) και υπόσχεται ανανέωση της κεντροαριστεράς και αντιπολίτευση στον Ραχόι.

Το πρόσωπο που πρωταγωνίστησε στην ανατροπή του το 2016, η Σουσάνα Ντίαθ, διεκδικεί επίσης την προεδρία του κόμματος. Είναι μάλιστα η πρώτη φορά που μία γυναίκα θέλει να γίνει αρχηγός του ιστορικού PSOE.

Η Ντίαθ είναι η μοναδική πολιτικός που χάρισε χαμόγελα στο κόμμα στη διάρκεια των «πέτρινων χρόνων» της πρωθυπουργίας Ραχόι: στις κάλπες που στήθηκαν στην Ανδαλουσία το 2015 κέρδισε την πρώτη θέση (έτσι κι αλλιώς η Ανδαλουσία είναι προπύργιο των Σοσιαλιστών) και η ίδια έγινε πρόεδρος της περιοχής.

Είναι εξαιρετικά δημοφιλής στην Ανδαλουσία, όχι όμως και ευρύτερα στους οργανωμένους οπαδούς του κόμματος που της χρεώνουν το «πραξικόπημα» ανατροπής του Σάντσεθ.

Ο τρίτος που διεκδικεί την ηγεσία είναι ο εξαιρετικά δημοφιλής, Πάτσι Λόπεθ. Υπήρξε πρόεδρος της Χώρας των Βάσκων το διάστημα 2009-2012, ο μοναδικός στη μεταπολιτευτική ιστορία που δεν προερχόταν από βασικό κόμμα.

Ο ίδιος κρούει τον κώδωνα για τον κίνδυνο να «εξαφανιστεί» το PSOE (που πολιορκείται από τους Podemos), ξεκαθαρίζοντας ότι το πρόβλημα δεν είναι η Δεξιά, αλλά «οι ίδιοι μας οι εαυτοί».

Ο Λόπεθ είχε κατά κάποιο τρόπο αναλάβει το ρόλο του «κυανόκρανου» σε αυτή την εσωκομματική προεκλογική εκστρατεία, όπου τα πυρά μεταξύ Ντίαθ και Σάντσεθ ήταν συνεχόμενα.

Ο νικητής (τα φαβορί είναι η Ντίαθ και ο Σάντσεθ) θα κληθεί επειγόντως να ανανεώσει την κεντροαριστερά στην Ισπανία σε ένα νέο πολιτικό τοπίο: η εποχή του δικομματισμού έχει παρέλθει και οι κυβερνήσεις συνεργασίας είναι γεγονός.

Άλλωστε, η κουλτούρα της συνεργασίας δεν είναι άγνωστη στη χώρα, αφού σε τοπικό επίπεδο εδώ και πολλές δεκαετίες αποτελεί ρουτίνα.

Το ζητούμενο για το PSOE είναι να βρει τρόπο να φέρει πίσω τα 7 εκατομμύρια ψηφοφόρους που έχει χάσει, να γίνει ελκυστικό στους νέους (που στρέφονται στους Podemos), να παρουσιάσει καινούργιες ιδέες που θα το φέρουν πίσω στην εξουσία. Το κυριότερο: να γίνει κόμμα της βάσης και όχι των «παραγόντων».

Αυτό το τελευταίο αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πρόκληση.

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ