Δύο νέες εξετάσεις αίματος εντοπίζουν γρήγορα το μεταστατικό μελάνωμα

Δύο νέες αιματολογικές εξετάσεις μπορούν με αξιοπιστία να εντοπίσουν μέχρι πρότινος μη ανιχνεύσιμες μορφές επιθετικών καρκίνων του δέρματος, υποστηρίζουν αμερικανοί ερευνητές βάσει στοιχείων που παρουσίασαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας για την Έρευνα του Καρκίνου, στην Ουάσινγκτον.

Η επιστημονική ομάδα του Ιατρικού Κέντρου «Langone» του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και του Αντικαρκινικού Κέντρου «Perlmutter», ευελπιστούν ότι ένα γρήγορο και ακριβές τεστ για όλους τους τύπους μεταστατικού μελανώματος, μπορεί να καταστήσει ευκολότερη την πρώιμη ανίχνευση των ενδείξεων της καρκινικής υποτροπής.

Τα νέα αιματολογικά τεστ χρειάζονται μόλις 48 ώρες για να δώσουν το τελικό αποτέλεσμα και προς το παρόν έχουν χρησιμοποιηθεί μόνο σε εργαστηριακές συνθήκες.

Είναι ωστόσο οι πρώτες εξετάσεις που εντοπίζουν το DNA του μελανώματος στο αίμα των ασθενών των οποίων ο καρκίνος έχει δώσει μεταστάσεις και που δεν έχουν ελαττώματα στα γονίδια BRAF ή NRAS, τα οποία είναι γνωστό ότι πυροδοτούν την ανάπτυξη του καρκίνου. Συνδυαστικά οι μεταλλάξεις στα γονίδια BRAF και NRAS αναλογούν στις μισές εκ των 50.000 περιπτώσεων μελανώματος που διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο στις ΗΠΑ και μπορούν να εντοπιστούν με τα υπάρχοντα διαγνωστικά μέσα. Όμως, οι ερευνητές εκτιμούν ότι όταν τα νεότερα διαγνωστικά τεστ καταστούν διαθέσιμα για ευρεία κλινική χρήση, τότε η μεγάλη πλειοψηφία τω μελανωμάτων θα ανιχνεύεται εγκαίρως.

Οι δύο αιματολογικές εξετάσεις καταγράφουν το DNA του όγκου που κυκλοφορεί στο αίμα (ctDNA), και το οποίο εκκρίνεται όταν τα κύτταρα του όγκου πεθαίνουν και αποδομούνται. Τα τεστ ανιχνεύουν δηλαδή τις αλλαγές στις μεταλλάξεις ενός γονιδίου που ελέγχει την ανάστροφη μεταγραφάση της τελομεράσης (TERT), μια πρωτεΐνη που βοηθά τα καρκινικά κύτταρα να διατηρούν την φυσική δομή των χρωμοσωμάτων τους.

Οι ανιχνεύσιμες αλλαγές συμβαίνουν στις μεταλλάξεις, όπου ένα μόριο κυτιδίνης λειτουργεί σαν διακόπτης on-off για το γονίδιο της TERT και αντικαθίσταται από την θυμιδίνη. Τόσο η μετάλλαξη C228T, όσο και η C250T συντελούν στο να κολλάει ο διακόπτης στο on, βοηθώντας έτσι τα κύτταρα του όγκου να πολλαπλασιάζονται.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι νέες αυτές εξετάσεις θα πλεονεκτούν έναντι των υπαρχόντων ειδικά στο σκέλος της παρακολούθησης της ασθένειες, διότι οι ασθενείς θα γλιτώνουν από την ακτινοβολία που συνεπάγονται οι αξονικές τομογραφίες, ενώ τα τεστ θα μπορούν να γίνουν συχνότερα και πιο εύκολα.

Στο πλαίσιο της μελέτης, οι επιστήμονες έλεγξαν την αποτελεσματικότητα των δύο νέων διαγνωστικών μέσων σε δείγματα από δέκα όγκους από ασθενείς που είχαν διαγνωστεί με και χωρίς μεταστατικό μελάνωμα. Επίσης έλεγξαν τέσσερα δείγματα πλάσματος αίματος από ασθενείς με και χωρίς τη νόσο. Τα τεστ εντόπισαν σωστά σε όλες τις περιπτώσεις το μεταστατικό μελάνωμα. Μάλιστα, η επιτυχημένη ανίχνευση του καρκίνου έγινε ακόμα και σε δείγμα που περιείχε μόλις 1% μεταλλαγμένου ctDNA σ’ ένα κλασσικό δείγμα πλάσματος αίματος των 5 ml.

Οι ερευνητές θα συνεχίσουν τη μελέτη με στόχο να δουν αν τα τεστ μπορούν να καταγράψουν την εξέλιξη του επιθετικού καρκίνου και να βοηθήσουν τους γιατρούς να αποφασίσουν πότε είναι αναγκαία μια αλλαγή στη θεραπεία, και αν μπορούν επίσης να εντοπίσουν έγκαιρα άλλους καρκίνους, όπως του εγκεφάλου, που περιλαμβάνουν επίσης μεταλλάξεις της TERT.

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr