Ο Λώρενς πίνει τσάι στη Σαχάρα: Η έρημος στο σινεμά

Αγγελική Στελλάκη

Ο κινηματογραφικός φακός λάτρεψε την έρημο, τις απέραντες εκτάσεις, τις αμμοθύελλες. Τις κατέγραψε άλλοτε εντυπωσιακές, συχνά επικίνδυνες, πάντοτε λουσμένες στη λάμψη ενός ανελέητου ήλιου.

Όταν κυκλοφόρησε το Δόκτωρ Ζιβάγκο στις αίθουσες, ο κριτικός της εφημερίδας London Evening Standard έγραψε: «Το Δόκτωρ Ζιβάγκο του Ντέιβιντ Λιν κάνει για το χιόνι αυτό που ο Λώρενς της Αραβίας έκανε για την άμμο». Ο Λώρενς της Αραβίας θεωρείται σήμερα η πλέον εμβληματική ταινία που διαδραματίζεται σε έρημο.

Οι ερημικές τοποθεσίες έδιναν τη δυνατότητα στους σκηνοθέτες να αφηγηθούν ιστορίες με ήρωες που βρίσκονταν υπό το έλεος της φύσης, ιστορίες για ανθρώπους που έφταναν στα όριά τους και τα ξεπερνούσαν, που βρίσκονταν μακριά από τον πολιτισμό, ιστορίες επιβίωσης.

Με αφορμή την ταινία «Η Βασίλισσα της Ερήμου» του Βέρνερ Χέρτσογκ που προβάλλεται ήδη στις αίθουσες -και αφηγείται τη ζωή μιας Βρετανίδας λογοτέχνιδος και αρχαιολόγου στις ερήμους της Μέσης Ανατολής-, το in.gr παρουσιάζει ταινίες όπου πρωταγωνιστούν απέραντες αμμώδεις (ή πετρώδεις) εκτάσεις.

Bitter Victory (Πικρή Νίκη, 1957)

Αρκετές είναι οι πολεμικές ταινίες που εκτυλίσσονται σε ερήμους (ανάμεσά τους και το «Three Kings» του Ντέιβιντ Ο. Ράσελ). Στο «Bitter Victory» του Νίκολας Ρέι η δράση τοποθετείται στη Βόρειο Αφρική, όπου δύο διοικητές βρετανών στρατιωτών βρίσκονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Μία άκρως πεσιμιστική ματιά κάτω από τον ήλιο της Σαχάρας με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον.

Τσάι στη Σαχάρα (1990)

Η εξαιρετική φωτογραφία του Βιτόριο Στοράρο ανέδειξε τις εκτάσεις της ερήμου που κινηματογράφισε ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι στην ταινία Τσάι στη Σαχάρα (The Sheltering Sky) με πρωταγωνιστές τους Ντέμπρα Γουίνγκερ και Τζον Μάλκοβιτς. Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός ζευγαριού αμερικανών καλλιτεχνών που φτάνουν στην Ταγγέρη με στόχο να περιπλανηθούν στη Σαχάρα, αναζητώντας νέες εμπειρίες και ενώ η σχέση τους βιώνει κρίση.

Λώρενς της Αραβίας (1962)

Το αριστούργημα του Ντέιβιντ Λιν αφηγείται την πραγματική ιστορία του Τ.Ε. Λόρενς που επιχείρησε να ενώσει τις αραβικές φυλές ενάντια στους Τούρκους στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μία ιστορία αποφασιστικότητας -αλλά και αλαζονίας- με μία συγκλονιστική ερμηνεία από τον Πήτερ Ο’ Τουλ και μία από τις πιο εμβληματικές σκηνές σε έρημο στην ιστορία του σινεμά: τη σκηνή όπου από μακριά διακρίνουμε τον χαρακτήρα που ερμηνεύει ο Ομάρ Σαρίφ να πλησιάζει.

Ο Άγγλος Ασθενής (1996)

Ερωτική ιστορία με φόντο τη Σαχάρα που έκανε διάσημο τον βρετανό ηθοποιό Ρέιφ Φάινς. Η ταινία αφηγείται το ειδύλλιο μεταξύ του χαρτογράφου Λάζλο ντε Αλμάσι και μιας παντρεμένης γυναίκας στη διάρκεια ενός ταξιδιού σε Αίγυπτο και Λιβύη λίγο πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η κορύφωση της ταινίας βρίσκει τον απελπισμένο κόμη να αναζητά βοήθεια στην έρημο.

Gerry (2002)

Ο Γκας Βαν Σαντ φέρνει την ανθρώπινη φύση στα όριά της, με μία ιστορία με ήρωες δύο φίλους που ξεκινούν για ένα ταξίδι στην έρημο χωρίς να πάρουν μαζί τους νερό ή φαγητό. Κατά κάποιους αριστούργημα, κατά άλλους ανιαρή, η ταινία του Γκας Βαν Σαντ με τους Κέισι Άφλεκ και Ματ Ντέιμον συζητήθηκε αρκετά.

Ο Μικρός Πρίγκιπας (2015)

Ένα νεαρό κορίτσι γνωρίζει τον κόσμο του Μικρού Πρίγκιπα και σε αυτό το μικρό animated – θαύμα η έρημος καταγράφεται ίσως με τον πιο όμορφο τρόπο που έχει καταγραφεί ποτέ σε ταινία animation: με τρόπο συγκινητικό και ονειρικό (όπως ακριβώς θα ήθελε ο Αντουάν Ντε Σεντ Εξιπερί).

Ζαμπρίσκι Πόιντ (1970)

Η κλασική ταινία του Μικελάντζελο Αντονιόνι είναι γυρισμένη στο Ντεθ Βάλεϊ και τις βραχώδεις εκτάσεις του. Μία ωδή στην άδεια αμερικάνικη ζωή, μία ταινία επαναστατική με υπέροχες εικόνες από τις απέραντες εκτάσεις των ΗΠΑ.

Woman in the Dunes (1964)

Η ταινία του Ιάπωνα Χιρόσι Τεσιγκαχάρα αφηγείται την ιστορία ενός συλλέκτη εντόμων (Έιτζι Οκάντα), ο οποίος παγιδεύεται σε έναν λάκκο με άμμο, όπου συναντά μια χήρα που προσπαθεί να απομακρύνει την άμμο που πέφτει συνεχώς. Η ταινία γυρίστηκε στους αμμόλοφους του Τοτόρι στα δυτικά της Ιαπωνίας.

Ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος (1966)

Σπαγκέτι γουέστερν χωρίς το κατάλληλο τοπίο δεν νοείται και ο Σέρτζιο Λεόνε το γνωρίζει καλά αυτό. Η ταινία γυρίστηκε στην έρημο Ταμπερνάς στην Ισπανία, η οποία «μεταμφιέζεται» σε Άγρια Δύση για σκληρούς άνδρες. Εκεί, ακόμα και ο Κλιντ Ίστγουντ κινδυνεύει κάτω από τον καυτό ήλιο.

Fata Morgana (1971)

Με την «Βασίλισσα της Ερήμου» ο Βέρνερ Χέρτσογκ επιστρέφει στις απέραντες εκτάσεις άμμου, τις οποίες μάς τις είχε παρουσιάσει και στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Το «Fata Morgana» γυρίστηκε στη Σαχάρα και η αρχική ιδέα ήταν να δημιουργηθεί μία ταινία που να παραπέμπει σε επιστημονική φαντασία, χωρίς την χρήση αφήγησης, όπου η έρημος θα παρέπεμπε σε έναν διαφορετικό πλανήτη. Στην ταινία ακούγονται τραγούδια του Λέοναρντ Κοέν.

Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής (2015)

Ένα άγριο κυνηγητό σε μία χωρίς νερό και πράσινο ερημική έκταση, μία πυρετώδης ταινία δράσης γυρισμένη στη Ναμίμπια (η οποία συμβολίζει έναν μετά-αποκαλυπτικό κόσμο). Διόλου τυχαία το πιο πολύτιμο αγαθό είναι το νερό σε ένα blockbuster με φεμινιστικό και οικολογικό μήνυμα.

Μια Ελληνίδα στο Χαρέμι (1971)

Η Ρένα Βλαχοπούλου και ο Χρόνης Εξαρχάκος πραγματοποιούν αναγκαστική προσγείωση στην έρημο, όπου έρχονται αντιμέτωποι και με την συνηθισμένη οφθαλμαπάτη. Η ταινία δεν γυρίστηκε σε κάποιο εξωτικό μέρος του εξωτερικού, αλλά στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στις Αμμοθίνες της Λήμνου.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ