Πείραμα για τη μελέτη των δεινοσαύρων δίνει ζωντανούς «κοτόσαυρους»

Σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν πώς τα πτηνά εξελίχθηκαν από φτερωτούς δεινόσαυρους, βιολόγοι του Χάρβαρντ παρενέβησαν σε γονιμοποιημένα αβγά κότας και δημιούργησαν «κοτόσαυρους».

Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Εvolution προσφέρει στοιχεία για τη μεταμόρφωση του ρύγχους των δεινόσαυρων στο ράμφος των σημερινών πτηνών.

Διαβάστε επίσης:

• Κότες με ψεύτικες ουρές παριστάνουν τους δεινόσαυρους
• Φτερωτός δεινόσαυρος ίσως είναι ο αρχαιότερος πρόγονος των πτηνών
• Τα πτηνά «είναι στην πραγματικότητα νεαροί δεινόσαυροι»

Τα παράξενα έμβρυα κοτόπουλων που παρουσίασαν οι ερευνητές έχουν παραμορφωμένο ρύγχος που θυμίζου ρύγχος αλιγάτορα ή άλλου ερπετού. Στα αρχικά στάδια της διαφοροποίησης των δεινοσαύρων από τα πτηνά, τα δύο οστά από τα οποία αποτελούνταν το ρύγχος των ερπετών συγχωνεύτηκαν σε ένα ενιαίο οστό από το οποίο προκύπτει το ράμφος.

Οι ερευνητές ουσιαστικά αξιοποίησαν το γεγονός ότι τα αναπτυσσόμενα έμβρυα μπορούν να εμφανίσουν χαρακτηριστικά των προγονικών ειδών τους.

Προηγούμενες μελέτες έχουν μάλιστα δείξει ότι οι κότες, πιθανότατα και άλλα σύγχρονα πτηνά, διατηρούν σε λανθάνουσα κατάσταση το γενετικό πρόγραμμα που ήλεγχε την ανάπτυξη δοντιών στα ερπετά. Το εντυπωσιακό μάλιστα είναι ότι μια μικρή γενετική ή βιοχημική παρέμβαση αρκεί για να αναπτυχθούν κοτόπουλα με δόντια.

Στην τελευταία μελέτη, οι ερευνητές συνέκριναν την εμβρυακή ανάπτυξη της κότας, του έμου, του αλιγάτορα και διαφόρων ειδών σαύρας και χελώνων. Διαπίστωσαν τότε ότι τα γονίδια δύο πρωτεϊνών, με τις ονομασίες FGF και Ent, εκφράζονται (λειτουργούν) με διαφορετικό τρόπο στα έμβρυα της κότας και τα έμβρυα των ερπετών. Αυτό αποτελεί ένδειξη ότι οι πρωτεΐνες αυτές σχετίζονται άμεσα με τη μετεξέλιξη του ρύγχους σε ράμφος, εξηγεί ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Nature.

Στα ερπετά, τα γονίδια αυτά εκφράζονταν σε δύο λωρίδες στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού, ενώ στις κότες εκφραζόταν σε μια ενιαία λωρίδα, από την οποία προκύπτει τελικά το ενιαίο ράμφος.

Χημικά που διοχετεύτηκαν σε γονιμοποιημένα αβγά μπλόκαραν τη δράση των δύο πρωτεΐνών και έδωσαν κοτόπουλα με «ρύγχος». Αξονικές τομογραφίες έδειξαν στη συνέχεια ότι το κρανίο ορισμένων από αυτά τα κοτόπουλα θύμιζε τα κρανία πρωτόγονων πτηνών όπως ο διάσημος Archaeopteryx και ορισμένων δεινόσαυρων όπως ο Velociraptor.

Οι ερευνητές, πάντως, δεν άφησαν τους «κοτόσαυρους» να εκκολαφθούν, αν και δεν αποκλείεται τα πτηνά αυτά να ήταν βιώσιμα. Ο λόγος είναι ότι δεν ζητήσει έγκριση για τη δημιουργία ενήλικων κοτόπουλων από την επιτροπή Βιοηθικής του πανεπιστημίου τους.

Περαιτέρω μελέτες θα μπορούσαν να επαναφέρουν περισσότερα χαρακτηριστικά των ερπετών στα πτηνά, και να δώσουν έτσι μια εικόνα για τις γενετικές αλλαγές που μετέτρεψαν τους φτερωτούς δεινόσαυρους σε πουλιά.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ