Θεμιτός ή Αθέμιτος ο Έλεγχος του Amazon στα Kindle;

Ο έλεγχος που διατηρεί το Amazon επάνω στα ηλεκτρονικά βιβλία για το ηλεκτρονικό αναλόγιό του έχει μπει στο στόχαστρο του Ιδρύματος Free Software, το οποίο διοργανώνει καμπάνια για να πείσει το δημοφιλές ηλεκτρονικό κατάστημα να εγκαταλείψει το DRM και να αφήσει «ελεύθερη τη διακίνηση ιδεών».

Πρόσφατα, το Amazon έσβησε εξ αποστάσεως τις ψηφιακές εκδόσεις δύο βιβλίων του Τζορτζ Όργουελ. Το «1984» και η «Φάρμα των Ζώων» είχαν πουληθεί με την άδειά του από έναν εκδότη (MobileReference) που, όπως διαπιστώθηκε εκ των υστέρων, δεν είχε τα ανάλογα πνευματικά δικαιώματα για τα έργα αυτά. Ο επικεφαλής του μεγαλύτερου ιστορικού διαδικτυακού βιβλιοπωλείου, Τζεφ Μπέζος δημοσίευσε ανοικτή επιστολή με την οποία αφενός χαρακτήριζε τη λύση που επέλεξε βλακώδη και απερίσκεπτη, αφετέρου ζητούσε συγνώμη από εκατοντάδες πελάτες που είδαν τα βιβλία τους να εξαφανίζονται από το Kindle. Με την διαγραφή των βιβλίων του Όργουελ, το Amazon επέστρεψε τα χρήματα σε όσους τα είχαν αγοράσει.

Ωστόσο, η συγνώμη αυτή δεν ήταν αρκετή για το Free Software Foundation, διοργανωτή της καμπάνιας Deceptive by Design. Το Ίδρυμα επικρίνει την πολιτική του Amazon και χαρακτηρίζει υπερβολική την εξουσία που διατηρεί επάνω στα ηλεκτρονικά βιβλία για το e-reader του, Kindle. Ζητά να εγκαταλείψει το σύστημα διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων που συνοδεύει τα e-book και να διαθέσει το λογισμικό του Kindle ως ελεύθερο.

Εξάλλου, όπως υποστηρίζει το FSF, η πρόσφατη διαγραφή των ηλεκτρονικών βιβλίων του Όργουελ εν αγνοία των χρηστών, ήταν η τρίτη φορά που το Amazon εκμεταλλεύεται την δύναμή του: τον Ιούνιο έσβησε αντίγραφα βιβλίων της Ayn Rand και νωρίτερα απενεργοποίησε τη δυνατότητα Text-to-Speech επιλεγμένων τίτλων.

Το FSF διοργάνωσε δράση για να κινητοποιήσει τους ομοϊδεάτες να καταψηφίσουν τη χρήση DRM δίνοντας αρνητικές κριτικές στους ηλεκτρονικούς αναγνώστες του (1 star review). Όπως γράφουν οι επικριτές του: αγοράζοντας ένα Kindle,

«δεν μπορείς πλέον να διαβάσεις τα βιβλία σου ελεύθερα, σε οποιοδήποτε αναγνώστη θέλεις»,

«δεν μπορείς να δωρήσεις τα ηλεκτρονικά σου βιβλία, ή να τα δανείσεις στους φίλους σου για να τα διαβάσουν, ή να τα πουλήσεις ως μεταχειρισμένα»

«τα ηλεκτρονικά βιβλία δεν σου ανήκουν, ουσιαστικά τα ενοικιάζεις υπό όρους»,

«το Amazon μπορεί ακόμα και να τα διαγράψει ολόκληρα, ή μέρος τους, ο διανομέας ελέγχει απόλυτα τη χρήση τους».

Πώς θα έπρεπε να είναι σχεδιασμένος ένας μαθητικός αναγνώστης ηλεκτρονικών βιβλίων;

To Amazon εμπορεύεται ηλεκτρονικά βιβλία για τη συσκευή του (Kindle και Kindle DX), τα οποία προστατεύονται από λογισμικό διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων. Χάρη στο DRM αυτό, μπορεί να ελέγξει τη χρήση τους, να αποτρέψει τη λήψη αντιγράφων και την ελεύθερη αντιγραφή τους αλλά και την πώληση ηλεκτρονικών βιβλίων για τη συσκευή από τρίτους. Παράλληλα, μπορεί κατά βούληση να αποσύρει βιβλία, διαγράφοντάς τα μαζικά ή να διαγράψει επιλεκτικά μέρος του περιεχομένου τους.

Ο έλεγχος που διατηρεί το Amazon θεωρείται ότι συνιστά μια εξουσία που θα μπορούσε να καταχραστεί, ή να υποχρεωθεί να αποσύρει «ενοχλητικά» βιβλία ή αποσπάσματά τους από κυβερνήσεις όπου η ελευθερία του λόγου δεν αποτελεί συνταγματικά προστατευμένη θεμελιώδη Αρχή. Αυτό που ζητά το Ίδρυμα FSF είναι να τεθούν σαφή όρια στον έλεγχο που διατηρούν οι κατασκευαστές συσκευών ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων, όπως η δυνατότητα απόσυρσης βιβλίων εντός περιορισμένων χρονικών ορίων ή η διαγραφή μετά από δικαστική απόφαση.

Επιπλέον, η διαγραφή ηλεκτρονικών βιβλίων, όπως έγινε ως τώρα από το Amazon, σήμανε για κάποιους χρήστες την ταυτόχρονη διαγραφή των ηλεκτρονικών σημειώσεών τους επάνω στα βιβλία αυτά.

Διαβάστε την άποψη του Jonathan Zittrain, καθηγητή νομικής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρτ και συγγραφέα του βιβλίου The Future of the Internet and How to Stop It (Το Μέλλον του Διαδικτύου και Πως να το Σταματήσετε).

Διαβάστε περισσότερα για τα e-book