Ιστορία

Επιμέλεια:

Επιμέλεια:

Ιστορία

Ε: TI EINAI H ΣΥΝΘΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ;

Α: Η Συνθήκη του Αγ. Στεφάνου υπογράφεται από τη Ρωσία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία (19 Φεβρ. 1878) και τερματίζει τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο που είχε ξεκινήσει στις 24.04.1877. Βλ. σχολ. βιβλίο, τεύχος Α΄, σελ. 294. Επιπλέον, οι εδαφικές μεταβολές που προέβλεπε η παραπάνω Συνθήκη απεικονίζονται στον αριστερό χάρτη της ίδιας σελίδας (σελ. 294).

Ε: Θα ήθελα να ρωτήσω για τις ημερομηνίες που υπάρχουν στην ιστορία γενικής παιδείας.Σε ορισμένα γεγονότα υπάρχουν διπλές ημερομηνίες συμφωνα με το παλιό και το νέο ημερολόγιο.ποιές ημερομηνίες πρέπει να αποστηθίσει ο μαθητής;εκείνες του παλιού ή του νέου ημερολογίου;(σε περίπτωση παντα που οι ημερομηνίες αυτές αποτελέσουν μέρος μιας ασκησης).Ευχαριστώ.

Α: Το ζήτημα των διπλών ημερομηνιών δεν πρέπει να σε απασχολήσει σοβαρά. Πρέπει συνήθως να μαθαίνεις τη δεύτερη.

Ε: Ποιές ημερομηνίες πρέπει να μάθουμε για τις εξετάσεις στην ιστορία γενικής της γ ? Δυσκολεύομαι να τις θυμάμαι όλες. Μπορούν να μας ζητήσουν τα αίτια του β παγκοσμίου πολέμου που δεν αναφέρονται ξεκάθαρα στο βιβλίο;

Α: Θεωρητικά ο μαθητής οφείλει να γνωρίζει τις ημερομηνίες που δεν είναι εντός παρενθέσεως. Οπωσδήποτε όμως αρκετές απ αυτές τις ημερομηνίες είναι ήσσονος σημασίας και δεν θεωρείται πιθανόν να απαιτηθούν στις εξετάσεις. Απαραίτητη είναι όμως η γνώση χρονολογικών προσδιορισμών για σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Εάν σου είναι δύσκολο να θυμάσαι τις ακριβείς ημερομηνίες, προσπάθησε να συγκρατήσεις τουλάχιστον το μήνα και το έτος.
Ως αίτια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου στην ύλη σας εντοπίζονται:
1. οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης του 1929, ιδιαίτερα σε
κοινωνικοπολιτικό επίπεδο (αμφισβήτηση δημοκρατικού πολιτεύματος, επικράτηση ολοκληρωτικών καθεστώτων).
2. η επιθετική και επεκτατική πολιτική ορισμένων κρατών με ολοκληρωτικά καθεστώτα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) στο β΄ μισό της δεκαετίας του 1930.

Ε: θα μπορουσατε να μου δωσετε εναν ορισμο του ανατολικου ζητηματος, της αυτοδιαθεσης των λαων και του ψυχρου πολεμου? Ευχαριστω πολυ!

Α: Αυτοδιάθεση των λαών: Πολιτική-διπλωματική αρχή, σύμφωνα με την οποία
κάθε λαός-έθνος πρέπει να αποφασίζει ελεύθερα για το μέλλον του (ανεξαρτησία, πολιτικό σύστημα κτλ.). Συνδέεται στενά με την ανάπτυξη του εθνικισμού (19ος αι.) και τη διάλυση των πολυεθνικών αυτοκρατοριών. Σε πρακτικό επίπεδο εφαρμόζεται με δημοψηφίσματα, όπως εκείνο που προέβλεπε η Συνθήκη των Σεβρών για τους κατοίκους της Σμύρνης.

Ψυχρός πόλεμος: η διαίρεση του κόσμου σε δύο συνασπισμούς, το δυτικό
ή καπιταλιστικό (με επικεφαλής τις Η.Π.Α.) και τον ανατολικό ή σοσιαλιστικό (με επικεφαλής τη σοβιετική Ένωση), καθώς και ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των δύο αυτών στρατοπέδων μετά το τέλος του Β΄ παγκοσμίου πολέμου ονομάστηκε ψυχρός γιατί δεν οδήγησε σε απευθείας πολεμική σύγκρουση μεταξύ των 2 υπερδυνάμεων.

Ανατολικό Ζήτημα: ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων για τον έλεγχο και την εκμετάλλευση ή το διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τα τέλη του 18ου αι. ως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου (διάλυση Οθωμανικής Αυτοκρατορίας).

Ε: στην εξεταστέα ύλη περιλαμβάνονται και οι λεζάντες των εικόνων? φυσικά είναι δυνατόν να πέσουν σαν παράθεμα,όμως τα παραθέματα δεν εξετάζονται σαν γνώσεις,που πρέπει να τις αποστηθίσουμε.ισχύειτο ίδιο για τα ιστορικά στοιχεία στις λεζάντες των εικόνων?

Α: Οι λεζάντες των εικόνων δεν απαιτούν αποστήθιση. Σε κάποιες όμως περιπτώσεις, όπως π.χ. στην ιστορία της Β΄ για τον όρο αστρολάβος, προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες.

Ε: ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΑΣ ΕΧΩ ΞΑΝΑΣΤΕΙΛΕΙ ΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΡΩΤΗΣΗ
ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΧΩ ΛΑΒΕΙ ΑΠΑΝΤΗΣΗ…ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΠΗΓΗΣ ΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΩ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΑΝΕΔΑΦΙΚΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΣΒΕΥΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ? ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟ, ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ (ΠΟΛΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ)? ΘΑ ΗΜΟΥΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΘΑ ΒΑΘΜΟΛΟΓΟΥΜΟΥΝ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΑΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΑ ΚΑΤΙ ΤΕΤΟΙΟ? ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΝΑ ΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΜΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ
ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ, ΣΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ, ΣΤΙΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!

1. Καταρχάς, το ερώτημά σου υποδηλώνει ότι έχεις πέσει θύμα κάποιας
σύγχυσης. Η κριτική και ο χαρακτηρισμός ιδεών είναι αντικείμενο της
φιλοσοφίας, των πολιτικών επιστημών κτλ. και όχι της ιστορίας. Η ιστορία
ερευνά, καταγράφει και αξιολογεί τον αντίκτυπο, τους τρόπους εφαρμογής
και τις συνέπειες των ιδεών στην κοινωνική πραγματικότητα, χωρίς να
χαρακτηρίζει τις ιδέες αυτές καθαυτές.

2. Η ιστορία είναι επιστήμη, συνεπώς οι απαντήσεις σε ιστορικά ερωτήματα
(όπως αυτά των εξετάσεων λ.χ.) πρέπει να έχουν τα χαρακτηριστικά του
επιστημονικού λόγου, όχι του δημοσιογραφικού. Αυτό σημαίνει ότι
αποφεύγουμε να διατυπώνουμε χαρακτηρισμούς για ιστορικά πρόσωπα,
γεγονότα, καταστάσεις, εάν δε διαθέτουμε αδιάψευστα ιστορικά στοιχεία
που τους τεκμηριώνουν. Για παράδειγμα το γεγονός ότι ο Αλ. Παπαναστασίου
δεν είχε την πολιτική απήχηση που είχε ο Ελ. Βενιζέλος δείχνει ότι η
πλειοψηφία του εκλογικού σώματος στις συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες
δεν τις έκρινε θετικά, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι οι
πολιτικές του θέσεις ήταν ουτοπικές ή ανεφάρμοστες. Άλλωστε ο ίδιος
έκανε λόγο για σταδιακή -και πιθανόν μακροχρόνια- διαδικασία εφαρμογής
τους (σχολ. βιβλίο, σελ. 95).

3. Εάν το ερώτημα ενός θέματος απαιτεί το σχολιασμό (ή τον χαρακτηρισμό)
ιστορικών γεγονότων, πρώτα συγκεντρώνουμε τις σχετικές ιστορικές
πληροφορίες και έπειτα, με βάση τις πληροφορίες αυτές, προχωρούμε στον
κατάλληλο σχολιασμό. Η αντίστροφη πορεία (αποδίδουμε ένα χαρακτηρισμό
και έπειτα αναζητούμε στοιχεία τεκμηρίωσης) είναι επιστημονικά
εσφαλμένη.

4. Για τον Αλ. Παπαναστασίου βλέπε βιβλιογραφία σχολ. βιβλίου σελ. 226-7

Ε: Στην ιστορία της Β Λυκείου οι ημερομηνίες στις παρενθέσεις μαθαίνονται;

Α: Οι χρονολογίες εντός παρενθέσεως δεν απαιτούνται στις εξετάσεις, είναι όμως καλός να γνωρίζεις το γενικό χρονολογικό πλαίσιο (π.χ. β΄ μισό 10ου αιώνα).

Ε: ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΜΕ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ
ΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΧΑΣΜΟ (1915-1917) ΦΕΡΕΙ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ? ΑΠΟ ΟΤΙ ΕΧΩ ΡΩΤΗΣΕΙ, ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΔΙΙΣΤΑΝΤΑΙ..ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΩΣΤΗ? ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

Α: Σοβαρές ευθύνες για τον εθνικό Διχασμό φέρουν και οι δύο πλευρές (Βενιζελικοί-Αντιβενιζελικοί), όπως αναφέρεται και στο σχολικό βιβλίο, σελ. 95-98. Η διάσταση απόψεων και εκτιμήσεων σχετίζεται με την οπτική γωνία του σχολιαστή, συνεπώς το ζήτημα είναι όχι η άποψη που υποστηρίζει κάποιος αλλά τα στοιχεία με τα οποία τεκμηριώνει την άποψη αυτή. Γεγονός πάντως είναι ότι η προσπάθεια του βασιλιά να επιβάλλει τη δική του άποψη στην εσωτερική πολιτική της χώρας δεν ήταν σύμφωνη με το Σύνταγμα (σχολ.βιβλίο, σελ. 95), καθώς και το ότι το 1915 υποχρέωσε σε παραίτηση 2
φορές τον δημοκρατικά εκλεγμένο Πρωθυπουργό της χώρας (σελ. 96). Από εκεί και πέρα το φαινόμενο του εθνικού Διχασμού αναπτύχθηκε με ενέργειες και των 2 παρατάξεων.

Ε: ηθελα να σας ρωτησω αν μας ζητησουν τα αιτια του α παγκοσμιου πολεμου και τις συνεπειες της οικονομικης κρισης ποια κομματια του βιβλιου θα πρεπει να γραψουμε;ευχαριστω πολυ.

A: Θα ήταν απίθανο να σας ζητήσουν κάτι τέτοιο στις εξετάσεις, λόγω της έκτασης των απαντήσεων. Ως προς τα αίτια του α΄ παγκοσμίου πολέμου η απάντηση βρίσκεται στο σχολικό βιβλίο, σελ. 53-56 (α+β+γ). Ως προς τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, η απάντηση θα πρέπει να περιλαμβάνει τις σελ. 161-166 Όλοι προσπαθούν να πωλήσουν…για να ξεπεραστεί η οικονομική και κοινωνική κρίση.
Θα μπορούσες, βέβαια, να αναφερθείς και στην εμφάνιση του παρεμβατικού κράτους ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης.

Ε: Από πού (μέσα στο βιβλίο) πρέπει να αντλήσει κανείς τα αίτια μόνο του δευτέρου Βαλκανικού;

Α: 1. Ο ανταγωνισμός των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων που οδηγεί στη διάσπαση της συμμαχίας των Βαλκανικών κρατών: βλ. σχολικό εγχειρίδιο, τεύχος Β΄, σελ. 43.

2. Οι ασάφειες και παραλείψεις της Συνθήκης του Λονδίνου: βλ. σχολικό εγχειρίδιο, τεύχος Β΄, σελ. 43.

3. Οι εδαφικές αξιώσεις της Βουλγαρίας: βλ. Σχολικό εγχειρίδιο, τεύχος Β΄, σελ. 45.

Ε: Ποιά ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού συστήματος κρατών από το τέλος των ναπολεόντειων πολέμων μέχρι την έκρηξη του Α Παγκοσμίου Πολέμου; Πως δοκιμάζεται η ικανότητα του συστήματος να αντιμετωπίζει κρίσεις και να διασφαλίζει την ειρήνη και την σταθερότητα στην Ευρώπη;

Α: Το ερώτημα που διατυπώνεις παρουσιάζει κάποιες ασάφειες που σε συνδυασμό με την μεγάλη χρονική περίοδο (1815-1914), στην οποία αναφέρεται, καθιστούν μία σύντομη απάντηση ανέφικτη. Ιδιαίτερα ασαφής είναι ο όρος ευρωπαϊκό σύστημα κρατών που χρησιμοποιείς, χωρίς κανένα άλλο προσδιορισμό, δεδομένου ότι τα ευρωπαϊκά κράτη κατά την παραπάνω χρονική περίοδο διαφοροποιούνται μεταξύ τους σε αρκετά σημεία-χαρακτηριστικά, όπως:
1) το μέγεθος, π.χ. η μικρή Δανία σε σύγκριση με την τεράστια Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία
2) την οικονομία, π.χ. η Ρωσία με την αγροτική της οικονομία διαφοροποιείται από την εκβιομηχανισμένη Αγγλία
3) την εθνολογική σύσταση του πληθυσμού, καθώς συνυπάρχουν πολυεθνικές αυτοκρατορίες, όπως η Αυστροουγγαρία και η Οθωμανική Αυτ/ρια, με κράτη εθνικά, όπως η Γαλλία, κ.α.
4) τον τρόπο-μοντέλο οργάνωσης, π.χ. η Αγγλία ως βιομηχανική και αποικιοκρατική δύναμη είχε υιοθετήσει το πολίτευμα της βασιλευόμενης δημοκρατίας, ενώ η Ρωσία επιμένει στο καθεστώς της απόλυτης μοναρχίας, κ.α.
Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του 19ου αι. έχουμε μεταβολές στα σύνορα και τη σύσταση των ευρωπαϊκών κρατών, όπως π.χ. η ίδρυση νέων κρατών (Ελλάδα-1830, Βέλγιο-1830 κ.α.), ή η ενοποίηση των γερμανικών κρατών (Πρωσία, Βαυαρία, Σαξωνία, κ.α. )σε ένα ενιαίο μεγάλο γερμανικό κράτος-1871.
Υποθέτω ότι το ερώτημα σου επικεντρώνεται στην πολιτική των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, που το 1815 σχημάτισαν την Ιερή Συμμαχία (Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία, Γαλλία, Αγγλία ). Πράγματι αυτά τα κράτη δείχνουν να έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά και προσανατολισμούς:
1. η εξασφάλιση των μοναρχικών καθεστώτων στην Ευρώπη
2. η διατήρηση των συνόρων μεταξύ των ευρωπ. κρατών
3. η αποφυγή μεγάλων πολεμικών συγκρούσεων
4. η διατήρηση των μεγάλων πολυεθνικών αυτοκρατοριών, όπως η Οθωμανική και η Αυστροουγγρική αυτοκρατορία
5. η καταπιεστική και αυταρχική πολιτική που άσκησαν τα μοναρχικά καθεστώτα των παραπάνω κρατών
5. η δίωξη των φιλελεύθερων ιδεών
6. η σύναψη συμμαχιών μεταξύ τους ώστε να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι
7. ακόμα και ο ποικιλόμορφος και συχνά έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των παραπάνω Δυνάμεων προκειμένου να ικανοποιηθούν τα διαφορετικά τους συμφέροντα
Συνοψίζοντας, μπορούμε να επισημάνουμε ότι η συγκεκριμένη χρονική περίοδος είναι μια μεταβατική φάση, κατά την οποία το μοντέλο των μεγάλων πολυεθνικών αυτοκρατοριών με καθεστώς απόλυτης μοναρχίας στην Ευρώπη παρακμάζει σταδιακά και στη θέση του κυριαρχεί το μοντέλο των εθνικών κρατών (ένα κράτος = ένα έθνος) με κοινοβουλευτικό και δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης.
Ως προς το 2ο σκέλος του ερωτήματος, η αυταρχική πολιτική που άσκησαν τα μοναρχικά καθεστώτα των ευρωπαϊκών δυνάμεων (καταπιέσεις εθνικών μειονοτήτων, διώξεις φιλελεύθερων ιδεών) σε συνδυασμό με τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντά τους και την ανάπτυξη ιδεολογικών ρευμάτων, όπως ο εθνικισμός και ο φιλελευθερισμός προκάλεσαν έντονες αναταράξεις στην Ευρώπη, είτε με τη μορφή επαναστάσεων (ελληνική επανάσταση 1821, ιρλανδική εξέγερση του 1841 βουλγαρική εξέγερση 1876-7, γαλλικές επαναστάσεις του 1848 και 1871, κρητική επανάσταση του 1866, κ.α.) είτε με τη μορφή πολέμων (Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι του 1828 και 1878, Κριμαϊκός πόλεμος 1854-6, Γαλλοπρωσικός πόλεμος του 1870, με αποκορύφωμα τον Α΄ παγκ. πόλεμο)
Εάν οι παραπάνω πληροφορίες δεν απαντούν στις απορίες σου, διατύπωσε με μεγαλύτερη σαφήνεια τα ερωτήματά σου, ώστε να λάβεις πιο συγκεκριμένες απαντήσεις.

Ε:θα ήθελα να μου προτείνετε κάποιες οδηγίες για να επεξεργάζομαι και να απαντώ στις ερωτήσεις των ιστορικών πηγών, στο μάθημα της ιστορίας. Σας ευχαριστώ εκ των προταίρων.

Α:Η προσέγγιση-επεξεργασία ενός θέματος με πηγή διακρίνεται σε δύο στάδια:
Α. το στάδιο της προετοιμασίας και συγκέντρωσης του κατάλληλου υλικού
Β. το στάδιο της συγγραφής της απάντησής μας
Το Α΄ στάδιο περιλαμβάνει 4 βήματα:
1. διαβάζουμε προσεκτικά την ερώτηση, ώστε να κατανοήσουμε απόλυτα το ζητούμενο. Προσοχή σε κάποιες λεπτομέρειες, όπως οι χρονολογικοί ή γεωγραφικοί προσδιορισμοί
2. έχοντας κατανοήσει πλήρως τι ζητάει το ερώτημα επιλέγουμε το κατάλληλο υλικό από το βιβλίο (ιστορικές γνώσεις) που απαιτείται
3. εντοπίζουμε στην ιστορική πηγή που συνοδεύει το ερώτημα τις ιστορικές πληροφορίες που επίσης απαιτούνται για την απάντησή μας. Στη φάση αυτή πρέπει να εντοπίσουμε και να λάβουμε υπόψη μας, εκτός από τις άμεσες πληροφορίες, και κάποιες έμμεσες που πιθανόν να μας προσφέρει η πηγή, που σχετίζονται π.χ. με το είδος της πηγής (π.χ. οι γελοιογραφίες έχουν ως πρόθεση να παρουσιάσουν με εύθυμο και διασκεδαστικό τρόπο ένα γεγονός), με την οπτική γωνία του συγγραφέα ενός κειμένου, η οποία σχετίζεται με την εθνικότητά του, την κοινωνική του θέση, τη θρησκεία του, την πολιτική του ιδεολογία, κ.α.(π.χ. αλλιώς αντιμετωπίζει την άλωση της Κωνσταντινούπολης ένας βυζαντινός και αλλιώς ένας οθωμανός ιστορικός)
4. αφού έχουμε επιλέξει το υλικό που θα αξιοποιήσουμε στην απάντησή μας, σχεδιάζουμε τη δομή του κειμένου μας, έχοντας πάντα υπόψη τις απαιτήσεις του ερωτήματος. Συνήθως στην αρχή του κειμένου παρουσιάζουμε με συντομία το ιστορικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα που θα παρουσιάσουμε παρακάτω. Στο ιστορικό πλαίσιο προσδιορίζουμε:
α. την ιστορική περίοδο κατά την οποία διαδραματίζονται τα γεγονότα (π.χ. Μεσαίωνας, Μακεδονική Δυναστεία, ελληνική επανάσταση του 1821 κ.τ.λ.
β. τον γεωγραφικό χώρο (π.χ. Βυζαντινή Αυτοκρατορία, Ιταλία, Μικρά Ασία κ.τ.λ.)
γ. τα ιστορικά πρόσωπα ή τους θεσμούς που πρωταγωνιστούν στα γεγονότα (π.χ. ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, η ελληνική κυβέρνηση κ.τ.λ.)
Στο κύριο μέρος της απάντησής μας προσπαθούμε να τηρούμε λογική σειρά στην παρουσίαση του υλικού μας, π.χ. χρονολογική σειρά, σχέση αιτίας-αποτελέσματος.
Στο Β΄ στάδιο (συγγραφή) οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτική στην έκφραση και στη διατύπωση των πληροφοριών, ώστε να αποφεύγονται ασάφειες ή ανακρίβειες. Ακόμη μεγαλύτερη προσοχή απαιτείται στην χρήση των ιστορικών όρων, π.χ. σε βυζαντινό κείμενο αναφέρεται ο όρος Βασιλεύς των Ρωμαίων, με τον οποίο όμως ο συγγραφέας προσδιορίζει τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου, στοιχείο που πρέπει να αξιοποιήσουμε στην απάντησή μας. Τέλος, εάν απαιτείται να διατυπώσουμε κάποια δική μας κρίση ή σχόλιο, αυτό θα πρέπει να γίνεται με τρόπο εμφανή και χωρίς να συγχέεται με τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα.

Ιστορία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου
Ε: θα ηθελα να μου πειτε εαν στις απαντησεις των πηγων, θα γραφονται ξεχωριστα τα στοιχεια απο τις γνωσεις απο το βιβλιο κ ξεχωριστα τα στοιχεια που αντλουμε απο τις πηγες, η θα πρεπει να τα συνδυαζω? Γιατι υπαρχει μια συγχυση με αυτο το θεμα. Τουλαχιστον τι ενδεικνυται ως καλυτερη απαντηση.

Α: Ο τρόπος παρουσίασης και συνδυασμού των πληροφοριών του βιβλίου και των πηγών εξαρτάται και καθορίζεται σε κάθε περίπτωση από το ερώτημα στο οποίο καλούμαστε να απαντήσουμε. Δεν υπάρχει, συνεπώς, κάποιο τυποποιημένο μοντέλο απάντησης που να μπορεί να εφαρμοστεί παντού. Πρέπει δηλαδή να ενεργοποιείς κάθε φορά την κρίση σου, ώστε, αφού έχεις εντοπίσει τις απαραίτητες πληροφορίες, να επιλέξεις και τον κατάλληλο
τρόπο παρουσίασής τους, ακολουθώντας βέβαια τους κανόνες λογικής οργάνωσης του κειμένου (π.χ. χρονολογική σειρά, σχέση αιτίας – αποτελέσματος, κ.ά.). Άλλωστε αυτό που έχει βαθμολογικά μεγάλη σημασία είναι η επιλογή και σωστή αξιοποίηση – ερμηνεία των κατάλληλων πληροφοριών κι όχι ο τρόπος ή η σειρά παρουσίασής τους.
Για να έχεις πιο ολοκληρωμένη εικόνα δες τις ενδεικτικές απαντήσεις του φροντιστηρίου στα θέματα προηγούμενων ετών, καθώς και τα προτεινόμενα θέματα.

Ε: ΕΧΟΥΝ ΣΤΑΛΕΙ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΩΣ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ. ΟΜΩΣ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΚΤΟΣ ΥΛΗΣ! ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΑ ΜΠΕΙ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ?

Α: Η Κ.Τ.Ε. αναφέρεται στο κεφάλαιο Οι δυναμικές προσαρτήσεις (1936 – 1939), συνεπώς ο μαθητής καλό είναι να γνωρίζει κάποιες γενικές πληροφορίες (τι ήταν; Ποιοι ήταν οι στόχοι της, κ.ά.). Ειδικό θέμα για την Κ.Τ.Ε. δεν μπορεί να μπει στις εξετάσεις, μπορεί όμως να μπει θέμα (πιθανότερα πηγή) που να συνδυάζει την Κ.Τ.Ε. με την έκρηξη του Β΄ παγκοσμίου πολέμου, ο οποίος καταδεικνύει την αποτυχία του διεθνούς αυτού οργανισμού να διασφαλίσει την παγκόσμια ειρήνη. Σε μία τέτοια περίπτωση πάντως οι απαραίτητες πληροφορίες θα υπάρχουν στην πηγή.

Ε: ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΤΕ ΝΑ ΜΟΥ ΥΠΟΔΕΙΞΕΤΕ ΚΑΠΟΙΕΣ SOS ΠΗΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟ
ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ??? ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!

Α: Αποφεύγουμε να προτείνουμε θέματα SOS γιατί οι μαθητές περιορίζουν τη μελέτη τους σ αυτά κι αδιαφορούν για την υπόλοιπη ύλη. Από τα θέματα των εξετάσεων των προηγούμενων ετών διαπιστώνουμε ότι:

1. τα ερωτήματα καλύπτουν όλο σχεδόν το φάσμα της ύλης
2. ειδικά για τις πηγές, υπάρχει η περίπτωση να μπει πηγή εκτός σχολικού
   βιβλίου

Ε: Κάποιοι καθηγητές στα σχολεία απαιτούν στην ανάλυση ερώτησης ελεύθερης ανάπτυξης με πηγή να αναφέρουμε στην αρχή της απάντησής μας υποχρεωτικά τον συγγραφέα του παραθέματος. Ισχύει;

Α: Όχι, κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο, άλλωστε υπάρχουν και παραθέματα στα σχολικά βιβλία που ο συγγραφέας είναι άγνωστος. Βέβαια, εάν ο συγγραφέας είναι ταυτόχρονα και πρωταγωνιστής των ιστορικών εξελίξεων (π.χ. Ελευθέριος Βενιζέλος), τότε αυτό το στοιχείο πρέπει να αξιοποιηθεί στην απάντησή σας.

Ε: ειναι γνωστό ότι το παλαιο απτο νεο ημερολόγιο διαφέρει κατα 13 ημέρες. Συνεπώς όταν αναφέρονται δύο ημερομηνίες σε ένα γεγονός διαφέρουν κατα 13 ημέρες, τακτική που υιοθετείται στο δεύτερο βιβλίο, τουλάχιστον μέχρι την παγίωση του νέου ημερολογίου).παραδόξως όμως το Α τεύχος ακολουθεί διαφορετική τακτική και οι ημέρες έχουν διαφορά κατα 12. Παραδείγματα υπάρχουν (Α τεύχος) σελ 127-αναγνώριση ναυτικου
αποκλεισμού,σελ129-πρωτοκολλο πετρούπολης, 131 πρωτοκολλο λονδίνου. Ιδιαιτερη περιπτωση αποτελεί η συνθήκη της ανδριανούπολης, όπου στη σελ 131 αναφερεται για 14 σεπτεμβριου,ενώ στην εικόνα τη σελ 129 αναφέρεται(ορθώς?) 2/σεπτεμβρίου. Το ίδιο σκηνικό όμως επαναλαμβάνεται στο β βιβλίο σελ103,όπου η κατάληψη της σμύρνης αναφερεται οτι έγινε στις 8 σεπτεμβρίου,ενώ στην εικόνα αναφέρει ορθώς 9 σεπτεμβρίου.

Ως γνωστόν στις διπλές ημερομηνίες το λογικό είναι να μαθαίνουμε τη δεύτερη.τί συμβαίνει όμως σαυτές τις περιπτώσεις? ακόμα και αν ΄υπάρχει λάθος στο βιβλίο,εγώ σαν μαθητής είμαι υποχρεωμενος να μάθω αυτό που γράφει.(ένα απτα κακα του συστήματος)
και το χειρότερο είναι ότι μέχρι τώρα δνε έχω ακούσει απο κανένα αλλο επισήμανση αυτού του παράδοξου.εδώ βεβαια φταιει η αποστήθιση,αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα.τελικά?ποιά ημερομηνία να μάθω?

Α: Η διαφορά των 13 ημερών δεν είναι σταθερή λόγω ημερολογιακών αποκλίσεων.
Έτσι στο α΄ μισό του 19ου αιώνα η διαφορά είναι 12 ημέρες, ενώ στις αρχές του 20ου 13. Πάντως το ζήτημα των διπλών ημερομηνιών δεν πρέπει να σε απασχολήσει σοβαρά. Όπως σημειώνεις ο ίδιος, πρέπει να μαθαίνεις τη δεύτερη.

Ε: sto prwto biblio tis istorias sti selida 131 anaferetai pws i sun8iki tis andrianoupolis ypografike stis 14 Septembriou 1829 enw sti selida 141 oti ypografike stis 14 Noembriou 1829. Poia imerominia isxuei?

Α: Η σωστή ημερομηνία είναι η 14 Σεπτεμβρίου 1829 (σελ. 131).

Ε: Θα ήθελα να σας κανω τεσσερις ερωτήσεις:
1)Ποιά είναι τα ακριβή αίτια της εικονομαχίας?
2)Στο Γλωσσάρι του βιβλίου δινει τον ορισμο του χωριου. Ομως στο βιβλίο στις σελ38-39 οι πληροφορίες που δίνει για το χωριον ειναι αντιθετες(απο χρονολογικη άποψη). Τί πρεπει να γραψουμε σε μια σχετική ερώτηση(π.χ ορισμός του χωριου) και γενικά ποση σημασία να δώσουμε στους ορισμούς του γλωσσαριου?
3)Στη σελ55-56 του βιβλίου αναφερει τις προνοιες ως παροχες απο τον αυτοκρατορα και παραπέμπει στο γλωσσαρι οπου ορίζεται η προνοια ως ενα συστημα. Πως μπορουμε να συνδυάσουμε τα δυο κομματια σε μια ερωτηση οπως η ερωτ.1 του βιβλιου (σελ.56)?
4)ποια ειναι τα αίτια των Σταυροφοριών?? Τί σχεση έχουν με τα αιτια τα οσα αναφερει το βιβλίο στην σελ67 στην 2η παραγραφο για τον Αλεξιο??

Α: 1. α. Κατά τον 8ο αιώνα το Βυζάντιο αντιμετωπίζει ισχυρές εξωτερικές απειλές (Άραβες, Σλάβοι, Βούλγαροι).
β. Η αντιμετώπιση των απειλών αυτών εξαρτάται από τους αγροτικούς πληθυσμούς της Μ. Ασίας που απαρτίζουν τους θεματικούς στρατούς.
γ. Οι πληθυσμοί αυτοί είναι φορείς ανεικονικών αντιλήψεων και αντιδρούν στις υπερβολές της λατρείας των εικόνων.
δ. Η κεντρική εξουσία, προκειμένου να εξασφαλίσει τη συνεργασία των πληθυσμών αυτών, υιοθετεί εικονομαχική πολιτική σύμφωνη με τις ανεικονικές τους αντιλήψεις.
2. Πράγματι οι χρονολογικές πληροφορίες δείχνουν αντιφατικές, μπορούν όμως να εξηγηθούν από:
α. τη διατύπωση στη σελ. 38, όπου αναφέρεται ότι το χωρίο ακμάζει από τον 6ο αιώνα.
β. το γεγονός ότι η εξέλιξη τέτοιων θεσμών είναι μακροχρόνια και δεν ακολουθεί τους ίδιους ρυθμούς σε όλες τις περιοχές της Βυζ. Αυτοκρατορίας.-το γλωσσάρι σε γενικές γραμμές είναι αξιόπιστο.
3. Οι πληροφορίες και τα στοιχεία του βιβλίου στις σελίδες 55-56 και 207 είναι σαφείς και επαρκείς και ο συνδυασμός εμφανής. Δεν είναι κατανοητή η απορία σου.
4. Στην 1η παράγραφο της σελ. 67 παρουσιάζονται τα θρησκευτικά αίτια (αναβίωση προσκυνήσεως Αγ. Τόπων, φήμες για ωμότητες, ιδεολόγημα ιερού πολέμου). Στη 2η παράγραφο έχουμε πολιτικά αίτια (ανταγωνισμός Πάπα-γερμανικών ηγεμόνων, αναζήτηση μισθοφόρων στη Δύση από τον Αλέξιο Α΄). Στην 1η πηγή της ίδιας σελίδας είναι εμφανές και το οικονομικό αίτιο. Η αναζήτηση δυτικών μισθοφόρων από τον Αλέξιο Α΄ επιτρέπει στον Πάπα να προβάλλει την ανάγκη για Σταυροφορία των χριστιανών εναντίον των
απίστων που απειλούν τη χριστιανική ανατολή.