Το θερμόμετρο υποχωρεί, η λειτουργία των καλοριφέρ εντείνεται, οι πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών κλείνουν ερμητικά. Προσοχή όμως γιατί, εκτός από τη ζέστη που διατηρείτε στο εσωτερικό των κτιρίων, μπορεί να παραμονεύει ένας σιωπηλός δολοφόνος… το μονοξείδιο του άνθρακα.

Τι είναι

Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι αέριο άχρωμο και άοσμο, ιδιότητες που το καθιστούν ιδιαίτερα επικίνδυνο, καθώς δεν γίνεται αντιληπτό. Εκπέμπεται ως προϊόν ατελούς καύσεως από πάσης φύσεως μηχανές που χρησιμοποιούν ως πηγή ενέργειας ανθρακούχα καύσιμα, όπως, π.χ., η βενζίνη και το πετρέλαιο στις μηχανές των αυτοκινήτων.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η συγκέντρωση του CO της ατμόσφαιρας είναι πολύ μικρή -της τάξεως του 0,001%-, αλλά σε αστικές και βιομηχανικές περιοχές η συγκέντρωση αυτή πολλές φορές αυξάνεται επικίνδυνα.
Ο ανθρώπινος οργανισμός, εφόσον χρησιμοποιεί και αυτός τον άνθρακα ως πηγή ενέργειας, παράγει σημαντικές ποσότητες διοξειδίου και μικρά ποσά μονοξειδίου του άνθρακα. Στο αίμα, το CO είναι πάντα παρόν σε συγκέντρωση μεταξύ 1% και 3%. Στους καπνιστές το ποσοστό αυτό αγγίζει το 15%, καθώς CO περιέχεται στον καπνό του τσιγάρου, και μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, αλλά όχι μόνιμες βλάβες.

Δηλητηριώδες

Η ανταγωνιστική του δράση με το οξυγόνο είναι αυτή που το καθιστά δηλητηριώδες. Με κάθε εισπνοή το οξυγόνο φτάνει στους πνεύμονες και εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος, όπου δεσμεύεται με την αιμοσφαιρίνη και διοχετεύεται στους ιστούς του σώματος. Εκεί, η αιμοσφαιρίνη αποδίδει το οξυγόνο και δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο τελικά απελευθερώνεται από τον οργανισμό με την εκπνοή.
Το μονοξείδιο του άνθρακα ακολουθεί την ίδια πορεία με το οξυγόνο, φτάνει στο αίμα και συνδέεται με την αιμοσφαιρίνη με την οποία έχει 250 φορές μεγαλύτερη χημική συγγένεια από ό,τι το οξυγόνο. Όταν παραμένει συνδεδεμένο τρεις με τέσσερις ώρες με την αιμοσφαιρίνη, ο οργανισμός δεν οξυγονώνεται, οπότε επέρχεται ασφυξία, και σε υψηλές συγκεντρώσεις ακόμη και ο θάνατος.

Συμπτώματα

Δεδομένου ότι είναι άχρωμο άοσμο και δεν ερεθίζει καμία αίσθηση κατά την εισπνοή του, γίνεται αντιληπτό μόνο όταν εμφανιστούν τα ανεπιθύμητα συμπτώματα.
Σε χαμηλές συγκεντρώσεις προκαλεί πονοκεφάλους, ναυτία, τάση προς εμετό, εξάψεις, σωματική κόπωση και δυσκολία συγκέντρωσης. Τα συμπτώματα αυτά είναι πολύ γενικά, γι΄ αυτό ενδεχομένως να ερμηνευτούν ως μία απλή αδιαθεσία λόγω κάποιας ίωσης. Εάν όμως κάποιος συνεχίσει να εισπνέει CO και η συγκέντρωσή του στο αίμα αρχίσει να αυξάνεται, τότε αρχίζει να εμφανίζει πόνους στο στήθος, αυξημένο καρδιακό ρυθμό και δυσκολία στην αναπνοή.
Εάν και πάλι ο ασθενής δεν απομακρυνθεί από το περιβάλλον που αναπνέει CO, τότε πέφτει σε κώμα και τελικά επέρχεται ο θάνατος. Πάντως ακόμα και σε περίπτωση που ακολουθείται θεραπεία, είναι πιθανόν να προκληθούν μόνιμες νευρολογικές βλάβες, όπως απώλεια μνήμης ή και άνοια.

Κίνδυνοι

Το μονοξείδιο του άνθρακα περιέχεται στον αέρα της ατμόσφαιρας των μεγάλων πόλεων, λόγω των αυτοκίνητων και των βιομηχανιών περιοχών με την καύση μεγάλων ποσοτήτων υγρών και στερεών καυσίμων.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται από τον καθένα στη χρήση του αυτοκινήτου του. Η λειτουργία του σε στεγασμένο γκαράζ, ακόμα και αν η πόρτα είναι ανοιχτή, είναι πολύ επικίνδυνη. Επίσης, εάν ξεκουράζεστε ή κοιμάστε μέσα στο αυτοκίνητο με τη μηχανή αναμμένη και τα παράθυρα κλειστά, ο κίνδυνος παραμονεύει, καθώς μία ελαττωματική εξάτμιση ή ακόμα πιθανό φράξιμό της θα προκαλέσει την είσοδο του αέριου στο εσωτερικό του αυτοκινήτου χωρίς να το αντιληφθείτε.
Στο εσωτερικό των σπιτιών μπορεί να προέρχεται από τον καυστήρα του καλοριφέρ, σόμπες πετρελαίου ή αερίου, αλλά και από τον καπνό του τσιγάρου.

Πρόληψη

Η καλή συντήρηση όλων των πιθανών πηγών του CO, δηλαδή όλων των μηχανών που χρησιμοποιούμε, έχει ιδιαίτερη σημασία:
– Η εξάτμιση του αυτοκινήτου πρέπει να βρίσκεται σε άριστη κατάσταση, ωστόσο ποτέ μην αφήνετε τη μηχανή να λειτουργεί σε κλειστό γκαράζ.
– Τακτική συντήρηση του καλοριφέρ από ειδικευμένο τεχνικό.
– Εάν ψήνετε φαγητό σε κάρβουνα, φροντίστε να βρίσκετε πάντα σε εξωτερικό χώρο.
– Ελέγξτε την καπνοδόχο στο τζάκι σας, ώστε να απομακρύνει όλο το καπνό.
– Αερίζετε συχνά το σπίτι σας και ιδιαίτερα τις κρεβατοκάμαρες.
Υπάρχουν ανιχνευτές CO, παρόμοιοι με τους ανιχνευτές καπνού, οι οποίοι σας προειδοποιούν εάν τα επίπεδα του επικίνδυνου αερίου αυξηθούν. Όμως, ο καλύτερος ανιχνευτής είναι ο ίδιος ο οργανισμός σας. Αν νιώθετε ναυτία, κόπωση και έχετε την υποψία ότι βρεθήκατε σε χώρο που πιθανόν αναπνεύσατε CO, τότε βρείτε ένα μέρος με καθαρό αέρα και στη συνέχεια ειδοποιήστε το γιατρό σας. Ένα απλό τεστ αίματος μπορεί να σας δείξει αν τα επίπεδα CO είναι αυξημένα.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: