συριακό

Οι συριακές και διεθνείς αντιπροσωπείες βρίσκονται στην Ελβετία για την ειρηνευτική διάσκεψη που ελάχιστοι πιστεύουν πως μπορεί να στεφθεί με επιτυχία, καθώς ο τριετής εμφύλιος πόλεμος και η γεωπολιτική ένταση που έχει πυροδοτήσει δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης. Τηλεφωνική επικοινωνία Ομπάμα-Πούτιν την παραμονή της διάσκεψης, η οποία σηκώνει αυλαία στη σκιά της έκθεσης που φέρνει στο φως στοιχεία συστηματικών βασανιστηρίων και εκτελέσεων 11.000 κρατουμένων από το καθεστώς Άσαντ.

Συριακό αεροσκάφος τύπου Τουπόλεφ, το οποίο μεταφέρει μεταξύ άλλων τον σύρο υπουργό Εξωτερικών, καθηλώθηκε στο αεροδρόμιο Ελ.Βενιζέλος, καθώς δεν μπορούσε να ανεφοδιαστεί με καύσιμα λόγω του εμπάργκο που έχει επιβληθεί στο καθεστώς Άσαντ. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έδωσε εντολή να προχωρήσει ο ανεφοδιασμός του αεροσκάφους, το οποίο τελικά απογειώθηκε στις 17:10.

Η κατάσταση στη Συρία και οι προσπάθειες εξεύρεσης πολιτικής λύσης μέσω της διεθνούς συνόδου «Γενεύη 2» που έχει προγραμματιστεί για τις 22 Ιανουαρίου, ήταν το βασικό θέμα στην ατζέντα της συνάντησης που είχαν στο Παρίσι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι και ο ρώσος ομόλογός του Σεργκέι Λαβρόφ.

Το Ιράν δεν πήρε προσκλητήριο να παραστεί στις πρώτες ειρηνευτικές συνομιλίες για τον συριακό εμφύλιο στο τέλος του μήνα στην Ελβετία, στις οποίες θα στείλουν αντιπροσωπείες περίπου 20 χώρες. Τα Ηνωμένα Έθνη, επιβεβαιώνοντας πως η Τεχεράνη δεν προσκλήθηκε, ανέφεραν ότι η λίστα των συμμετεχόντων τελούσε υπό την έγκριση των χωρών που είχαν την πρωτοβουλία για τη διάσκεψη, δηλαδή ΗΠΑ και Ρωσίας.

Συγκρούσεις στην Τρίπολη του Λιβάνου μεταξύ υποστηρικτών και αντιτιθέτων στον σύρο πρόεδρο Άσαντ -διαμάχη που «αντανακλάται» επικίνδυνα στη γειτονική χώρα- οδήγησαν στο θάνατο ενός ανθρώπου από ελεύθερο σκοπευτή και στον τραυματισμό άλλων έξι. Στην Τρίπολη έχουν αναπτυχθεί τους τελευταίους μήνες ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις μετά την αιματηρή ένταση που αναζωπυρώνεται σποραδικά με φόντο την συριακή σύρραξη.

Δώδεκα άνθρωποι πέθαναν εξαιτίας του υποσιτισμού και της πείνας μέσα στις τελευταίες 48 ώρες στη Συρία, όπως ανακοίνωσε η μη κυβερνητική οργάνωση Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ανάμεσα στα θύματα οκτώ κρατούμενοι στη φυλακή στο Χαλέπι, ενώ καταγράφηκαν και νέοι θάνατοι στον καταυλισμό Παλαιστίνιων προσφύγων Γιάρμουκ στην περιφέρεια της Δαμασκού. Σήμα κινδύνου από τον ΟΗΕ για την έλλειψη πρόσβασης των ανθρωπιστικών οργανώσεων σε περιοχές υπό πολιορκία.

Τουλάχιστον 517 άνθρωπο σκοτώθηκαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες από αυτοσχέδιες βόμβες με βαρέλια που ρίχνουν ελικόπτερα του συριακού στρατού στο Χαλέπι από τις 15 Δεκεμβρίου, ανακοίνωσε το Συριακό Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στο μεταξύ, νορβηγική φρεγάτα προετοιμάζεται να φορτώσει από τη Λατάκεια χημικά όπλα που προορίζονται για καταστροφή.

Συνολικά 75 οχήματα στάλθηκαν από τη Ρωσία στη Συρία για την απομάκρυνση του χημικού οπλοστασίου της χώρας, στο πλαίσιο της συμφωνίας για καταστροφή του υπό την εποπτεία του OPCW. Τα οχήματα παραδόθηκαν στο λιμάνι της Λατάκειας, σύμφωνα με τα ρωσικά ΜΜΕ.

Τουλάχιστον 42 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων παιδιά, έχασαν την Κυριακή τη ζωή τους από μια από τις αεροπορικές επιδρομές που πραγματοποίησε η συριακή πολεμική αεροπορία ρίχνοντας βαρέλια με εκρηκτικά στην επαρχία του Χαλεπιού, στην βόρεια Συρία, ανακοίνωσε μια συριακή μη κυβερνητική οργάνωση. Την ίδια ώρα, ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ζητά εξηγήσεις από τη Δαμασκό για τον αισχρό θάνατο του βρετανού γιατροού Αμπάς Χαν σε συριακή φυλακή.

Τη δολοφονία ενός διοικητή της έξω από το σπίτι του στη Βυρητό ανακοίνωσε η Χεζμπολάχ, κατηγορώντας το Ισραήλ ως υπεύθυνο. Η εμπλοκή της Χεζμπολάχ στον συριακό εμφύλιο, στο πλευρό του Μπασάρ αλ Άσαντ, έχει περιπλέξει την κατάσταση τόσο απέναντι στην ίδια την οργάνωση όσο και για τον Λίβανο συνολικά, ο οποίος προσπαθεί να αποφύγει να συμπαρασυρθεί στη δίνη της συριακής σύρραξης.

Ο Συριακός Εθνικός Συνασπισμός θα μετάσχει στην ειρηνευτική διάσκεψη για την Συρία, την γνωστή ως «Γενεύη 2» που θα διεξαχθεί τον Ιανουάριο. Το συριακό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε επίσης ότι στην Ελβετία θα πάει διπλωματική αντιπροσωπεία για συμμετοχή στις συζητήσεις. Οι δύο πλευρές ωστόσο προσέρχονται με αντιδιαμετρικά αντίθετες επιδιώξεις: Το συριακό ΥΠΕΞ υπογράμμισε πως «δεν πηγαίνει για να παραδώσει την εξουσία».

Σε σειρά βομβαρδισμών προχώρησε η συριακή αεροπορία σε σημεία γύρω από το Χαλέπι, με απολογισμό τουλάχιστον 44 νεκρούς σύμφωνα με οργανώσεις ακτιβιστών. Παράλληλα, ισλαμιστική ομάδα που μάχεται εναντίον του Άσαντ υποστηρίζει ότι κατέλαβε την πετρελαιοπηγή του αλ Ομάρ, τη μεγαλύτερη στο συριακό έδαφος. Ένας από τους βομβαρδισμούς φέρεται να έχει χτυπήσει ανοικτή αγορά, στο Αχαλουανάχ του Χαλεπίου, με φόβους για άμαχους ανάμεσα στα θύματα.

Να πάρει μέρος σε ειρηνευτικές συνομιλίες στη Γενεύη με το συριακό καθεστώς αποφάσισε το κύριο μπλοκ των κομμάτων της συριακής αντιπολίτευσης, θέτοντας ως όρους το άνοιγμα διόδων σε αποκλεισμένες περιοχές που ελέγχει για την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας και απελευθέρωση κρατουμένων. Στόχος του μπλοκ, όπως ανέφερε στην απόφασή του, παραμένει οι διαπραγματεύσεις να καταλήξουν σε μεταβατική λύση που δεν θα περιλαμβάνει τον Μπασάρ αλ Άσαντ.

Ενώ η διεθνής κοινότητα προσπαθεί να βρει διπλωματική διέξοδο στο συριακό εμφύλιο, η βία συνεχίζεται: Βομβιστής αυτοκτονίας ανατίναξε στη Χάμα 1,5 τόνο εκρηκτικών, με τα οποία είχε παγιδεύσει φορτηγό, στοιχίζοντας τη ζωή σε τουλάχιστον 31 άτομα και τραυματίζοντας δεκάδες. Παράλληλα, ο επικεφαλής του Αραβικού Συνδέσμου ανέφερε πως γίνονται προετοιμασίες για να διενεργηθεί στις 23 Νοεμβρίου η ειρηνευτική Διάσκεψη για τη Συρία στη Γενεύη, επιβεβαιώνοντας προηγούμενες αναφορές σύρου αξιωματούχου.

Κατηγορώντας το Συμβούλιο Ασφαλείας για «δύο μέτρα και δύο σταθμά» στη Μέση Ανατολή, η Σαουδική Αραβία αρνείται για πρώτη φορά στα χρονικά του θεσμού να αναλάβει θέση μη μόνιμου κράτους-μέλους. Προς έκπληξη των διπλωματών του οργανισμού, η Σ.Αραβία απέρριψε την έδρα της καταγγέλλοντας το ΣΑ για αδράνεια και αποτυχία εκπλήρωσης των καθηκόντων του ως προς την αντιμετώπιση παγκόσμιων συγκρούσεων και ειδικά του συριακού εμφυλίου. Η απόφαση δεν έχει ανακοινωθεί πάντως ακόμη επίσημα στον ΟΗΕ.

Την πρόταση για κατάργηση του δικαιώματος βέτο που διαθέτουν τα μόνιμα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ σε περιπτώσεις κατά τις οποίες απαιτείται απόφαση σχετικά με εγκλήματα πολέμου επαναφέρει ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Λοράν Φαμπιούς -επικαλούμενος την παράλυση που υπήρχε επί δυόμισι χρόνια στα Ηνωμένα Έθνη αναφορικά με το Συριακό ζήτημα εξαιτίας της στάσης Ρωσίας και Κίνας.

Τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας κατέληξαν σε συμφωνία για το προσχέδιο του ψηφίσματος που θα επιβάλει διεθνή έλεγχο στο συριακό οπλοστάσιο, χωρίς να προβλέπεται απειλή για στρατιωτική επέμβαση -όρος που είχε θέσει η Ρωσία. Η ψηφοφορία για την υιοθέτηση του ψηφίσματος αναμένεται άμεσα, ενδεχομένως ήδη την Παρασκευή.

Με πρώτο βήμα τον έλεγχο του συριακού χημικού οπλοστασίου, ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υπογράμμισε τη θέση του ότι δεν μπορεί να υπάρξει έξοδος από τον εμφύλιο στη Συρία χωρίς αποχώρηση του Μπασάρ αλ Άσαντ. Η διπλωματική μάχη για το Συριακό συνεχίζεται στον ΟΗΕ, καθώς τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας συζητούν για το ψήφισμα που θα καλεί τη Δαμασκό σε παράδοση του χημικού της οπλοστασίου -με άγνωστο το πότε θα γίνει ψηφοφορία και το πώς θα επηρεάσει την τελική απόφαση η αντίθεση της Ρωσίας σε «ρήτρα» για στρατιωτική δράση.

Επιμένει η Ουάσινγκτον πως το πόρισμα του ΟΗΕ «ενοχοποιεί» τον Άσαντ για την επίθεση με το συριακό χημικό οπλοστάσιο, απορρίπτει τα «βιαστικά συμπεράσματα» η Μόσχα: Η έκθεση των επιθεωρητών επιβεβαιώνει πως στον εμφύλιο έχουν χρησιμοποιηθεί χημικά όπλα αφήνοντας όμως ανοικτό, όπως αναμενόταν, ποιος την εξαπέλυσε και έτσι αφήνει το πεδίο ελεύθερο, επίσης όπως αναμενόταν, για να ξεκινήσει νέα διπλωματική μάχη για την ερμηνεία της.

Μαχητικά της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας κατέρριψαν συριακό ελικόπτερο Mi-17 στη μεθόριο αφότου παραβίασε τον τουρκικό εναέριο χώρο, βάσει δηλώσεων του αντιπροέδρου της κυβέρνησης της Τουρκίας Μπουλέντ Αρίντς. Το ελικόπτερο κατέπεσε σε συριακό έδαφος, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τη μεθόριο. Οι πιλότοι χρησιμοποίησαν επιτυχώς το σύστημα εκτίναξης και προσγειώθηκαν στη συριακή πλευρά των συνόρων, αλλά έπεσαν στη συνέχεια νεκροί από δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης.

Οι πρώτες «παραφωνίες» στα όσα συμφωνήθηκαν για το συριακό οπλοστάσιο στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου δεν άργησαν να φανούν. Το ιδιαίτερα «σκληρό» ψήφισμα που επιδιώκει η Δύση στο Συμβούλιο Ασφαλείας με σαφή αναφορά στη χρήση βίας, προκάλεσε την αντίδραση της Μόσχας με τον Λαβρόφ να προειδοποιεί ότι οι απειλές θα οδηγήσουν σε ναυάγιο.

Συνέχιση των συνομιλιών για το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας και νέα συνάντηση στο τέλος του μήνα, στη Νέα Υόρκη, συμφώνησαν ΗΠΑ και Ρωσία στις συνομιλίες Κέρι και Λαβρόφ στη Γενεύη. Στόχος των νέων συνομιλιών θα είναι η επανέναρξη της προσπάθειας για τη διενέργεια Διάσκεψης για τη Συρία· ο ρώσος ΥΠΕΞ καλωσόρισε την «κατανόηση από την Ουάσινγκτον της σημασίας του να προχωρήσει η διπλωματία» ενώ ο απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Συρία, Λακντάρ Μπραχίμι, χαρακτήρισε προϋπόθεση για τη Διάσκεψη τις κινήσεις της Δαμασκού για αδρανοποίηση του χημικού οπλοστασίου.

Με τη σύντομη αναβολή που πήρε η ψηφοφορία στο αμερικανικό Κογκρέσο για το πλήγμα στη Συρία και την «ευκαιρία» που δίνει ο Λευκός Οίκος στη διπλωματία για το ζήτημα του συριακού χημικού οπλοστασίου, η κινητικότητα για το Συριακό μεταφέρεται προς το παρόν στους διαδρόμους των Ηνωμένων Εθνών. Το βασικότερο αγκάθι που αφορά την πρόταση ψηφίσματος για να τεθεί υπό διεθνή έλεγχο το συριακό χημικό οπλοστάσιο έχει ήδη αναδειχθεί: Πρόκειται για το πώς θα διασφαλιστεί η συμμόρφωση της Δαμασκού και εάν θα προβλέπεται ρητά η ανάληψη «δράσης».

Εγκλήματα πολέμου τόσο στο συριακό καθεστώς όσο και στους αντικαθεστωτικούς επιρρίπτει η ομάδα αξιωματούχων του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην έκθεσή της για τη Συρία, λέγοντας πως «δεν μπορεί ακόμη να καταλήξει» στο εάν έχουν τελεστεί επιθέσεις με χημικά. Η έκθεση της ομάδας Πινιέρο καλύπτει το δίμηνο μέχρι τις 15 Ιουλίου, ενώ αυτές τις ημέρες αναμένεται να παραδοθεί στον ΓΓ του ΟΗΕ η έκθεση Σέλστρομ για τις καταγγελίες περί χρήσης χημικών όπλων.

Μοιάζει λιγότερο με αριστοτεχνική κίνηση διπλωματίας και περισσότερο με γκάφα, αλλά ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι κατάφερε να ανοίξει μία χαραμάδα για αποφυγή του αμερικανικού πλήγματος στη Συρία, οδηγώντας -ίσως άθελά του- σε πρόταση να τεθεί υπό διεθνή έλεγχο το συριακό χημικό οπλοστάσιο. Η έκβαση που θα έχει η ιδέα μένει να φανεί σύντομα, αλλά η ετοιμότητα με την οποία η Ρωσία «άρπαξε» τα λόγια του Κέρι και τα έκανε διπλωματική πρόταση, όπως και οι πρώτες αντιδράσεις σε Ουάσινγκτον και Δαμασκό, δείχνουν πόσο απελπισμένα ψάχνουν διέξοδο όλες οι πλευρές.