κοσόβου

Εξηγήσεις για το αίτημα της Κομισιόν για «σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας του Κοσόβου» έδωσε στη σερβική κυβέρνηση ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος, Στέφαν Φούλε. Ο Φούλε είπε στον Σέρβο πρωθυπουργό ότι το αίτημα δεν αποτελεί νέο όρο στην διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης του Βελιγραδίου, ούτε όρο για ανεξαρτησία του Κοσόβου. Το αίτημα αυτό είχε προκαλέσει την οργή του Βελιγραδίου.

Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει στη Σερβία το αίτημα για «σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας του Κοσόβου», το οποίο συμπεριλαμβάνεται σε συνοδευτικό έγγραφο της έκθεσης προόδου για τη χώρα που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε μία προσπάθεια να δώσει εξηγήσεις, ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος Στέφαν Φούλε σπεύδει την Πέμπτη στο Βελιγράδι, ενώ με δήλωσή του τονίζει πως η αναφορά στο σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας «δεν προδιαθέτει για το καθεστώς αλλά δηλώνει την αποφασιστικότητα να μην επιτραπεί η διαίρεση του Κοσόβου».

Τεσσερισήμισι χρόνια μετά την μονομερή κήρυξη της ανεξαρτησίας του από τη Σερβία, το Κόσοβο αποκτά σήμερα πλήρη εθνική κυριαρχία με τη διάλυση της Διεθνούς Ομάδας Καθοδήγησης (ISG), η οποία θα ανακοινωθεί το απόγευμα και θα ακολουθήσει μεγάλη γιορτή στην πρωτεύουσα Πρίστινα. Θα πραγματοποιηθεί, μάλιστα, επίσημη συνεδρίαση του κοινοβουλίου κατά την οποία θα επικυρωθεί η τροποποίηση του Συντάγματος για τη μετάβαση από το καθεστώς της επιτηρούμενης ανεξαρτησίας στο καθεστώς της απόλυτης ανεξαρτησίας.

Σε επίπεδο πρωθυπουργών, του Σέρβου Ίβιτσα Ντάτσιτς και του Κοσοβάρου Χασίμ Θάτσι, αμφοτέρων εθνικιστών, θα διεξαχτεί ο πολιτικός διάλογος ανάμεσα στο Βελιγράδι και την Πρίστινα που αναμένεται να αρχίσει τον Οκτώβριο και να ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους, αναφέρει εφημερίδα του Κοσόβου. Την ίδια ώρα, οι τριβές ανάμεσα στις Αρχές του Κοσόβου και τη σερβική μειονότητα συνεχίζονται: Σέρβοι κάτοικοι του βορείου Κοσόβου απέκλεισαν την Τρίτη τη διέλευση φορτηγών της αποστολής της ΕΕ στο Κόσοβο που μετέφεραν οικοδομικά υλικά.

Η Σερβία βρίσκεται σε έναν «μακρύ και αβέβαιο» δρόμο για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά δεν προτίθεται να αλλάξει τη στάση της απέναντι στο Κόσοβο για να εξασφαλίσει την ένταξη, είπε ο εκλεγμένος πρόεδρος της Σερβίας Τόμισλαβ Νίκολιτς στο Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Πρόσθεσε ότι δεν έχει «ακούσει ότι έχει τεθεί ο όρος η Σερβία να αναγνωρίσει το Κόσοβο. Δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, ακόμη κι αν σημάνει την διακοπή των διαπραγματεύσεων» για την ένταξη.

Το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε την Παρασκευή πως οι δυνάμεις του στο Κόσοβο έχουν κινητοποιηθεί για να εγγυηθούν την ασφάλεια στην περιοχή, εξαιτίας των σερβικών εκλογών, στις οποίες θα πάρουν μέρος οι Σέρβοι του Κοσόβου.

Ένας 38χρονος Αλβανός σκοτώθηκε και τα δύο παιδιά του τραυματίστηκαν τα ξημερώματα της Κυριακής όταν εξερράγη αυτοσχέδιος εκρηκτικός μηχανισμός που τοποθέτησαν άγνωστοι στο παράθυρο του διαμερίσματός του στην εθνοτικά διαιρεμένη Κοσόβσκα-Μιτρόβιτσα του Κοσσυφοπεδίου. Οι δράστες αναζητούνται από την αστυνομία του Κοσόβου και την ειρηνευτική δύναμη του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο (KFOR).

Δύο Κοσοβάροι αστυνομικοί, οι οποίοι συνελήφθησαν το Σάββατο από τη σερβική αστυνομία στην περιοχή της διάβασης Μέρνταρε, στα διοικητικά σύνορα Κοσόβου – Σερβίας, αφέθηκαν ελεύθεροι με τις δύο πλευρές να κάνουν μία προσπάθεια να μην ανέβουν οι τόνοι.

Νέο γύρο αντιπαράθεσης μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου προκαλεί η απόφαση του
Βελιγραδίου να προκηρύξει δημοτικές εκλογές στο -ανεξαρτητοποιηθέν- Κόσοβο. Εκπρόσωπος της κοσοβαρικής προεδρίας απέρριψε το ενδεχόμενο να στηθούν κάλπες στην πρώην σερβική επαρχία κάνοντας λόγο για κίνηση που παραβαίνει το διεθνές δίκαιο, ενώ η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάθριν Άστον ανέφερε ότι η απόφαση της Σερβίας δεν συνάδει με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας.

Ανοίγει ο δρόμος για την επίσημη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στη Σερβία κατά τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου μετά την πρόοδο που επιτεύχθηκε στο νέο γύρο διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας στις Βρυξέλλες. Οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμβιβαστική συμφωνία επί δύο ζητημάτων-κλειδιά: την εκπροσώπηση του Κοσόβου σε περιφερειακές συναντήσεις και τη συνολική διαχείριση των συνόρων. Ικανοποίηση εκφράζεται τόσο σε Βελιγράδι, όσο και σε Πρίστινα, επικροτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χαιρετίζουν οι ΗΠΑ τονίζοντας ότι στηρίζουν τη μελλοντική ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ.

Επιστολή προς κράτη-μέλη της ΕΕ με την οποία ζητείται να μην δοθεί στη Σερβία καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας έχουν αποστείλει ή πρόκειται να αποστείλουν οι Αρχές της Πρίστινα. Στην επιστολή αναφέρθηκε τη Δευτέρα ο αρμόδιος για θέματα Κοσόβου Σέρβος υπουργός Γκ.Μπογκντάνοβιτς, λέγοντας πως αν και δεν υπάρχει επίσημη επιβεβαίωση, έχει γίνει γνωστή η ύπαρξη της επίμαχης επιστολής. Ο ίδιος τονίζει πως η στάση αυτή του Κοσόβου οδηγεί σε νέες συγκρούσεις και εντάσεις,

Η συντριπτική πλειοψηφία των Σέρβων του βόρειου Κοσόβου απέρριψε ως ήταν αναμενόμενο τους θεσμούς της Πρίστινα στο διήμερο δημοψήφισμα που διεξήχθη παρά την εναντίωση της ίδιας της Σερβίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πολιτικής αποστολής του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο (UNMIK). Η Βουλή του Κοσόβου υιοθέτησε ψήφισμα με το οποίο κηρύσσεται παράνομο και άκυρο το δημοψήφισμα. Εν τω μεταξύ, ο νέος γύρος διαλόγου μεταξύ Βελιγραδίου-Πρίστινα ορίστηκε για τις 21 Φεβρουαρίου, όπως γνωστοποιήθηκε την Πέμπτη από τις Βρυξέλλες.

Παρά την αντίθεση του Βελιγραδίου και του διεθνούς παράγοντα, τέσσερις δήμοι με σερβικό πληθυσμό στο βορρά του Κοσόβου ψηφίζουν σε δημοψήφισμα για τον καθορισμό της στάσης τους έναντι της Πρίστινα. «Αποδέχεστε τους θεσμούς της αποκαλούμενης δημοκρατίας του Κοσόβου;» είναι το ερώτημα στο οποίο καλούνται να απαντήσουν με «ναι» ή «όχι» οι Σέρβοι στους δήμους Κόσοβσκα Μιτρόβιτσα, Ζβέτσαν, Ζούμπιν Πότοκ και Λεποσάβιτς. Παράνομο θεωρεί το δημοψήφισμα η κυβέρνηση του Κοσόβου· δεν έχει νομική ισχύ, υπογραμμίζει η πολιτική αποστολή του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο (UNMIK). Αντίθετη στη διεξαγωγή η Σερβία· αντιδρά και η ΕΕ.

Αφίσες που καλούν τους πολίτες να ψηφίσουν «όχι» έχουν κατακλύσει την εθνοτική διαιρεμένη Κοσόβσκα-Μιτρόβιτσα του Κοσσυφοπεδίου εν όψει του δημοψηφίσματος που θέτει το ερώτημα εάν αποδέχονται τους θεσμούς της Πρίστινα. Παρά της αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας και της ίδιας της κυβέρνησης της Σερβίας, κάλπες θα στηθούν την Τρίτη σε τέσσερις δήμους με σερβικό πληθυσμό στο βορρά του Κοσόβου. Το δημοψήφισμα δεν έχει καμία νομική ισχύ, υπογραμμίζει η πολιτική αποστολή του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο (UNMIK).

Με διαδηλωτές στο Κόσοβο που ήθελαν να μπλοκάρουν την είσοδο εμπορευμάτων από τη Σερβία συγκρούστηκε η κοσοβαρική αστυνομία στην περιοχή του Ποντούγεβο, κάνοντας εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων και αντλιών νερού. Οι μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές, υποστηρικτές του αντιπολιτευόμενου αλβανικού κόμματος της «Αυτοδιάθεσης», απάντησαν πετώντας πέτρες.

«Θύελλα» έχει ξεσηκώσει το κάλεσμα του αντιπολιτευόμενου αλβανικού κινήματος «Αυτοδιάθεση» του Κοσόβου για τον αποκλεισμό των διαβάσεων στα διοικητικά σύνορα με τη Σερβία το Σαββατοκύριακο προκειμένου να εμποδιστεί η ροή σερβικών προϊόντων. Ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι κατηγορεί το κόμμα του Άλμπιν Κούρτι ότι προσπαθεί να σφετεριστεί με τη βία την εξουσία και προειδοποιεί ότι αυτό δεν θα γίνει ανεκτό. Η Αλβανία -όπου αναζήτησαν στήριξη στελέχη της «Αυτοδιάθεσης»- καταδικάζει τα σχέδια του κινήματος, μιλώντας για εξτρεμιστική πρωτοβουλία και επιβλαβή για τις επιδιώξεις του Κοσόβου.

Έκκληση στους Κοσοβάρους να κλείσουν τα διοικητικά σύνορα με τη Σερβία το Σάββατο απηύθυνε ο αρχηγός του αντιπολιτευόμενου κινήματος «Αυτοδιάθεση», Αλμπίν Κούρτι. Ωστόσο, κατά της πρότασης τάχθηκαν τόσο ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Χασίμ Θάτσι, όσο και το Κίνημα για την Ενοποίηση, που συνεργάζεται με την «Αυτοδιάθεση» και έχει δύο βουλευτές στη Βουλή του Κοσόβου.

Μήνυμα προς τη Σερβία να σταματήσει να υποστηρίζει ένα μοντέλο «παράλληλων δομών» στο Κοσσυφοπέδιο έστειλε η Άνγκελα Μέρκελ κατόπιν συνάντησης με τον πρωθυπουργό του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι στην Πρίστινα. «Χρειάζονται λύσεις για ελεύθερο εμπόριο και συνοριακή συνεργασία και δεν ενδιαφερόμαστε να έχουμε παράλληλες [σερβικές] δομές στο Κόσοβο» είπε η Γερμανίδα καγκελάριος, ζητώντας την απομάκρυνση των οδοφραγμάτων από το βόρειο Κόσοβο -όπου ξέσπασαν και πάλι συγκρούσεις μεταξύ Σέρβων και στρατιωτών της KFOR.

Χωρίς τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στη Σερβία ολοκληρώθηκε η Σύνοδος Κορυφής των Βρυξελλών, με τους Ευρωπαίους ηγέτες να αναβάλουν τις σχετικές αποφάσεις για το Μάρτιο ζητώντας από το Βελιγράδι να συνεχίσει το διάλογο με την Πρίστινα προς εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων μετά την πρόσφατη έξαρση εθνοτικής βίας. Αντίθετα, το μικροσκοπικό Μαυροβούνιο -που έλαβε καθεστώς πέρυσι- ανοίγει τον προσεχή Ιούνιο τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επαναλαμβάνονται τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες οι διαβουλεύσεις Βελιγραδίου-Πρίστινας, που πάγωσαν στα μέσα του έτους στη σκιά σοβαρών επεισοδίων εθνοτικής βίας στο Κοσσυφοπέδιο. Η επιστροφή στο διάλογο και η ομαλοποίηση των μεταξύ τους σχέσεων συναρτάται απόλυτα με την ευρωπαϊκή πορεία της Σερβίας. Στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου η Σερβία αναμένεται να λάβει καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ, ωστόσο δεν θα συνοδεύεται από ημερομηνία για την έναρξη διαπραγματεύσεων δεδομένης της έντασης που παραμένει στο Κόσοβο. «Καμία αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, έμμεση ή άμεση» στη διάρκεια του απευθείας διαλόγου, τονίζει ο Σέρβος πρόεδρος Μπόρις Τάντιτς.

Aνησυχία για την επιδείνωση της κατάστασης ασφάλειας στο Κόσοβο εκφράζει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Γκι-Μουν, τονίζοντας ότι τα επεισόδια εναντίον του σερβικού πληθυσμού αυξήθηκαν μετά την προσπάθεια των αρχών του Κοσόβου να καθιερώσουν έλεγχο στις διοικητικές διαβάσεις στο βόρειο τμήμα, στα σύνορα με τη Σερβία.

Αντίθετη δηλώνει η Βρετανία στην ιδέα της τεχνητής διακοπής της διεύρυνσης της ΕΕ μετά την προγραμματισμένη ένταξη της Κροατίας, όπως δήλωσε την Τρίτη ο Βρετανός υπουργός, αρμόδιος για ευρωπαϊκά ζητήματα, Ντέιβιντ Λίβινγκτον από το Βελιγράδι, όπου πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη.

Τη συμφωνία με την κυβέρνηση του Κοσόβου για κοινή διπλωματική και προξενική εκπροσώπηση Τιράνων και Πρίστινας στο εξωτερικό ενέκρινε τη Δευτέρα η αλβανική κυβέρνηση. «Η απόφαση αυτή θα μειώσει τα έξοδα για τις δύο κυβερνήσεις μας, και έχει επίσης συμβολικό χαρακτήρα για μια κοινή δράση των δύο κρατών στον διπλωματικό χώρο» δήλωσε ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Σαλί Μπερίσα.

Εκατοντάδες Σέρβοι του Κοσόβου εμπόδισαν δυνάμεις του ΝΑΤΟ στην περιοχή (KFOR) από το να μετακινήσουν οδοφράγματα σε δύο διαβάσεις στο βόρειο Κόσοβο, στα διοικητικά σύνορα με τη Σερβία. «Η υπομονή του ΝΑΤΟ εξαντλείται» δηλώνει ο διοικητής της KFOR, ενώ οι Σέρβοι του Κοσόβου ζητούν από το Βελιγράδι να στείλει αστυνομικούς και στρατιώτες. «Να επιτραπεί η ελευθερία κινήσεων στην KFOR» ζητά η Σερβία.

Το Βελιγράδι και η Πρίστινα αποφάσισαν να ακυρώσουν τον έβδομο γύρο διαλόγου στις Βρυξέλλες, μετά από διαφωνία της Σερβίας για την ατζέντα των συνομιλιών. Την Τρίτη σημειώθηκαν συμπλοκές ανάμεσα σε Σέρβους του Κοσόβου και άνδρες της ειρηνευτικής δύναμης του ΝΑΤΟ, KFOR, με την δύναμη να κάνει χρήση ακόμα και πλαστικών σφαιρών για να διαλύσει το πλήθος τραυματίζοντας πολίτες.