πυρηνικά

Δύο φαίνεται να είναι τα κυριότερα «αγκάθια» στην επίτευξη συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν εν όψει της καταληκτικής ημερομηνίας της 24ης Νοεμβρίου. Οι συνομιλίες «πάγωσαν» την Παρασκευή, καθώς ο ιρανός αξιωματούχος επέστρεψε στην Τεχεράνη για να λάβει οδηγίες. Ο δε Τζον Κέρι αναμένει τις εξελίξεις από το Παρίσι.

Ο χρόνος μετρά αντίστροφα για την επίτευξη ή μη συμφωνίας της διεθνούς κοινότητας με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ωστόσο, από τις δηλώσεις που γίνονται στη Βιέννη σχετικά με την πορεία των συνομιλιών, το κλίμα είναι βαρύ. «Οι συνομιλίες γίνονται σε κλίμα έντασης» δήλωσε ο ρώσος διαπραγματευτής.

«Μοιάζει δύσκολο αυτή τη στιγμή το ενδεχόμενο να επιτευχθεί πλήρης και οριστική συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα προτού εκπνεύσει η προθεσμία της 24ης Νοεμβρίου» εκτιμά ο αναπληρωτής σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ για θέματα εθνικής ασφαλείας, Τόνι Μπλίνκεν. Ο ίδιος πάντως, άφησε ένα μικρό παράθυρο αισιοδοξίας.

Δεν διαφαίνεται υπέρβαση των τελευταίων δύσκολων σημείων στις συνομιλίες των «Έξι» και του Ιράν για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, ενώ πλησιάζει η ημερομηνία που έχει τεθεί ως προθεσμία για συμφωνία. Οι διήμερες συνομιλίες που ολοκληρώθηκαν στο Ομάν ήταν «σοβαρές» αλλά «δύσκολες», όπως αναφέρουν όλες οι πλευρές.

Ανησυχία έχει προκαλέσει στο Παρίσι η επιβεβαίωση από το υπουργείο Εσωτερικών ότι πάνω από επτά πυρηνικές μονάδες παραγωγής ρεύματος εθεάθησαν μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Η προέλευσή τους είναι άγνωστη, και το Παρίσι έχει ξεκινήσει επείγουσα έρευνα για τη διαλεύκανση της υπόθεσης. Η Greenpeace, ιδιαίτερα ενεργή εναντίον του γαλλικού πυρηνικού προγράμματος, αρνήθηκε εμπλοκή στην υπόθεση και σημείωσε την ιδιαίτερη ανησυχία που εγείρει το περαστικό για την ασφάλεια των μονάδων.

Δεν διαφαίνεται ακόμη υπέρβαση των τελευταίων δυσκολιών για συμφωνία των Έξι με το Ιράν: Οι τελευταίες συνομιλίες στη Βιέννη ήταν «πολύ δύσκολες αλλά υπήρξε πρόοδος» διαμηνύει το περιβάλλον του ιρακινού υπουργείου Εξωτερικών. Η επόμενη συνάντηση του ιρανού ΥΠΕΞ με τον Τζον Κέρι και την Κάθριν Άστον θα γίνει «σε τρεις με τέσσερις εβδομάδες», σύμφωνα με τις αναφορές.

Μακριά από συμφωνία στα κεντρικά ζητήματα που αφορούν στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν βρίσκονται τα Ηνωμένα Έθνη, το ίδιο το Ιράν και οι έξι χώρες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις. Υπενθυμίζεται ότι η καταληκτική ημερομηνία για τη συμφωνία είναι η 24η Νοεμβρίου.

Οι συνομιλίες των Έξι με το Ιράν βρίσκονται «πιο κοντά από ποτέ» σε συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, διαπιστώνει ο γερμανός ΥΠΕΞ Φρανκ Βάλτερ Στάινμεαϊερ, που σημειώνει ότι το τελευταίο κομμάτι των διαπραγματεύσεων είναι μεν το δυσκολότερο, αλλά πρέπει να αξιοποιηθεί η ευκαιρία για υπέρβαση. «Είναι ώρα να λύσουμε την κρίση» είπε μετά από μακρά συζήτηση που είχε με τον ιρανό πρόεδρο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης στα Ηνωμένα Έθνη.

O Λευκός Οίκος απέρριψε πρόταση που υπέβαλε η Τεχεράνη, σύμφωνα με την οποία, το Ιράν θα συμμετείχε στις επιχειρήσεις εναντίον των τζιχαντιστών με αντάλλαγμα περισσότερη ευελιξία σε ό,τι αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα.

Σε σημερινό της δημοσίευμα, η γερμανική εφημερίδα Die Welt γράφει ότι ένας από τους λόγους που η BND, η υπηρεσία πληροφοριών της Γερμανίας, παρακολουθεί την Άγκυρα, θα μπορούσε να είναι ένα τουρκικό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων, το οποίο η Τουρκία εξελίσσει κρυφά.

Στο λιμάνι του Πειραιά έφτασε το πρωί της Κυριακής το Πλοίο της Ειρήνης, που πραγματοποιεί τον γύρο της γης για έναν κόσμο ειρήνης, χωρίς πυρηνικά. Το πλοίο, προερχόμενο από τη Μάλτα, με 1.400 επιβάτες από διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων και πολίτες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, καθώς και ιάπωνες ακτιβιστές, πραγματοποιεί το 84ο ταξίδι του.

Η Ρωσία απορρίπτει ως «αβάσιμες» τις κατηγορίες των ΗΠΑ ότι παραβίασε τη συνθήκη για την εξάλειψη των πυρηνικών όπλων μέσου βεληνεκούς (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty, INF), κατηγορώντας αντίθετα την Ουάσινγκτον ότι η ίδια έχει παραβιάσει τη συνθήκη-ορόσημο που υπεγράφη το 1987 από τους Ρόναλντ Ρέιγκαν και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

Οι ΗΠΑ κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι παραβίασε τη συνθήκη για την εξάλειψη των πυρηνικών όπλων μεσαίου και μικρού βεληνεκούς (Intermediate Range Nuclear Forces Treaty, INF, 1987) προχωρώντας σε δοκιμή χερσαίου πυραύλου κρουζ, ανακοίνωσε μη κατονομαζόμενος αμερικανός αξιωματούχος.

Χωρίς σημείο σύγκλισης έληξε ο νέος γύρος συνομιλιών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν στη Βιέννη. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν άφησε να εννοηθεί ότι η Ομάδα των Έξι τάσσεται υπέρ του να δοθεί παράταση για τις συνομιλίες, σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί συμφωνία με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα. Ο αμερικανός ΥΠΕΞ δήλωσε ότι οι διαφορές παραμένουν και είναι «πολύ πραγματικές» και τόνισε ότι το Ιράν θα πρέπει να μειώσει τη δυνατότητα να παράγει πυρηνικό καύσιμο, εάν επιθυμεί μία μακροπρόθεσμη συμφωνία.

Συνάντηση με τον ιρανό υπουργό Εξωτερικών είχε ο αμερικανός ομόλογός του, Τζον Κέρι. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι το Ιράν έδειξε διάθεση για σοβαρές συνομιλίες με τις δυτικές δυνάμεις, ωστόσο, τόνισε ότι δεν έχει λάβει τις αποφάσεις που κρίνονται απαραίτητες ώστε το πυρηνικό του πρόγραμμα να θεωρηθεί ειρηνικό.

Οι βασικές διαφωνίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν παραμένουν ανάμεσα στην Τεχεράνη και την Ομάδα των Έξι δήλωσε ο ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ, στο τέλος του πέμπτου γύρου των συνομιλιών στη Γενεύη. Ο ίδιος δήλωσε ότι σημειώθηκε, πάντως, πρόοδος. H EE δηλώνει ότι οι δύο πλευρές άρχισαν να συντάσσουν ένα κείμενο συμφωνίας, το οποίο θα συζητηθεί στον επόμενο γύρο συνομιλιών που ξεκινά στις 2 Ιουλίου. Το Ιράν τηρεί τις δεσμεύσεις προηγούμενων συμφωνιών, σύμφωνα με έκθεση της ΙΑΕΑ.

Δεν διαφαίνεται ακόμη διέξοδος στις συνομιλίες των Έξι με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, που έχουν χτυπήσει «τοίχο» τις τελευταίες εβδομάδες με τις δύο πλευρές να επιρρίπτουν στην άλλη «έλλειψη ρεαλισμού». Ενώ οι συνομιλίες Τεχεράνης και Ουάσινγκτον, με τη διαμεσολάβηση της ΕΕ, συνεχίζονται, η ιρανική πλευρά δεν αποκλείει να δοθεί παράταση και μετά τις 20 Ιουλίου εάν δεν υπάρξει υπέρβαση του αδιεξόδου.

Κεφαλαιώδη χαρακτήρισε ο Μπαράκ Ομπάμα το ρόλο της Κίνας προκειμένου να μεταπειστεί η Βόρειος Κορέα και να μη συνεχίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα, κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον ιάπωνα πρωθυπουργό, Σίνζο Άμπε, στο Τόκιο, από όπου ξεκίνησε την περιοδεία του στην Ασία.

Ακόμα κι αν είχε σχετικά περιορισμένη κλίμακα, ένας πυρηνικός πόλεμος μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν θα προκαλούσε καταστροφική πτώση της θερμοκρασίας, ξηρασίες και εξασθένιση στο στρώμα του όζοντος σε όλο τον πλανήτη, δείχνει η τελευταία προσομοίωση στον υπολογιστή.

Τηλεφωνική συνομιλία που αποδίδεται στην Γιούλια Τιμοσένκο διέρρευσε στο ρωσόφωνο Διαδίκτυο και θέλει την πρώην πρωθυπουργό της Ουκρανίας να λέει ότι «πρέπει να εξολοθρεύσουμε με πυρηνικά τους Ρώσους» μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. «Ώρα να πάρουμε τα όπλα και να τους σκοτώσουμε, αυτούς και τον ηγέτη τους» ακούγεται να λέει η φωνή που αποδίδεται στην Τιμοσένκο, υποστηρίζοντας πως εάν η ίδια βρισκόταν στην ηγεσία, η χερσόνησος της Κριμαίας δεν θα είχε προσαρτηθεί.

Διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν την Κυριακή στην ιαπωνική πρωτεύουσα και πραγματοποίησαν πορεία προς το Κοινοβούλιο, ζητώντας να δοθεί τέλος στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας, εν όψει της μαύρης επετείου των τριών ετών από την καταστροφή στη Φουκουσίμα.

Στην πρωτεύουσα του Ιράν βρίσκεται η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, Κάθριν Άστον, προκειμένου να συζητήσει με την ιρανική κυβέρνηση θέματα που αφορούν στο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, πριν από το νέο γύρο συνομιλιών μεταξύ του Ιράν και των παγκόσμιων δυνάμεων. Ο ιρανός ΥΠΕΞ είπε στην Άστον ότι μία τελική συμφωνία είναι πιθανή μέσα στους επόμενους μήνες, ωστόσο, η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ δηλώνει ότι οι διαπραγματεύσεις είναι «δύσκολες» και ότι δεν υπάρχουν «εγγυήσεις για την επιτυχία τους».

Στη Βιέννη επανέρχονται το Ιράν και οι Έξι για να συνεχίσουν τις συνομιλίες με απώτερο στόχο μία μακροπρόθεσμης βάσης συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Οι δύο πλευρές συνεχίζουν τις διαβουλεύσεις στη βάση της υφιστάμενης ενδιάμεσης συμφωνίας, αλλά τόσο το Ιράν όσο και οι ΗΠΑ υποβαθμίζουν τις όποιες προσδοκίες για γρήγορη πρόοδο τονίζοντας πως η συνολική διαδικασία είναι «εξίσου πιθανό να πετύχει όσο και να αποτύχει».

Η νέα ιρανική ηγεσία ευελπιστεί ότι η εφαρμογή της ενδιαμέσης συμφωνίας για τα πυρηνικά θα εξομαλύνει τις σχέσεις της Τεχεράνης με τις δυτικές κυβερνήσεις, όπως είπε ο προέδρος της χώρας απευθύνοντας πρόσκληση σε επενδυτές. Το Ιράν, που έκανε ήδη το πρώτο βήμα απομάκρυνσης από το πυρηνικό οπλοστάσιο, περιμένει διακαώς την αποκλιμάκωση του κυρώσεων σε βάρος του που έχει κάνει την οικονομία του να λυγίσει.

Περνώντας από τα λόγια στην πράξη, το Ιράν σταματά το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματός του για εμπλουτισμό ουρανίου βάζοντας σε εφαρμογή τη συμφωνία με τους Έξι. Με το μέτρο, η Τεχεράνη αναμένει άμεσα μία πρώτη περιορισμένη χαλάρωση των οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της. Η Κάθριν Άστον, εκπρόσωπος των Έξι, ανέφερε την ελπίδα της πως ο νέος γύρος συνομιλιών θα ξεκινήσει στις επόμενες εβδομάδες.