Το Τελ Αβίβ πάει Ουάσιγκτον, αλλά η Τεχεράνη έχει πάει ήδη Μόσχα

«Δεν ανησυχώ για τίποτα από όσα κάνει το Ισραήλ» δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου στο Μαρ-Α-Λάγκο στη Φλόριντα. Ενώ λοιπόν επιβεβαιώθηκε, ξανά, η «αδελφική» συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ, πέρασε απαρατήρητη μια άλλη συνάντηση υψηλού επιπέδου: Εκείνης τους Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και του Ιρανού ομολόγου του, Αμπάς Αραγτσί. Δεν θα έπρεπε όμως.

Σημειώνεται ότι ο Αμερικανός πρόεδρος σε ερώτηση αν βρίσκεται κοντά ένας ακόμη πόλεμος με το Ιράν, είπε: «Δεν θέλω να το πω αυτό, αλλά το Ιράν μπορεί να συμπεριφέρεται άσχημα. Δεν έχει επιβεβαιωθεί, αλλά αν επιβεβαιωθεί, κοιτάξτε, γνωρίζουν τις συνέπειες. Οι συνέπειες θα είναι πολύ ισχυρές».

«Αυτό είναι απλώς αυτό που ακούμε, αλλά συνήθως όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά».

«Ακούω ότι δεν είναι ακόμα πυρηνικά, αλλά ίσως και πυρηνικά. Οι εγκαταστάσεις εξαφανίστηκαν, αλλά εξετάζουν άλλες εγκαταστάσεις. Αυτό έχω ακούσει», πρόσθεσε.

Αυτό που φοβάται στην πραγματικότητα το Τελ Αβίβ, δεν είναι τόσο τα πυρηνικά πλέον όσο το εξαιρετικό βαλλιστικό αμυντικό πυραυλικό του σύστημα του Ιράν, το οποίο κόντεψε να λυγίσει μέσα σε 12 μέρες τις ισραηλινές άμυνες.

«Το στρατιωτικό δόγμα του Ισραήλ δεν επιτρέπει σε κανέναν από τους περιφερειακούς του αντιπάλους να το αποτρέψει ή να αμφισβητήσει τη στρατιωτική του υπεροχή. Το ιρανικό πυραυλικό πρόγραμμα κάνει ακριβώς αυτό» επεσήμανε πρόσφατα ο Τρίτα Πάρσι αντιπρόεδρος της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης Quincy Institute for Responsible Statecraft.

Παρότι η συνάντηση Αραγτσί–Λαβρόφ είχε προγραμματιστεί εκ των προτέρων, απέκτησε πρόσθετη βαρύτητα λόγω της επίσκεψης Νετανιάχου στις ΗΠΑ, ο οποίος πιέζει για επανέναρξη του ισραηλινο-αμερικανικού «12ήμερου πολέμου» κατά του Ιράν.

Αν και οι συμφωνίες της 17ης Δεκεμβρίου μπορεί να πέρασαν «κάτω από το ραντάρ», ο δρ. Ρωσικής και Σοβιετικής Ιστορίας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Αρμενίας, Πιέτρο Σακαριάν,  πιστεύει ότι αποτελούν ένα σημαντικό βήμα όχι μόνο για την ενίσχυση των ρωσοϊρανικών σχέσεων, αλλά και για τις παγκόσμιες εξελίξεις γενικότερα.

Τι προβληματίζει Τεχεράνη και Μόσχα

Ενώ η απειλή ενός νέου, υποκινούμενου από το Ισραήλ πολέμου με το Ιράν δεσπόζει, δεν είναι παρά η πιο άμεση από μια σειρά ζητημάτων ασφάλειας που αντιμετωπίζουν τόσο η Μόσχα όσο και η Τεχεράνη. Όπως σημείωσαν οι Αραγτσί και Λαβρόφ, τα κοινά αυτά ζητήματα περιλαμβάνουν τη συνεχιζόμενη γενοκτονία των Παλαιστινίων στη Γάζα, τα διλήμματα ασφάλειας στην Υπερκαυκασία, τις ανησυχίες για τη σταθερότητα στο Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία, καθώς και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, σημειώνει ο Αρμένιος ειδικός.

«Από όλες αυτές τις ζώνες, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η Υπερκαυκασία, μια μικρή αλλά κρίσιμη περιοχή ανάμεσα στη Ρωσία στα βόρεια και το Ιράν στα νότια» σημειώνει αναλυτής, καθώς εκεί «η συμμαχική προς το Ισραήλ Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν έχει κινηθεί ολοένα και πιο συγχρονισμένα προς το ΝΑΤΟ, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να ευθυγραμμίσει πλήρως τις ένοπλες δυνάμεις της με τα πρότυπα της Συμμαχίας».

Βέβαια προς το παρόν Μόσχα και Τεχεράνη έχουν υιοθετήσει μια προσεκτική στάση απέναντι στην επιθετική μεγαλοστομία του προέδρου Ιλχάμ Αλίεφ, εκφράζοντας την ελπίδα ότι το Μπακού θα «επανέλθει στη λογική» και θα συμμετάσχει εποικοδομητικά στο δυτικό τμήμα του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου.

O διάδρομος Τραμπ δεν θα περάσει

Σε αυτό το σημείο Μόσχα και Τεχεράνη δίνουν μεγάλη προσοχή στον «διάδρομο Τραμπ» που θα έχει επιπτώσεις πολύ πέραν της Υπερκαυκασίας.

«Υποστηριζόμενος από μια ανοίκεια συμμαχία Αμερικανών νεοσυντηρητικών, Ισραηλινών του Λικούντ, δυτικών πολεμικών συμφερόντων και μεγάλων ενεργειακών εταιρειών, το σχέδιο στοχεύει στην απομάκρυνση της Ρωσίας και του Ιράν από τον Καύκασο, δημιουργώντας παράλληλα εναλλακτικούς «ενεργειακούς διαδρόμους» που θα συνδέουν τη μετασοβιετική Κεντρική Ασία με την ΕΕ. Η επέκταση της αμερικανικής γεωπολιτικής επιρροής στην Κεντρική Ασία, ιδίως στο Καζακστάν, προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία όχι μόνο στη Ρωσία και το Ιράν, αλλά τελικά και στον βασικό γεωπολιτικό αντίπαλο του Τραμπ: την Κίνα» σημειώνει ο δρ. Σακαριάν.

Κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου Αραγτσί-Λαβρόφ, ένας Ιρανός δημοσιογράφος ρώτησε ευθέως τον Αραγτσί για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν το Ιράν και η Ρωσία στον Νότιο Καύκασο.

Στην απάντησή του, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι Μόσχα και Τεχεράνη έχουν «σαφή θέση» για την περιοχή, όπως αυτή αποτυπώνεται στη Συνθήκη Ολοκληρωμένης Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης — συγκεκριμένα στο Άρθρο 12, το οποίο εκφράζει ρητή αντίθεση στην παρουσία οποιωνδήποτε εξωτερικών δρώντων στη ευρύτερη ευρασιατική περιοχή.

Πρόσθεσε ότι τόσο ο Νότιος Καύκασος όσο και η Κεντρική Ασία αποτελούν ζώνες που «πρέπει να διασφαλίζουν την ασφάλεια» σε αυτή την κρίσιμη περιοχή της Ευρασίας που γειτνιάζει με τη Ρωσία και το Ιράν. Οποιαδήποτε «μη περιφερειακή παρουσία», τόνισε, είναι απαράδεκτη για Μόσχα και Τεχεράνη, συμπεριλαμβανομένου, προφανώς, και οποιουδήποτε «διαδρόμου Τραμπ».

Κοινοτυπίες;

Λαβρόφ και Αραγτσί υπογράμμισαν την ανάγκη «εκδημοκρατισμού» της διεθνούς τάξης και ενότητας απέναντι στην «ατιμωρησία» των ΗΠΑ, ιδίως υπό το πρίσμα όχι μόνο του πρόσφατου αμερικανοϊσραηλινού πολέμου κατά του Ιράν, αλλά και των αυξανόμενων επιθέσεων της κυβέρνησης Τραμπ κατά της Βενεζουέλας.

«Θεωρούν τους εαυτούς τους απρόσβλητους», σημείωσε ο Αραγτσί, προσθέτοντας ότι «χρησιμοποιούν ωμή βία για να επιτύχουν ευνοϊκούς όρους». Πάνω απ’ όλα, τόνισε ότι οι ΗΠΑ «σπρώχνουν τη διεθνή κοινότητα σε μια ατμόσφαιρα ζούγκλας» και ότι τόσο η Ρωσία όσο και το Ιράν δεσμεύονται να αντιταχθούν σε τέτοιες εξελίξεις, προσκολλημένες στους νομικούς θεσμούς που διασφαλίζουν τη μεταπολεμική παγκόσμια τάξη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Λαβρόφ συμφώνησε με τις εκτιμήσεις του Αραγτσί, τονίζοντας ότι «είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται αυτές οι αρχές [του Χάρτη του ΟΗΕ], να γίνονται σεβαστές και να υλοποιούνται στην πράξη όχι επιλεκτικά, κατά περίπτωση, αλλά αποκλειστικά στο σύνολό τους, με πληρότητα και αλληλεξάρτηση».

Μπορεί ο Σακαριάν να υποστηρίζει ότι η επίσκεψη αποτέλεσε ένα ακόμη σημαντικό ορόσημο στις ρωσοϊρανικές σχέσεις, ωστόσο, το ζήτημα είναι αν μπορεί να προσφέρει η Ρωσία κάτι πιο «απτό» στο Ιράν, αντίστοιχα με εκείνα που δίνει η Ουάσιγκτον στον ατιμώρητο Νετανιάχου. Ο Λαβρόφ δεν έδειξε να ξέφυγε από ρητορικές κοινοτυπίες.