Τόλμη που να πατάει στα πόδια της

Εάν κανείς κοιτάξει τις δημοσκοπήσεις και αφήσει στην άκρη τους στενούς κομματικούς συσχετισμούς θα διαπιστώσει μια αναντιστοιχία εκρηκτική ανάμεσα σε αυτό που επιζητά η κοινωνία και αυτά που της προσφέρονται ως απαντήσεις ή πολιτικές λύσεις.

Δηλαδή, η κοινωνία ζητά πρωτίστως να αντιμετωπιστεί το οικονομικό πρόβλημα, αυτό που συνήθως ονομάζουμε «ακρίβεια», αν και πιο σωστό θα ήταν «κρίση κόστους ζωής» και ακόμη πιο σωστό θα ήταν να μιλήσουμε για την εκρηκτική σύγχρονη κοινωνική ανισότητα, το σύγχρονο «κοινωνικό ζήτημα». Που είναι ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων πρέπει να εργάζεται περισσότερο για να βγάζει – αναλογικά – λιγότερα και να ζει – σε τελική ανάλυση- χειρότερα. Πλάι σε αυτό οι πολίτες θέτουν και το ζήτημα της δικαιοσύνης – ως αξίας και ως θεσμού που να εγγυάται όντως το δίκαιο –, των θεσμών, της δημοκρατίας κ.λπ.

Η κυβέρνηση αυτό το αίτημα δεν το εκπροσωπεί. Για την ακρίβεια, όχι μόνο δεν το εκπροσωπεί αλλά είναι ακριβώς οι πολιτικές της που δημιουργούν το πρόβλημα. Είναι οι πολιτικές της που παροξύνουν την κρίση κόστους ζωής και διαμορφώνουν όρους ώστε να παγιωθεί. Γι’ αυτό και ο πυρήνας του εκλογικού της ακροατηρίου – σε αντίθεση με τις ιστορικές παραδόσεις της ΝΔ ως μαζικού λαϊκού κόμματος – είναι τα κοινωνικά στρώματα που «τα πάνε καλά», δηλαδή η κοινωνική μειοψηφία που έχει βελτιώσει τη συνθήκη της μέσα από αυτή την έκρηξη ανισότητας.

Τα άλλα κόμματα δεν εκπροσωπούν το αίτημα της πλειοψηφίας για περισσότερη αναδιανομή και ισότητα. Δεν λέω ότι δεν αρθρώνουν τέτοια αιτήματα – κάτι τέτοιο θα ήταν άδικο. Λέω ότι στην κοινωνία όμως φαντάζουν ως φωνές διαμαρτυρίες και όχι ως κόμματα μιας εναλλακτικής διακυβέρνησης.

Αυτό σχετίζεται και με τον τρόπο που στη χώρα μας, όπως και διεθνώς, ένας ακραίος και άδικος νεοφιλελευθερισμός βαφτίστηκε πολιτικός – και οικονομικός – ρεαλισμός. Πιο σωστά παρουσιάστηκε ως κοινωνικός μονόδρομος. Οτιδήποτε άλλο είναι αυτόματα απλώς διαμαρτυρία ή ευχολόγιο, που κινδυνεύει να γίνει επισφάλεια εάν μεταφραστεί σε κυβερνητική πολιτική.

Όμως, στη ζωή όπως και στην πολιτική δεν υπάρχουν μονόδρομοι. Πάντα υπάρχει περιθώριο για μια εναλλακτική πολιτική. Αρκεί να υπάρχει τόλμη.

Τόλμη της σκέψης ώστε να αναζητηθούν τρόπο να υπάρξει αναδιανομή εισοδήματος και ανάπτυξη με επίκεντρο την αναδιανομή.

Τόλμη της πράξης γιατί θα χρειαστεί σύγκρουση με συμφέροντα.

Τόλμη της διακυβέρνησης γιατί θα χρειαστεί όλα αυτά να γίνουν κυβερνητικό έργο και όχι απλή πολιτική ονειροφαντασία.

Πράγμα που σημαίνει τόλμη που να πατάει στα πόδια της. Να γνωρίζει τα αντικειμενικά δεδομένα και πάνω σε αυτά να επεξεργάζεται πολιτικές. Να μιλάει στην κοινωνία με ειλικρίνεια για τι μπορεί αλλά και τι δεν μπορεί να κάνει.

Και αυτός είναι ο μόνος πραγματικός ρεαλισμός. Η επίγνωση ότι ως χώρα, ως κοινωνία, ως οικονομία είμαστε σε ένα αδιέξοδο. Γιατί άμα συνεχίσουμε στους τωρινούς μονοδρόμους απλώς θα συνεχίσουμε τη σημερινή καθοδική πορεία προς το ευρωπαϊκό περιθώριο (και προς τον πάτο όλων των δεικτών πραγματικής ευημερίας) και θα προετοιμάσουμε το έδαφος είτε για τη συλλογική απογοήτευση είτε για τυφλές εκρήξεις από τις οποίες μόνο αντιδραστικές δυνάμεις μπορούν να ωφεληθούν.

Σήμερα η χώρα έχει ανάγκη από την τόλμη να σκεφτεί συλλογικά έναν άλλο δρόμο, με περισσότερη δικαιοσύνη. Και τους πολιτικούς που μπορούν όντως να κάνουν την τόλμη πυξίδα της πράξης τους. Από αυτό θα εξαρτηθεί το εάν θα έχει πραγματικά μέλλον.