KGB, καταδίωξη, εθιστική μανία: Η αληθινή ιστορία του Tetris από τον άνθρωπο που το έφερε στα χέρια μας

Όταν ο σχεδιαστής παιχνιδιών και επιχειρηματίας Χενκ Ρότζερς πρωτοσυνάντησε το Tetris στην Έκθεση Ηλεκτρονικών Καταναλωτικών Προϊόντων του Λας Βέγκας το 1988, κατάλαβε αμέσως ότι ήταν κάτι ξεχωριστό λέει στον The Guardian.

«Ήταν απλώς το τέλειο παιχνίδι», θυμάται. «Φαινόταν τόσο απλό, τόσο στοιχειώδες, αλλά ήθελα να το παίζω ξανά και ξανά και ξανά… Δεν υπήρχε άλλo demo παιχνιδιού που να με έχει ενθουσιάσει ποτέ τόσο».

Ο Ρότζερς, συνιδιοκτήτης πλέον της Tetris Company η οποία διαχειρίζεται και αδειοδοτεί την επωνυμία Tetris, είναι μια διασημότητα.

Τα τελευταία 30 χρόνια, το όνομα του είναι τόσο εμβληματικό, όσο σχεδόν το ίδιο το παιχνίδι που σύστησε στη Δύση.

Οι περιπέτειες γύρω από τη συμφωνία του για την αγορά των δικαιωμάτων διανομής από τη ρωσική υπηρεσία Elektronorgtechnica (Elorg) ήταν και το θέμα της ταινίας της Apple TV+ με πρωταγωνιστή τον Τάρον Έγκερτον. «Πρότεινα να με παίξει ο Τζόνι Ντεπ ή ο Κιάνου Ριβς, αλλά προφανώς ήταν πολύ μεγάλοι», λέει ο Ρότζερς.

Η επιλογή ηθοποιού δεν ήταν η μόνη ανησυχία του όταν διάβασε το σενάριο. «Ήταν τρομακτικό. Δεν ήξερα τίποτα για το πώς ένα σενάριο γίνεται ταινία. Σκέφτηκα: ‘Αυτή είναι μια χάλια ταινία… κυνηγητό με αυτοκίνητα;! Υπάρχουν τόσες πολλές μαλακίες εκεί μέσα!’» λέει.

Όμως ο Ρότζερς ξέρει πολύ καλά πια ότι δεν θα υπάρξει τίποτα πιο τρομακτικό από την ανάκριση της KGB, αυτή που έζησε όταν έκανε εκείνο το μοιραίο ταξίδι στη Ρωσία το 1988.

Σιδηρούν παραπέτασμα

Μπορεί σήμερα το Tetris να είναι ένα από τα πιο επιτυχημένα βιντεοπαιχνίδια στην ιστορία, με περισσότερες από 520 εκατομμύρια πωλήσεις, ωστόσο πριν ενθουσιάσει τον Ρότζερς ήταν μόνο μια σχεδόν μυστική δημιουργία του Αλεξέι Παζίτνοφ, του μηχανικού λογισμικού που εργαζόταν στα πεδία της τεχνητής νοημοσύνης και της αυτόματης αναγνώρισης ομιλίας στην Ακαδημία Επιστημών στη Σοβιετική Ένωση – που σίγουρα δεν έπρεπε να κωδικοποιεί παιχνίδια παζλ.

Τα εμβληματικά σχήματα που χάρισαν έκσταση στον Ρότζερς, ήταν επτασφράγιστα μυστικά, σφραγισμένα πίσω από το σιδηρούν παραπέτασμα και αποκλειστική ιδιοκτησία του σοβιετικού καθεστώτος.

Ευτυχώς για τους gamers ανά τον κόσμο, μια πολύπλοκη σειρά από διεθνείς συμφωνίες δικαιωμάτων που περιελάμβαναν πολλές εταιρείες -συμπεριλαμβανομένης της Mirrorsoft του Ρόμπερτ Μάξγουελ- έφεραν το Tetris στα χέρια του Ολλανδού Ρότζερς, που ως κάτοικος τότε της Ιαπωνίας κατάφερε να αποκτήσει τα δικαιώματα για την αγορά στη χώρα των χρυσανθέμων για υπολογιστές και στη συνέχεια να επιβιβαστεί σε ένα αεροπλάνο για τη Ρωσία ελπίζοντας να εξασφαλίσει μια παρόμοια συμφωνία για φορητές συσκευές και πιο συγκεκριμένα για το Game Boy της Nintendo.

Ο Ρότζερς ήταν ο πρώτος που συνειδητοποίησε ότι το Tetris θα ήταν το ιδανικό παιχνίδι για τη νέα φορητή κονσόλα παιχνιδιών που κυκλοφόρησε η Νintendo στην Ιαπωνία στις αρχές του 1989.

Η κονσόλα επρόκειτο να λανσαριστεί στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη, και ο Ρότζερς επιχείρησε να πείσει την εταιρεία να διατίθεται ένα αντίγραφο του παιχνιδιού με τη συσκευή, μια κοινή πρακτική εκτός της Ιαπωνίας.

Σε αυτή την προσπάθεια του ο Ρότζερς συνειδητοποίησε ότι υπήρχαν μισές εταιρίες που ισχυρίζονταν ότι κατέχουν τα δικαιώματα στο παιχνίδι οπότε και αποφάσισε να ταξιδέψει στη Μόσχα για να αναζητήσει την αλήθεια και να φέρει το Tetris στο Game Boy.

Αφού έφτασε στη Μόσχα με τουριστική βίζα, η KGB παρακολουθούσε κάθε κίνησή του Ρότζερς. Κρυφά – και εντελώς παράνομα – κατάφερε να εισέλθει στην Elorg, την κρατική εταιρεία που είχε το μονοπώλιο στο σοβιετικό λογισμικό υπολογιστών.

Καθώς βρέθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με τον εσωστρεφή προγραμματιστή αυτού του μαγευτικού παιχνιδιού, ο Ρότζερς ανακάλυψε πολύ γρήγορα ότι είχε πέσει θύμα απάτης.

Τα δικαιώματα του Tetris που «κατείχε» ο Ρότζερς είχαν πωληθεί χωρίς η Ρωσία να γνωρίζει κάτι – και οι Σοβιετικοί δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένοι με όσα είχαν συμβεί κάτω από το ραντάρ.

«Ήμουν σε ένα δωμάτιο με επτά άτομα, μερικοί από αυτούς τύποι της KGB, και με ανέκριναν για δύο ώρες, ρωτώντας με: ‘Ποιος διάολος είσαι εσύ που μπαίνεις στη Σοβιετική Ένωση;!’», λέει ο Ρότζερς. Εκεί συνάντησε για πρώτη φορά τον Παζίτνοφ.

«Ο Αλεξέι ήταν αρχικά καχύποπτος μαζί μου, γιατί είχε συναντήσει και άλλους ανθρώπους που είχαν έρθει να ψάξουν για τα δικαιώματα του Tetris. Πάντα ένιωθε ότι ήταν απλώς βρώμικοι καπιταλιστές που ήθελαν να βγάλουν χρήματα» εξομολογείται.

Η κινηματογραφική αφήγηση αυτής της συνάντησης φαίνεται εκπληκτικά ακριβής, με την σκηνή της ανάκρισης και την επακόλουθη παράνοια της παρακολούθησης από την KGB να ταιριάζουν με όσα θυμάται ο ίδιος ο Ρότζερς.

«Όταν κατάλαβε ότι ήμουν προγραμματιστής βιντεοπαιχνιδιών, η συμπεριφορά του Αλεξέι άλλαξε εντελώς», θυμάται ο Ρότζερς. «Ο Αλεξέι δεν είχε συναντήσει ποτέ ξανά κάποιος σαν εμένα… Δεν υπήρχαν σχεδιαστές παιχνιδιών στη Σοβιετική Ένωση, γιατί δεν υπήρχε βιομηχανία παιχνιδιών στη Σοβιετική Ένωση. Είχες τη δουλειά σου και τα παιχνίδια ήταν κάτι που έκανες στον ελεύθερο χρόνο σου».

Περίεργος να γνωρίσει έναν συνάδελφο «σπασίκλα», ο Αλεξέι ζήτησε διακριτικά από τον Ρότζερς να συναντηθούν μετά τη συνάντηση του με τη μυστική υπηρεσία των Σοβιετικών.

Με την KGB να παρακολουθεί κάθε τους κίνηση και εκατομμύρια δολάρια να διακυβεύονται, ο Ρότζερς γνώριζε τον κίνδυνο που αντιμετώπιζαν και οι δύο.

«Ως ξένος, έπρεπε να είμαι προσεκτικός. Έτσι περίμενα κάτω από την πόρτα και τον συνόδευσα στο δωμάτιό μου στη μέση της νύχτας, δείχνοντάς του ήσυχα τη δική μου έκδοση του Tetris» είπε.

O Ρότζερς έφυγε από τη Σοβιετική Ένωση με τα δικαιώματα του Tetris για την κονσόλα της Nintendo στα χέρια του.

Η έκδοση του Game Boy με το Tetris πώλησε 35 εκατομμύρια αντίτυπα και βοήθησε την κονσόλα να γίνει μια από τις πιο επιτυχημένες όλων των εποχών ενώ σξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς – συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Παζίτνοφ – ως η καλύτερη έκδοση του Tetris που έγινε ποτέ σημειώνει το CNN.

Μια παντοτινή φιλία

Ο Ρότζερς και ο Παζίτνοφ είναι φίλοι από τότε, και μόλις διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση και πουλήθηκε το μερίδιο της Elorg, το 1986, ίδρυσαν μαζί την Tetris Company το 1996. Μέχρι τότε, ο Παζίτνοφ δεν είχε βγάλει καθόλου χρήματα από το παιχνίδι.

Αν και αναγνωρίζει τη δημιουργική ελευθερία που μπορεί να έχει μια ταινία, ο Ρότζερς έχει κάποιες διαφωνίες με όσα έγιναν στην οθόνη.

«Έκλαψα για πράγματα στην ταινία που δεν συνέβησαν ποτέ, έκλαψα για την κόρη μου που τραγουδούσε αφού έχασα τη σχολική της παράσταση – αυτά ήταν όλα ψέμματα!», λέει αν και εξομολογήθηκε ότι του άρεσε πολύ όταν είδε την ιστορία του στη μεγάλη οθόνη.

«Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο South by Southwest όπου το κοινό μπορεί να είναι πολύ επικριτικό. Στο τέλος, ανεβήκαμε όλοι στη σκηνή: ο Αλεξέι, εγώ και ο Τάρον. Λάβαμε το μεγαλύτερο χειροκρότημα από όλους. Ένιωσα σαν να κέρδισα ένα Όσκαρ» θυμάται.

Νιώθοντας την ανάγκη να μοιραστεί μια πιο ρεαλιστική αφήγηση της ιστορίας του, ο Ρότζερς μόλις κυκλοφόρησε ένα βιβλίο, το The Perfect Game: Tetris, from Russia With Love.

Είναι μια διασκεδαστική, αν και ελαφρώς αλαζονική ματιά στα γεγονότα που σύστηκσαν το εμβληματικό παιχνίδι στον κόσμο, γεμάτη αξιαγάπητες παρεμβολές του Παζίτνοφ σημειώνει ο The Guardian.

Ενώ η ταινία αναδεικνύει την αναμφισβήτητη γοητεία και επιχειρηματική οξυδέρκεια του Ρότζερς, θάβει τις συνεισφορές του ως δημιουργού παιχνιδιών.

Ο Ρότζερς πέρα από το Tetris

Όταν ζούσε στην Ιαπωνία, το 1983, ο Ρότζερς ίδρυσε την Bullet-Proof Software και δημιούργησε το επιδραστικό παιχνίδι ρόλων The Black Onyx, το οποίο έδωσε στο είδος την εμβληματική μπάρα ζωής και σύστησε επίσης τα RPG στο ιαπωνικό κοινό.

Το εγχειρίδιο του παιχνιδιού γράφτηκε από τον Hisashi Suzuki, ο οποίος αργότερα έγινε πρόεδρος της Squaresoft, δημιουργού της σειράς Final Fantasy.

Το Black Onyx είχε προφανώς τεράστια επιρροή στον θρυλικό σχεδιαστή της Nintendo, Σιγκέρου Μιγιαμότο. «Ο Μιγιαμότο πίστωσε το Black Onyx – άρα και εμένα – για όλα όσα έμαθε για τα παιχνίδια ρόλων», λέει ο Ρότζερς. «Είπε ότι αυτό τον οδήγησε στη δημιουργία της Zelda».

Δεν είναι όμως κάπως περίεργο που η ιστορία του Ρότζερς έχει επισκιάσει αυτή του δημιουργού του Tetris, του Παζίτνοφ;

«Ο Αλεξέι και εγώ παίζουμε πολύ διαφορετικούς ρόλους», απαντά ο Ρότζερς. «Τον ρόλο που παίζω εγώ τώρα, λέγοντας την ιστορία, αυτός δεν θα τον έπαιζε ποτέ. Είναι πιο εσωστρεφής. Αν του δώσεις την ευκαιρία, θα καθίσει σε ένα δωμάτιο και θα κάνει μαθηματικές πράξεις. Όσον αφορά τη σύνδεση του Tetris με τον κόσμο, ο κόσμος θα έπρεπε να τον αναζητήσει και αυτός θα τους υποδεχόταν κλωτσώντας και ουρλιάζοντας».

Το Tetris κυκλοφορεί νέες εκδόσεις κάθε λίγα χρόνια, με μάλλον την πιο σημαντική τελευταία να είναι το ψυχεδελικό Tetris Effect του 2019 που φέρει την υπογραφή του δημιουργού του κλασικού Rez του Dreamcast, Τετσούγια Μιζουγκούτσι.

Ο Μιζουγκούτσι επανασχεδίασε το παιχνίδι ως μια υπερβατική VR οπτικοακουστική εμπειρία, μια ιδέα που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια ενός ηδονιστικού Σαββατοκύριακου στο Burning Man. «Gucci – έτσι τον αποκαλούμε – είναι καλός φίλος», λέει ο Ρότζερς.

«Πήγαμε μαζί στο Burning Man, όπου κάναμε brainstorming στην έρημο για το πώς θα ήταν το Tetris Effect – ένα Tetris σε VR – και αυτός δημιούργησε το προϊόν».

Eπόμενη αποστολή: Σώστε τον πλανήτη

Ενώ ο Ρότζερς εξακολουθεί να απολαμβάνει τα παιχνίδια («Το Minecraft έκανε κάτι πραγματικά πρωτοποριακό» λέει), οι προτεραιότητές του άλλαξαν μετά από ένα σχεδόν θανατηφόρο καρδιακό επεισόδιο το 2005.

«Τελείωσα με την έκδοση παιχνιδιών», λέει. «Ξέρω πόση δουλειά είναι και πόσα χρήματα χρειάζονται και πρέπει να το πιστεύω πολύ, να αφοσιωθώ. Και τώρα, είμαι αφοσιωμένος στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής» λέει.

Ο Ρότζερς, κάτοικος πλέον της Χαβάη, έχει ιδρύσει εδώ και 20 χρόνια το Blue Planet Foundation.

Το ίδρυμα του πιστώνεται κομμάτι της επιτυχίας της δέσμευσης του νησιωτικού έθνους να έχει υιοθετήσει καθαρή ενέργεια έως το 2030.

Σιγά-σιγά, παίζοντας ένα άλλο περιβαλλοντικό παζλ, ο Ρότζερς και οι άνθρωποι του κάνουν εκστατείες στα γειτονικά νησιά να σταματήσουν να αγοράζουν ξένο πετρέλαιο και να επενδύσουν σε βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις.

Αν κάποιος μπορεί να σώσει τον πλανήτη, ίσως είναι ο άνθρωπος που ξέφυγε από την KGB, ελίχθηκε σε ένα νομικό λαβύρινθο πνευματικών δικαιωμάτων και συμφωνιών, και μας έκανε όλους να ξενυχτάμε προσπαθώντας να βγάλουμε πίστες γεμάτες από δύσκολα, μικρά τουβλάκια που πέφτουν χωρίς σταματημό προς τα κάτω αναζητώντας τη θέση τους σε αυτό τον κόσμο.

View this post on Instagram

A post shared by Tetris (@tetris_official)

Το The Perfect Game του Χενκ Ρότζερς κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Di Angelo.