Η καρδιά έχει τον δικό της «εγκέφαλο»

Νέα μελέτη ερευνητών του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Σουηδία και του Πανεπιστημίου Κολούμπια στις ΗΠΑ με επικεφαλής έλληνα επιστήμονα έδειξε ότι η καρδιά διαθέτει έναν δικό της «μίνι-εγκέφαλο» – ένα ολόδικό της νευρικό σύστημα το οποίο ελέγχει τον καρδιακό παλμό. Η καλύτερη κατανόηση αυτού του συστήματος το οποίο είναι πιο πολύπλοκο από ό,τι πιστευόταν αναμένεται να οδηγήσει σε νέες αποτελεσματικότερες θεραπείες για τις καρδιοπάθειες.

Το απλό ήταν… πολύπλοκο

Επί μακρόν εθεωρείτο ότι η καρδιά ελέγχεται αποκλειστικά από το αυτόνομο νευρικό σύστημα το οποίο μεταδίδει σήματα από τον εγκέφαλο. Το νευρικό δίκτυο της καρδιάς το οποίο έχει την «έδρα» του στα επιφανειακά στρώματα των καρδιακών τοιχωμάτων, πιστευόταν ότι είναι μια απλή δομή η οποία μεταφέρει στην καρδιά τα σήματα του εγκεφάλου. Ωστόσο πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η λειτουργία του καρδιακού νευρικού συστήματος είναι πιο πολύπλοκη.

«Εκπλαγήκαμε όταν είδαμε πόσο πολύπλοκο είναι το νευρικό σύστημα της καρδιάς»

Τώρα οι επιστήμονες με επικεφαλής τον δρα Κωνσταντίνο Αμπατζή, κύριο ερευνητή και λέκτορα στο Τμήμα Νευροεπιστήμης του Καρολίνσκα ανακάλυψαν ότι η καρδιά διαθέτει το δικό της πολύπλοκο νευρικό σύστημα το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για τον έλεγχο του ρυθμού της, όπως ανέφεραν σε δημοσίευσή τους στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Communications».

«Αυτός ο «μικρός εγκέφαλος» της καρδιάς κατέχει ρόλο-«κλειδί» στη διατήρηση και στον έλεγχο των καρδιακών παλμών, ρόλο παρόμοιο με εκείνον που έχει ο εγκέφαλος σε ό,τι αφορά τον έλεγχο ρυθμικών λειτουργιών όπως η αναπνοή και η κίνηση» εξήγησε σε σχετικό δελτίο Τύπου για τη μελέτη ο δρ Αμπατζής.

Tα κυκλώματα της καρδιάς αποδεικνύονται πιο περίπλοκα από ό,τι νομίζαμε

Νευρώνες- «βηματοδότες»

Μάλιστα οι ερευνητές ταυτοποίησαν αρκετούς τύπους νευρώνων στην καρδιά οι οποίοι έχουν διαφορετικές λειτουργίες – συμπεριλαμβανομένης μιας μικρής ομάδας νευρώνων με τις ιδιότητες του «βηματοδότη». Το νέο αυτό εύρημα έρχεται να θέσει υπό αμφισβήτηση την κρατούσα άποψη σχετικά με το πώς ελέγχεται ο καρδιακός ρυθμός, γεγονός που πιθανώς θα επιφέρει αλλαγές στην κλινική πράξη στο μέλλον.

Προς καλύτερη αντιμετώπιση των αρρυθμιών

«Εκπλαγήκαμε όταν είδαμε πόσο πολύπλοκο είναι το νευρικό σύστημα της καρδιάς» σημείωσε ο δρ Αμπατζής και προσέθεσε ότι «η καλύτερη κατανόηση αυτού του συστήματος μπορεί να οδηγήσει και σε καλύτερη κατανόηση των καρδιοπαθειών αλλά και να συμβάλλει στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για παθήσεις όπως οι αρρυθμίες».

Μελέτη σε ψάρια-ζέβρα

Η μελέτη διεξήχθη σε ψάρια-ζέβρα, ένα πειραματικό μοντέλο του οποίου ο καρδιακός ρυθμός εμφανίζει σημαντικές ομοιότητες με τον ανθρώπινο αλλά και με τη συνολική λειτουργία της καρδιάς. Για να έλθουν στο φως τα νέα ευρήματα οι ερευνητές χαρτογράφησαν τη σύσταση, την οργάνωση και τη λειτουργία των νευρώνων της καρδιάς με χρήση ενός συνδυασμού μεθόδων όπως η αλληλούχηση RNA σε επίπεδο μεμονωμένων κυττάρων, οι ηλεκτροφυσιολογικές τεχνικές αλλά και οι ανατομικές μελέτες.

Νέοι θεραπευτικοί στόχοι

Η ερευνητική ομάδα, όπως σημείωσε ο δρ Αμπατζής, θα συνεχίσει τώρα να εξετάζει πώς ο «εγκέφαλος» της καρδιάς αλληλεπιδρά με τον…. κανονικό μας εγκέφαλο προκειμένου να ελέγχει την καρδιακή λειτουργία υπό διαφορετικές συνθήκες όπως η άσκηση, το στρες ή διαφορετικές νόσοι. «Στοχεύουμε να εντοπίσουμε νέους θεραπευτικούς στόχους εξετάζοντας πώς οι διαταραχές στο νευρικό δίκτυο της καρδιάς συμβάλλουν σε διαφορετικές καρδιακές παθήσεις» κατέληξε ο έλληνας ερευνητής του Καρολίνσκα.

Σημειώνεται ότι στη μελέτη συμμετείχε και άλλος ένας Ελληνας, ο υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Νευροεπιστήμης του Καρολίνσκα Κωνσταντίνος Κουτσογιάννης.